Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από τότε που οι Φιλιππινέζοι νομοθέτες κινητοποιήθηκαν για να τερματίσουν τη μόνιμη στρατιωτική παρουσία των Η.Π.Α. στη χώρα. Προηγουμένως, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατείχαν δύο μεγάλες βάσεις, αλλά πολλοί τις έβλεπαν ως κληρονομιά της αποικιοκρατίας των Η.Π.Α. και ήθελαν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους. Τώρα, οι Φιλιππίνες καλούν τις Η.Π.Α. να αυξήσουν ξανά την στρατιωτική τους παρουσία στη χώρα, εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων με την Κίνα.
Στις αρχές του μήνα, οι Φιλιππίνες και οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν στην επέκταση του αμυντικού τους συμφώνου. Συγκεκριμένα, τα αμερικανικά στρατεύματα θα έχουν πρόσβαση σε τέσσερις ακόμα στρατιωτικές βάσεις στη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας. Η συμφωνία ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Μανίλα από τον Υπουργό Άμυνας των Η.Π.Α., Lloyd Austin, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες με τον Πρόεδρο των Φιλιππίνων Ferdinand Marcos Jr.
Σε κοινή τους δήλωση ανέφεραν: «Οι Φιλιππίνες και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουν τα σχέδιά τους για επιτάχυνση της πλήρους εφαρμογής της Συμφωνίας Ενισχυμένης Αμυντικής Συνεργασίας (E.D.C.A.), μέσω του καθορισμού τεσσάρων νέων Συμφωνημένων Τοποθεσιών σε στρατηγικές περιοχές της χώρας και την ουσιαστική ολοκλήρωση των έργων στις υφιστάμενες πέντε Συμφωνημένες Τοποθεσίες». Το E.D.C.A. αποτελεί μέρος μιας δεκαετούς συμμαχίας ασφαλείας μεταξύ των Η.Π.Α. και των Φιλιππίνων, και επιτρέπει στα αμερικανικά στρατεύματα να εναλλάσσονται μεταξύ πέντε βάσεων στις Φιλιππίνες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται κοντά σε αμφισβητούμενα ύδατα. Παράλληλα, επιτρέπει στον αμερικανικό στρατό να αποθηκεύει αμυντικό εξοπλισμό και προμήθειες στις βάσεις αυτές.
Η αυξημένη πρόσβαση σε περισσότερες βάσεις «θα κάνει τη συμμαχία μας ισχυρότερη και πιο ανθεκτική και θα επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό των συνδυασμένων στρατιωτικών μας δυνατοτήτων», ανέφερε το Υπουργείο Άμυνας των Η.Π.Α. σε δήλωσή του. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περίπου 500 Αμερικανοί στρατιώτες στις Φιλιππίνες. Στη δήλωσή τους δεν διευκρίνισαν τις νέες τοποθεσίες, αλλά ανέφεραν ότι «μέσω αυτών θα επιτραπεί η ταχύτερη υποστήριξη για τις ανθρωπιστικές καταστροφές και τις καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα στις Φιλιππίνες». Με τις Η.Π.Α. να έχουν διαθέσει περισσότερα από $ 82 εκατ. για επενδύσεις υποδομής στις υφιστάμενες πέντε τοποθεσίες της E.D.C.A.
Η επέκταση της Συμφωνίας μεταξύ των 2 κρατών είναι απόρροια της δυναμικής και επεκτατικής συμπεριφοράς της Κίνας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. Με τις Φιλιππίνες και άλλα έθνη της Νοτιοανατολικής Ασίας να έχουν αλληλεπικαλυπτόμενες αξιώσεις στη θάλασσα της νότιας Κίνας, η οποία είναι ένας σημαντικός παγκόσμιος εμπορικός δρόμος. Παρά τις εντάσεις στη σχέση μεταξύ Κίνας και Φιλιππίνων, ο τέως Πρόεδρος της νησιωτικής χώρας, Rodrigo Duterte, ευνόησε με τη στάση του τις σχέσεις με την Κίνα και απείλησε να διακόψει τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον και να απελάσει τα αμερικανικά στρατεύματα. Ωστόσο, οι διπλωματικές σχέσεις τους έχουν θερμανθεί υπό τη νέα Κυβέρνηση, με την Αντιπρόεδρο των Η.Π.Α., Kamala Harris, να επισκέπτεται τις Φιλιππίνες τον περασμένο Νοέμβριο.
Οι περισσότερες από τις νέες βάσεις αναμένεται να βρίσκονται στο Luzon, το δυτικό νησί Palawan, που βρίσκεται απέναντι από τα αμφισβητούμενα νησιά Spratly στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Οι Φιλιππίνες βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο των επιθετικών τακτικών του Πεκίνου στην περιοχή της Νότιας Σινικής Θάλασσας, όπου η ναυτική πολιτοφυλακή της Κίνας έχει δημιουργήσει μια σχεδόν σταθερή παρουσία στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Μανίλα.
Το 2012, η Κίνα κατέλαβε τον έλεγχο του Scarborough Shoal από τις Φιλιππίνες μετά από μια πολύμηνη αντιπαράθεση, που ξεκίνησε όταν η Μανίλα ανακάλυψε κινεζικά αλιευτικά σκάφη γύρω από τις βραχώδεις εκτάσεις. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν ξανά το 2021, όταν οι Φιλιππίνες διαμαρτυρήθηκαν για τη «συνεχιζόμενη παράνομη παρουσία και δραστηριότητες» της Κίνας κοντά στα νησιά της στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ στο παρελθόν το Πεκίνο έχει αγνοήσει την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, που έκρινε τις αξιώσεις του στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ως αβάσιμες.
Γεωγραφικά, οι Φιλιππίνες βρίσκονται σε μια βασική στρατηγική περιοχή για τις Η.Π.Α. H ύπαρξη βάσεων στο σημείο αυτό δίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες ένα είδος ικανότητας κρούσης, που η βάση στην Okinawa ή η βάση στην Ταϊλάνδη δεν μπορούν να προσφέρουν. Η πρόσβασή του στις κύριες πλωτές οδούς στη Νότια Σινική Θάλασσα επιτρέπει ευελιξία για τα στρατεύματα των Η.Π.Α. και επιτρέπει πολλαπλά θέατρα εμπλοκής τους, όχι μόνο στη Βορειοανατολική Ασία, αλλά και στη Νοτιοανατολική Ασία.
Όπως είναι φυσικό, η Κίνα δεν είναι χαρούμενη με την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των Φιλιππίνων. «Οι Η.Π.Α. έχουν τηρήσει τη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου, ενισχύοντας συνεχώς τη στρατιωτική ανάπτυξη τους στην περιοχή», δήλωσε η εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών Mao Ning. Πρόσθεσε ότι «Πρόκειται για μια πράξη που κλιμακώνει τις εντάσεις στην περιοχή και θέτει σε κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα». Η περιφερειακή ένταση που κινδυνεύει όλο και περισσότερο να κλιμακωθεί αφορά το καθεστώς της Ταϊβάν. Η ολοένα και πιο επιθετική στάση της Κίνας απέναντι στο αυτοδιοικούμενο νησί έχει αυξήσει την προσπάθεια των περιφερειακών γειτόνων και τις Η.Π.Α. να την απωθήσουν, με τους ειδικούς να σημειώνουν ότι η ένοπλη σύγκρουση για το νησί θα μπορούσε να είναι εφικτή στο εγγύς μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Philippines agrees to allow US wider access to military bases, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Why the Philippines Is Letting the U.S. Expand Its Military Footprint in the Country Again, Time Magazine, διαθέσιμο εδώ
