Της Χιόνας Οικονομάκη,
Το αστυνομικό μυθιστόρημα συνιστά μία ιδιότυπη μορφή λογοτεχνικής γραφής, η οποία, αδιαμφισβήτητα, καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις καλλιτεχνικές συνθήκες του 19ου αιώνα, οπότε και πρυτάνευε το ρεύμα του ρομαντισμού. Ο μυστηριακός και αινιγματικός τόνος, η βαριά ατμόσφαιρα και η αγωνία γύρω από το άγνωστο αποτελούν, άλλωστε, θεμελιώδη γνωρίσματα, τόσο του ρομαντισμού όσο και της αστυνομικής λογοτεχνίας. Το έργο του Edgar Allan Poe με τίτλο Οι Φόνοι της οδού Μοργκ (1841) αποτελεί το πρώτο γενικά παραδεδεγμένο αστυνομικό μυθιστόρημα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ωστόσο, χρειάστηκαν σχεδόν 60 χρόνια για να καταστεί σαφές, από μέρους της λογοτεχνικής κριτικής, πως το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί ξεχωριστό αφηγηματικό είδος και όχι υποκατηγορία των μείζονος σημασίας μυθιστορημάτων, που κατατάσσεται στο πεδίο της παραφιλολογίας.
Βασικοί εκπρόσωποι του αστυνομικού μυθιστορήματος είναι ο Émile Gaboriau στη Γαλλία, ο δημιουργός του Sherlock Holmes, Arthur Conan Doyle και, φυσικά, η γνωστή σε όλους μας Agatha Christie. Ακολουθεί ο Georges Simenon με τον χαρακτήρα του επιθεωρητή Maigret, ενώ το αστυνομικό μυθιστόρημα θα φτάσει στην κορύφωσή του όταν πια θα ενταχθεί στη σφαίρα του ρεαλισμού, κατόπιν καθοριστικής συμβολής του Dashiell Hammett.
Στην Ελλάδα, τώρα, Το μυστήριο της ζωής του Πέτρου Βερίνη δημοσιεύεται σε αποσπασματικές συνέχειες από την Ελένη Βλάχου στην Καθημερινή, σε μία προσπάθεια που θα οδηγήσει στην ευρεία διάδοση του αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο Γιάννης Μαρής, ο άνθρωπος που χαρακτηρίστηκε ως ο “Georges Simenon” της Ελλάδος, είναι αυτός που έθεσε τα θεμέλια στα ελληνικά δρώμενα για την εξέλιξη της αστυνομικής λογοτεχνίας. Με τον ευρηματικό χαρακτήρα του αστυνόμου Μπέκα, ο Μαρής εισάγει ένα πιο «ελαφρύ» είδος αστυνομικού μυθιστορήματος, που απείχε αρκετά από εκείνα που προσιδίαζαν περισσότερο σε “thriller” και ωθούσαν τους κριτικούς στην κατακεραύνωση του είδους!
Μετά από αυτή τη σύντομη ιστορική ανασκόπηση στην πορεία του αστυνομικού μυθιστορήματος μέσα στους αιώνες, έφτασε η στιγμή να μιλήσουμε για το 4ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Το Φεστιβάλ θα ξεκινήσει σήμερα, στις 3 Μαΐου, με δραστηριότητες στο εργαστήριο δημιουργικής γραφής κάτω από τη θεματολογία «Βρείτε τον ένοχο», ενώ η λήξη του είναι την Πέμπτη 25 Μαΐου, με την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Πέτρου Μάρκαρη. Ακόμα, στη διάρκεια του φεστιβάλ, οι συμμετέχοντες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε πλήθος δημιουργικών δραστηριοτήτων, όπως είναι παιδικές εκδηλώσεις, debates, εργαστήριο δημιουργικής γραφής, παρουσιάσεις βιβλίων, παραστάσεις, προβολές ταινιών και ντοκιμαντέρ, διαδραστικά παιχνίδια και βιωματικές δραστηριότητες ιστορικής αναδρομής.
Συγγραφείς, όπως η Σίβυλλα Αργυροπούλου, ο Βαγγέλης Γιαννίτσης, η Ειρήνη Βαρδάκη, ο Τάσος Παπαναστασίου, η Ελένη Χουσνή και η Βίκυ Χάσανδρα, θα παρουσιάσουν τα βιβλία τους στο πλαίσιο του φεστιβάλ. Μάλιστα, την Παρασκευή 19 Μαΐου, ώρα 21:30, θα λάβει χώρα η παράσταση Και δεν έμεινε κανένας, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της σπουδαίας Agatha Christie. Την Κυριακή 21 Μαΐου επρόκειτο να λάβει χώρα ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον διαδραστικό παιχνίδι, με συμμετέχοντες παιδιά αλλά και ενηλίκους. Η δραστηριότητα ονομάζεται «Φόνος στο Σεράφειο» και περιλαμβάνει τη σύσταση ομάδων, οι οποίες θα κληθούν να διερευνήσουν έναν φόνο και να αποκαλύψουν τον ένοχο.
Το αστυνομικό μυθιστόρημα υπήρξε για πολλά χρόνια μία «παρεξηγημένη» μορφή της λογοτεχνίας, μία αντίληψη που πλέον έχει αρχίσει να ξεπερνιέται. Ο εορτασμός, λοιπόν, αυτού του λογοτεχνικού είδους και η απόδοση τιμής στους πρεσβευτές και τους εκφραστές του με το 4ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας συνιστά την απόλυτη επικύρωση όσων προαναφέρθηκαν. Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, ενώ οι υπόλοιπες τοποθεσίες διαφέρουν ανάλογα με τη φύση των δραστηριοτήτων. Επρόκειτο για μία εξαιρετική ευκαιρία διεύρυνσης οριζόντων, βιωματικής μάθησης και ανάπτυξης της δημιουργικότητας, που θα μείνει αξέχαστη σε μικρούς και μεγάλους!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η ιστορία του αστυνομικού μυθιστορήματος, thessalonikiartsandculture.gr, διαθέσιμο εδώ
- 4ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας: Το πλούσιο πρόγραμμα και οι εκπλήξεις του φετινού φεστιβάλ, monopoli.gr, διαθέσιμο εδώ
- 4ο Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας: Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, culturenow.gr, διαθέσιμο εδώ
