Του Ντίνου Τρέλλη,
Όλοι είδαμε τις σκηνές έξαλλων πανηγυρισμών στο Buenos Aires μετά τη νίκη της Αργεντινής στον τελικό του Mundial εναντίον της Γαλλίας. Πίσω από τα χαμόγελα και την ευφορία των θεατών κρύβεται μία πραγματικότητα, η οποία ταλανίζει καθημερινά την Αργεντινή, όπου το ποδόσφαιρο είναι κάτι σαν θρησκεία. Αυτή δεν είναι άλλη από την οικονομική κρίση, γεγονός που θυμίζει τον εφιαλτικό Δεκέμβριο του 2001, αλλά και την πολιτική κρίση, η οποία γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα και αναμένεται να κουνήσει την «τράπουλα» της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας.
Παλιά μου τέχνη κόσκινο…
Η οικονομία της Αργεντινής αποτελεί μείζον ζήτημα προβληματισμού της παγκόσμιας κοινότητας εδώ και δεκαετίες. «Σημείο σταθμός» για την πορεία της οικονομίας της αποτελεί ο εφιαλτικός Δεκέμβριος του 2001, όταν κατέρρευσε η εθνική οικονομία και το 40% του πληθυσμού βυθίστηκε στην φτώχεια. Δυστυχώς, 21 χρόνια μετά, η χώρα φαίνεται πως συνεχίζει να βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Με τον πληθωρισμό για τον Νοέμβριο να βρίσκεται στο 92,4%, την αγοραστική δύναμη να «κάνει χαμηλές πτήσεις», τα αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας να γνωρίζουν απότομες αυξομειώσεις και το εξωτερικό χρέος του κράτους να προβλέπεται, σύμφωνα με τη Statista, πως θα ανέλθει στα $645,49 δις και το πέσο να είναι αποδυναμωμένο, η Κυβέρνηση του Προέδρου Alberto Fernández προσπαθεί να τονώσει την οικονομία και το εθνικό της νόμισμα.
Η οικονομική τακτική που ακολουθεί η τωρινή αριστερή Κυβέρνηση είναι η απαγόρευση εξαγωγών διάφορων ειδών, ώστε να ελεγχθεί ο πληθωρισμός, αλλά και η φορολόγηση των εισαγόμενων προϊόντων, με προφανή σκοπό την τόνωση της εγχώριας αγοράς. Έχει επισημανθεί από ειδικούς, ωστόσο, πως η προσέγγιση της Κυβέρνησης Fernández είναι λανθασμένη και πως πλήττει την εθνική οικονομία. Κακά τα ψέματα, οι προστατευτικές οικονομικές πολιτικές, μέσα σε μία παγκοσμιοποιημένη κοινότητα, φέρνουν περισσότερα αρνητικά παρά θετικά.
Από την άλλη πλευρά, η Κυβέρνηση δεν φαίνεται πως προσπαθεί αρκετά ώστε να αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα. Συνεχίζει να διατηρεί μία φιλοσοφία αυξημένων κρατικών δαπανών, προστατευτισμού και «δαιμονοποίησης» της ελεύθερης αγοράς. Ο Υπουργός Οικονομικών, Sergio Massa, κατηγορείται πως δεν προβαίνει σε ουσιαστικές νομοθετικές αλλαγές στο όνομα των επερχόμενων εθνικών εκλογών τον Οκτώβριο του 2023. Ο κυβερνών συνασπισμός, «FrentedeTodos–Μέτωπο Όλων» (εφεξής “FdT”), φοβάται μία πιθανή ήττα και δεν θέλει να προβεί σε αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, κάτι το οποίο θα δυσαρεστούσε τους ψηφοφόρους.
Don’t cry for me Argentina
Στις 6 Δεκεμβρίου, η Cristina Fernández de Kirchner, η πανίσχυρη Αντιπρόεδρος και πρώην Πρόεδρος (2007–2015) της Αργεντινής, καταδικάστηκε από το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο σε ποινή φυλάκισης έξι ετών και δια βίου απαγόρευση κατοχής οποιουδήποτε πολιτικού αξιώματος, λόγω απάτης και υπεξαίρεσης. Μπορεί να μην διαβεί την πύλη των φυλακών, λόγω της ασυλίας της ως Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας, ωστόσο το πολιτικό μέλλον της άλλοτε παντοδύναμης Cristina είναι αβέβαιο.
Αμέσως μετά την ανακοίνωση της ποινής, η ίδια δήλωσε πως δεν θα είναι υποψήφια για κανένα αξίωμα στις εθνικές εκλογές του 2023. Αυτό εξέπληξε πολλούς, καθώς θεωρούταν σχεδόν βέβαιο πως θα κατέβαινε στις εκλογές ως υποψήφια για την Προεδρία της Δημοκρατίας, παραγκωνίζοντας τον μετριοπαθή Alberto Fernández. Η ανακοίνωση αυτή της Αντιπροέδρου έφερε αναταραχή στο FdT για δύο λόγους.
Πρωτίστως, δημιουργείται ένα κενό εξουσίας στον κυβερνόντα συνασπισμό. Μπορεί ο Alberto Fernández να είναι ο Πρόεδρος της Αργεντινής, ωστόσο, η πραγματική δύναμη βρίσκεται στα χέρια της Αντιπροέδρου Kirchner και του «κιρσνεριστικού πόλου» της Κυβέρνησης. Η έξοδός της αφήνει τη θέση της ηγεσίας ανοιχτή για διεκδίκηση. Πιθανότεροι διεκδικητές σε αυτή την περίπτωση είναι ο Πρόεδρος Alberto Fernández σε προσπάθεια εδραίωσης της εξουσίας του, ο Υπουργός Οικονομικών Sergio Massa και ο κιρσνεριστής Υπουργός Εσωτερικών, Eduardo Wado de Pedro.
Το πιο σημαντικό πρόβλημα, όμως, αποτελεί η ικανότητα βιωσιμότητας όχι μόνο του FdT, αλλά και του δόγματος του Κιρσνερισμού. Στην πρώτη περίπτωση, μόνο η Cristina Kirchner, η βετεράνος πολιτικός, μπορεί να εγγυηθεί ένα μάχιμο FdT στις δύσκολες εκλογές του 2023. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Κιρσνερισμός, ένα πολιτικό δόγμα που βασίζεται στον αριστερόστροφο λαϊκισμό με απαρχές στο 2003, όταν ανέλαβε την εξουσία ο Néstor Kirchner, αποθανών σύζυγος της Cristina, κινδυνεύει πραγματικά. Μπορεί να είναι ένα δόγμα 20 ετών, αλλά έχει ταυτιστεί με την καθημερινότητα της Αργεντινής και έχει γίνει κομμάτι της ιστορίας της μεγάλης αυτής χώρας. Εάν ο διάδοχος του Κιρσνερισμού δεν καταφέρει να συγκινήσει τους ψηφοφόρους, τότε μπορούμε να πούμε πως η Αργεντινή θα κλείσει ένα αμφιλεγόμενο κεφάλαιο στον πολιτικό της τομέα, την κυριαρχία του Κιρσνερισμού.
Στην Αργεντινή ένα είναι σίγουρο, πως τίποτα δεν είναι βέβαιο… Αυτό ισχύει και στην παρούσα περίπτωση. Τις τελευταίες μέρες, ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές που παρακαλούν την Αντιπρόεδρο Kirchner να μην εγκαταλείψει την πολιτική, αλλά να μείνει στο μέτωπο του FdT, θέτοντας την υποψηφιότητά της ακόμα και για την Προεδρία της Δημοκρατίας, αγνοώντας τη δικαστική απόφαση. Πραγματικά, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε τι θα κάνει η Cristina. Θα αποχωρήσει και θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει το όνομά της χωρίς επιτυχία όπως ο πρώην Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Βασίλης Παπαγεωργόπουλος; Θα αποχωρήσει για να επιστρέψει δυναμικά, όπως ο Πρόεδρος της Βραζιλίας, Lula da Silva; Θα κάνει ανατροπή, που μόνο σε σειρές όπως το “House of Cards” μπορούμε να δούμε; Όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά.
Το φαινόμενο “Milei”
Ανάμεσα σε ένα αβέβαιο FdT και ένα διχασμένο JxC, εμφανίζεται μία προσωπικότητα αμφιλεγόμενη, που υπόσχεται να φέρει τον «ελευθερισμό» (libertarianism) στην Αργεντινή, σε περίπτωση εκλογής του στην Προεδρία. Δεν είναι άλλος από τον Javier Milei, θαυμαστή του πρώην φιλελεύθερου Προέδρου της Αργεντινής (1989–1999), Carlos Menem. Αυτοχαρακτηριζόμενος ως «αναρχοκαπιταλιστής», ο Milei υπόσχεται να κάνει μία στροφή 180 μοιρών στην Αργεντινή, «πλημυρίζοντας» την οικονομία με δολάρια και αποφεύγοντας τελείως τη θέσπιση νέων φόρων ή αυξήσεις στους ήδη ισχύοντες. Υποστηρικτής ακροδεξιών ηγετών, όπως ο Jair Bolsonaro, ο Milei είναι έντονα επηρεασμένος. Μάλιστα, τίθεται κατά των εκτρώσεων και των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Το πιο περίεργο, ωστόσο, είναι πως τίθεται υπέρ του ελεύθερου έρωτα, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει και την παιδοφιλία…
Με το κόμμα του «La Libertad Avanza – Η Ελευθερία Προοδεύει» (εφεξής L.A.) να έχει δημιουργηθεί το 2021 για να κατέβει στις ενδιάμεσες εκλογές εκείνου του έτους, ο Milei κινείται απειλητικά εναντίον του JxC και ιδίως του FdT. Βάσει δημοσκοπήσεων, το FdT θα χάσει τις εκλογές του 2022, ενώ νικητήριο θα αναδειχθεί το JxC. Ωστόσο, η νίκη του JxC δεν θα είναι με μεγάλη διαφορά και η δεύτερη θέση για το FdT δεν είναι εξασφαλισμένη. Το L.A. ακολουθεί ανοδική πορεία, τη στιγμή που το FdT αναζητά ηγέτη, οπότε δεν είναι απίθανο να δούμε μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές εκπλήξεις στην ιστορία της Αργεντινής.
Δεν θα ήταν, επιπροσθέτως, απίθανο να δούμε και το JxC, εφόσον νικήσει, να απειλείται από το φαινόμενο “Milei”. Η Αργεντινή έχει μεγάλα οικονομικά προβλήματα που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς. Σε περίπτωση λανθασμένων χειρισμών από το JxC, είναι πιθανό να δούμε τον Javier Milei με τη προεδρική κορδέλα και το προεδρικό σκήπτρο της Αργεντινής.
Οι εξελίξεις τρέχουν με ραγδαίους ρυθμούς στην Αργεντινή. Σε αυτή τη χώρα, όπου δημοσκόπηση έδειξε πως ο Lionel Messi θα κέρδιζε τις προεδρικές εκλογές σε περίπτωση ανεξάρτητης ψηφοφορίας του, όλα είναι αβέβαια. Μέχρι την 10η Δεκεμβρίου 2023, ημέρα που θα αναλάβει την Προεδρία ο νικητής των εκλογών, όλα βρίσκονται στον «αυτόματο πιλότο». Η χώρα αναζητά επειγόντως σοβαρή ηγεσία και ανάλογα σοβαρούς εκπροσώπους που να την διεκδικούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hans von der Burchard, Argentina, caught in economic depression, gets something to cheer in World Cup win, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Cristina Kirchner descartó el renunciamiento y los K reactivaron el “operativo clamor” para que sea candidata, TN (Todo Noticias), διαθέσιμο εδώ
