Της Μαρίας Ραβάνη,
Η φεμινιστική παράδοση έχει ως πρωταρχική της βάση πως το προσωπικό δεν πρέπει να απομονώνεται από το πολιτικό. Το τι διαδραματίζεται μέσα στο σπίτι και τις οικογένειες είναι και πρέπει να είναι κομμάτι του πολιτικού διαλόγου. Όχι όμως με τον τρόπο που έχει αρχίσει και εργαλειοποιείται το συγκεκριμένο αφήγημα από μερικούς. Οι έμφυλοι ρόλοι, οι κοινωνικές διακρίσεις, το οικονομικό χάσμα μεταξύ των ατόμων διαφορετικού φύλου, όλα αυτά άπτονται της πολιτικής. Αυτό, ωστόσο, που «ξεφεύγει» από τα πλαίσια της πολιτικής συζήτησης είναι να χρησιμοποιούνται τέτοια ζητήματα —και ιδίως τα κοινωνικά στερεότυπα που σχετίζονται με αυτά— για να «μειώσουν» ή να αποπροσανατολίσουν τη συζήτηση, δίνοντας σημασία στο ποιος είναι ο συνομιλητής αντί για το τι ακριβώς μιλάει.
Την Τετάρτη 16 Ιουλίου, σε τηλεοπτική βραδινή εκπομπή της ΕΡΤ, ο βουλευτής της Ν.Δ. Δημήτρης Καλογερόπουλος σε μία λεκτική αντιπαράθεση που είχε με τη Μάρα Κουκουδάκη, μέλος της ΚΕ του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην προσπάθειά του να «αντεπιτεθεί» (;) στη συνομιλήτρια του, της είπε ότι ο σύζυγός της «είναι ήρωας», μια βαθιά σεξιστική και φυσικά υποτιμητική τοποθέτηση. Παρόλο που η φράση δεν αναλύθηκε περαιτέρω εκείνη τη στιγμή, οι πρώτες αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν, με τα περισσότερα ΜΜΕ να κάνουν λόγο για ακραία σεξιστική επίθεση και τα social media να βρίθουν εκνευρισμένων αντιδράσεων και τοποθετήσεων χρηστών.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με τη σειρά του δεν άργησε να «απαντήσει» στην τοποθέτηση του κ. Καλογερόπουλου, προχωρώντας σε ανακοίνωση, στην οποία η Χαριλάου Τρικούπη ζητούσε από τη Ν.Δ. να καταδικάσει δημοσίως την τοποθέτηση του βουλευτή της, υπογραμμίζοντας τον υποτιμητικό και σεξιστικό χαρακτήρα που είχε η φράση του. «Η ελληνική κοινωνία έχει πάψει εδώ και πολλές δεκαετίες να προσδιορίζει τη θέση της γυναίκας από τον σύζυγο της» κατέληγε η ανακοίνωσή του ΠΑ.ΣΟ.Κ., τονίζοντας για ακόμη μία φορά το πόσο αναχρονιστικό είναι να ακούγονται τέτοιου είδους φράσεις σε πολιτικές αντιπαραθέσεις σήμερα.
Αν και τέτοια περιστατικά πάντοτε «σοκάρουν» το κοινό, δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι και τόσο απροσδόκητα. Πριν λίγους μήνες, ένας άλλος βουλευτής της Ν.Δ., ο κ. Κυριαζίδης είχε «προτρέψει» την κα Κωνσταντοπούλου να «κάνει κανένα παιδί», σε ένα ακόμη κρεσέντο σεξιστικής παράνοιας και πατριαρχικής υστερίας — διότι ως γνωστόν, οι γυναίκες δεν είναι «καλές» στο να πολιτεύονται, μόνο να γεννούν. Οι αντιδράσεις τότε ήταν σφοδρές και ως επί το πλείστον καταδικαστικές, με όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης να σπεύδουν να τοποθετηθούν επί του ζητήματος, ιδίως διότι αυτή τη φορά στο στόχαστρο είχε βρεθεί μία εκλεγμένη από τον ελληνικό λαό βουλεύτρια και δη πρόεδρος κόμματος. Το περιστατικό, όμως, μέσα σε λίγες ημέρες ξεχάστηκε και τα πολιτικά κόμματα, όπως και οι εκπρόσωποί τους, προχώρησαν παρακάτω σε άλλα θέματα της πολιτικής ατζέντας.
Συμπεριφορές που σε άλλες χώρες ίσως και να κόστιζαν πολιτικές «καρέκλες», στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται ως κάτι που συνέβη μία Τετάρτη βράδυ και μετά συνεχίζουμε την καθημερινότητά μας. Για την ιστορία, ο κ. Κυριαζίδης διεγράφη στις 7 Μαρτίου από την κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ. —και όχι από το κόμμα γενικά— με απόφαση της Επιτροπής Δεοντολογίας του κόμματός του. Εκ τότε βέβαια εάν κανείς ακολουθήσει τις τοποθετήσεις του ή το πώς ψηφίζει επί κοινοβουλευτικών ζητημάτων, θα παρατηρήσει ότι η κομματική προσήλωση είναι ακόμη υπαρκτή, ωστόσο για τα μάτια του κόσμου και για λόγους ευθιξίας «τιμωρήθηκε».
Το προσωπικό, λοιπόν, είναι αδιαμφισβήτητο πως είναι και πολιτικό. Παρ’ όλα αυτά, η προσωπική ζωή του καθενός δεν μπορεί να χρησιμοποιείται εναντίον του, απλά επειδή κάποιος άλλος ξέμεινε από πολιτικά επιχειρήματα. Ούτε μπορούμε με τόσο θράσος να δηλώνουμε την ενόχλησή μας δημόσια, απλά επειδή μία γυναίκα είχε το «θράσος» να τοποθετηθεί πολιτικά και να συγκρουστεί με άλλους για τις απόψεις της (κάτι που καθημερινά κάνουν δεκάδες άνδρες βουλευτές, δίχως κανένας να τους προτρέψει να περιοριστούν στα οικογενειακά τους καθήκοντα). Μην ξεχνάμε, πως εν έτει 2025, εάν κάποιος δεν επιθυμεί να συνδιαλέγεται με γυναίκες που έχουν πολιτική ή κομματική άποψη και την εκφράζουν με ένταση, μπορούν απλά να παραδεχτούν ότι δεν έχουν τα προσόντα να πολιτεύονται σύμφωνα με τους όρους που έχει θέσει εδώ και δεκαετίες το ελληνικό Σύνταγμα και να παραιτηθούν. Η αλλαγή επαγγέλματος για ορισμένους μπορεί όντως να αποβεί σωτήρια (τουλάχιστον για εμάς τους υπόλοιπους)…
Η αντίδραση του κομματικού μηχανισμού της Ν.Δ. αναμένεται. Εξάλλου, σε μία επικαιρότητα που η κυβέρνηση βάλλεται από διάφορες πλευρές (Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ κλπ), ακόμη και τέτοια «μικρά» ζητήματα μπορούν να προκαλέσουν μεγάλο πονοκέφαλο. Με το συγκεκριμένο περιστατικό να είναι μόλις το 2ο σε λιγότερο από ένα χρόνο και με τα ποσοστά των γυναικοκτονιών να έχουν εκτοξευτεί (δύο διόλου τυχαία φαινόμενα που προφανώς και έχουν οργανική σχέση), προκύπτει ένα εύλογο ερώτημα: Πού ξεκινά και πού σταματά η κομματική ευθύνη για τέτοιες συμπεριφορές; Παρόλο που ο σεξισμός είναι ένα σύστημα βαθιά συνυφασμένο με την καθημερινότητά μας, το ότι βουλευτές συγκεκριμένης ιδεολογικής και κομματικής προέλευσης συνεχίζουν και χρησιμοποιούν τέτοιες επικοινωνιακές τακτικές για να πλήξουν το κύρος και την πολιτική «βαρύτητα» του συνομιλητή τους, είναι τουλάχιστον ανησυχητικό. Μένει να δούμε αν το κυβερνών κόμμα για άλλη μια φορά θα επιλέξει την τακτική του gentle parenting —το λες αλλιώς και ασυδοσία— ή θα προβεί σε πιο αυστηρές «κυρώσεις».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σεξιστικό σχόλιο βουλευτή της ΝΔ σε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, Εφημερίδα των Συντακτών, διαθέσιμο εδώ
- ΠΑΣΟΚ: Καταγγέλλει τον βουλευτή της ΝΔ Δημήτρη Καλογερόπουλο για σεξιστική συμπεριφορά, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
