Της Νικολίνας Κουλούρη,
Κάθε πρωί η Μαρία κοιτάζει τον εαυτό της στον καθρέφτη. Βλέπει μια δυναμική γυναίκα που ονειρεύεται να γίνει μηχανικός, να δημιουργεί και να ανακαλύπτει νέες τεχνολογίες. Όμως, από την πρώτη μέρα στο σχολείο, άκουγε συνεχώς ότι τα κορίτσια είναι καλύτερα να περιορίζονται στις δουλειές του σπιτιού ή στην καλύτερη περίπτωση να γίνουν «δασκαλίτσες», ενώ τα αγόρια να ασχολούνται με τεχνικά-τεχνολογικά επαγγέλματα. Αυτές οι φωνές, που ξεκίνησαν ως απλές παρατηρήσεις από τους δασκάλους και τον κοινωνικό περίγυρο, μετατράπηκαν σε μια αόρατη δύναμη που καθοδηγούσε τις επιλογές της, ασυνείδητα.
Τα έμφυλα στερεότυπα βρίσκονται παντού γύρω μας, αθέατα και πανίσχυρα. Όταν ο Γιώργος ήταν παιδί και ήθελε να ασχοληθεί με τον χορό, ο πατέρας του του είπε ότι τα αγόρια πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο. Ο Γιώργος υπάκουσε τον πατέρα του, αλλά ποτέ δεν ξέχασε τη χαρά που ένιωθε όταν χόρευε. Σταδιακά, αποδέχτηκε ότι ο κόσμος είχε ήδη αποφασίσει τι ήταν «κατάλληλο» για αυτόν. Τα αγόρια αλλού, τα κορίτσια αλλού και ο ένας δεν αναμειγνύεται στις δραστηριότητες του άλλου, αλλιώς θα είναι δακτυλοδεικτούμενος εφόρου ζωής.
Καθώς μεγαλώνουμε, τα στερεότυπα αυτά γίνονται ακόμα πιο ισχυρά. Στο σχολείο, τα κορίτσια ενθαρρύνονται να επιλέξουν ανθρωπιστικές σπουδές, ενώ τα αγόρια ωθούνται προς τις θετικές επιστήμες. Στην τάξη, η καθηγήτρια μαθηματικών, χωρίς καν να το συνειδητοποιεί, δίνει περισσότερη προσοχή στα αγόρια, πιστεύοντας ότι είναι πιο «φυσικά» ταλαντούχα σε αυτόν τον τομέα. Η Μαρία βλέπει τους συμμαθητές της να ξεχωρίζουν και νιώθει ότι ίσως δεν είναι αρκετά καλή. Τα όνειρά της αρχίζουν να θολώνουν. Όλα όσα έβλεπε κοιτάζοντας τον εαυτό της στον καθρέφτη κάθε πρωί, διαλύονται στο βωμό των στερεοτύπων.
Αυτά τα στερεότυπα δε σταματούν στην εκπαίδευση. Ένα κορίτσι, που πάντα ήθελε να γίνει γιατρός, βρέθηκε αντιμέτωπη με σχόλια, όπως «οι γυναίκες είναι καλύτερες ως νοσοκόμες, και οι άνδρες, που δεν έχουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, αφιερώνονται στην επιστήμη». Η κοινωνία έχει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα ή άνδρας και αυτό το πλαίσιο είναι συχνά στενό και περιοριστικό. Όταν το κορίτσι αυτό, τελικά κατάφερε να γίνει γιατρός, έπρεπε να δουλέψει διπλάσια για να αποδείξει την αξία της, να ξεπεράσει τις προκαταλήψεις των συναδέλφων και των ασθενών.
Η ανισότητα αυτή συνεχίζεται και στην οικογενειακή ζωή. Μια επιτυχημένη επαγγελματίας, βρέθηκε να ισορροπεί μεταξύ της καριέρας της και των προσδοκιών για το ρόλο της ως μητέρα και σύζυγος. Οι παραδοσιακοί ρόλοι απαιτούν από τις γυναίκες να είναι ολημερίς απασχολημένες με τα του νοικοκυριού , ακόμα και όταν εργάζονται πλήρως. Συνεπώς, πρόκειται για διπλή εργασία, η μία εκ των οποίων είναι άμισθη, ενώ η άλλη ενδέχεται να είναι ανεπαρκώς έμμισθη, λόγω του φύλου της. Αυτές οι προσδοκίες δημιουργούν τεράστιο άγχος και πίεση, κάνοντάς τες να νιώθουν ότι πρέπει να είναι «τέλειες» σε όλα.
Τα έμφυλα στερεότυπα, όμως, δεν περιορίζονται μόνο στις γυναίκες. Ο Γιάννης, αγαπά τη μαγειρική, παρόλα αυτά αντιμετωπίζει τα πειράγματα των φίλων του, που τον θεωρούν λιγότερο «άντρα», επειδή ασχολείται με κάτι που παραδοσιακά θεωρείται γυναικείο. Οι άνδρες, επίσης, παγιδεύονται σε έναν ρόλο που απαιτεί σκληρότητα και αποφυγή των συναισθημάτων.
Ωστόσο, υπάρχει ελπίδα για αλλαγή. Οι νέες γενιές αρχίζουν να αμφισβητούν αυτά τα στερεότυπα και να αναζητούν έναν κόσμο όπου οι επιλογές δεν καθορίζονται από το φύλο. Η εκπαίδευση παίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την αλλαγή, διδάσκοντας στα παιδιά την αξία της ισότητας και της διαφορετικότητας, μέσα από έντυπο υλικό και δραστηριότητες. Οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ακολουθούν τα ενδιαφέροντά τους, χωρίς να τα περιορίζουν. Κάτι που όσο περνά ο καιρός γίνεται όλο και περισσότερο.
Η Μαρία και ο Γιάννης αντιπροσωπεύουν όλους εμάς που προσπαθούμε να σπάσουμε τα δεσμά των στερεοτύπων. Κάθε φορά που κάποιος επιλέγει να ακολουθήσει τα όνειρά του, παρά τις κοινωνικές προσδοκίες, κάνει ένα βήμα προς έναν κόσμο όπου η ισότητα και η αποδοχή είναι η κανονικότητα. Και ίσως, κάποια μέρα, οι «Μαρίες» και οι «Γιάννηδες» του κόσμου να μην χρειάζονται να αμφιβάλλουν για τις δυνατότητές τους, αλλά να ακολουθούν τα όνειρά τους με αυτοπεποίθηση και θάρρος.
