Του Νικηφόρου Παγώνη,
Ο Άγιος Βασίλης έρχεται τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά; Στην Ελλάδα, η επίσκεψη αυτή πραγματοποιείται την 1η Ιανουαρίου, ημέρα γιορτής του Αγίου Βασιλείου, εκείνου του καλόκαρδου, ταπεινού, φτωχού ρασοφόρου Έλληνα Αγίου που έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας για να μας δώσει τις ευλογίες του και να πάρει το κομμάτι της βασιλόπιτας που του αναλογεί. Ο Άγιος Βασίλειος, λοιπόν, ο φιλάνθρωπος επίσκοπος του 4ου αιώνα μ.Χ., ένας από τους τρεις ιεράρχες και δικός μας ελληνικός «πατέρας των Χριστουγέννων», με τα χρόνια έχει πάρει μια πιο σύγχρονη μορφή, εκείνη του “Santa Claus” (του Αγίου Νικολάου), του «πατέρα των Χριστουγέννων» στη Δύση με τα δώρα και τα γλυκά.
Η μεν ελληνική παράδοση και το έθιμο του Άγιου Βασίλη κρατά τις ρίζες της από το Βυζάντιο, που αν και στην αρχή απαγορεύτηκε να γιορτάζεται στους Ορθόδοξους Χριστιανούς –αφού θεωρούνταν ειδωλολατρικό πρότυπο–, στη συνέχεια καθιερώθηκε και γιορτάζεται έως και σήμερα, με κάποιες δυτικές επιδράσεις. Από την άλλη, στη Δύση όλο αυτό το εθιμοτυπικό με τα δώρα γίνεται κάθε Χριστούγεννα προς τιμήν του γεγονότος της γέννησης του Χριστού που θυσίασε την ίδια του τη ζωή. Παρατηρούμε, συνεπώς, ότι το έθιμο που έχουμε και γιορτάζουμε εμείς σήμερα διαφέρει για τον κάθε λαό και έχει διαφορετικές ρίζες.
Ελληνικό ή ξένο, το έθιμο των δώρων για τα Χριστούγεννα ή την Πρωτοχρονιά έχει καθιερωθεί, και κυρίως για τα περισσότερα παιδιά που γράφουν το καθιερωμένο ετήσιο γράμμα στον Άγιο Βασίλη – Santa Claus – «πατέρα των Χριστουγέννων». Στο γράμμα αυτό, κάθε παιδί γράφει το πόσο ήσυχο ήταν τη χρονιά που πέρασε και το πόσο πολύ αξίζει ένα συγκεκριμένο δώρο. Μήπως, όμως, όλο αυτό το γιορτινό κλίμα χάνει το ανθρώπινο στοιχείο με αποτέλεσμα να υπάρχει μόνο το στοιχείο της εμπορευματοποίησης και του υλισμού; Μήπως πολλές φορές γίνεται όλο το εθιμοτυπικό μόνο για τα υλικά αγαθά και ξεχνάμε το πνεύμα μας και την ψυχή μας;
Στη ζωή που κυλά με τις εύκολες και τις δύσκολες στιγμές, πολλές φορές δεν έχουμε το κουράγιο, την όρεξη ή τις αντοχές για να εμβαθύνουμε εσωτερικά, άρα και να νιώσουμε το «κάτι παραπάνω» στις γιορτές. Από την άλλη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης πλασάρουν το πρότυπο καταναγκαστικής ευτυχίας στις μέρες των γιορτών με τους αγαπημένους συγγενείς, τα γεμάτα κόσμο και φαγητό τραπέζια, τα πολλά δώρα, και τις καλές πράξεις εκείνων των ημερών. Αυτό, είναι κάτι που προκαλεί σύγχυση σε αρκετούς που δεν μπορούν να το ακολουθήσουν γιατί δεν το νιώθουν πραγματικά.
Το εμπορικό στοιχείο ανέκαθεν υπήρχε στα επιτυχημένα πράγματα σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Το ζήτημα στην περίπτωση των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι να καταφέρουμε να μη σκεφτόμαστε μόνο το πώς θα ικανοποιήσουμε την καταναλωτική «δίψα» μας με τα υλικά αγαθά. Υπάρχει και η ψυχή, στην οποία δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, αφού «Χριστούγεννα είναι, άρα είναι όλοι χαρούμενοι», πράγμα που είναι λάθος, καθώς αρκετοί άνθρωποι δεν είναι ικανοποιημένοι με το πρότυπο γιορτής που πλασάρεται ή θέλουν να μην κάνουν κάτι διαφορετικό από ό,τι κάνουν τις υπόλοιπες μέρες και νιώθουν την πίεση και την ανάγκη να ακολουθήσουν «πιστά» ένα πρότυπο. Όμως, δε γίνεται να λειτουργούμε, να χαιρόμαστε, να γιορτάζουμε με τον ίδιο τρόπο. Είναι ωραίο να υπάρχει το στοιχείο της παράδοσης για όποιον το επιθυμεί, όμως ο καθένας πρέπει να μπορεί να γιορτάσει όπως θέλει, ακόμα και χωρίς κανένα υλικό δώρο, χωρίς να κατακριθεί.
Κλείνοντας, όσο οι γιορτές αυτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς βασίζονται στα δώρα και την ικανοποίηση ή την απογοήτευση που θα πάρουμε από αυτά, τόσο θα μεγαλώνει το εσωτερικό κενό στον καθένα μας. Είναι καλό να μη μυούμε τα μικρά παιδιά σε τέτοιες νοοτροπίες και κάθε μέρα να τα προτρέπουμε να κάνουν μια μικρή καλή πράξη και να ευχαριστιούνται ακόμη και από πράγματα που δεν είναι υλικά. Έτσι, και καλές πράξεις θα μπορούν να γίνουν, αλλά και δε θα εξαρτόμαστε από τα αγαθά. Φυσικά υπάρχει και η διαφήμιση, φυσικά υπάρχουν και οι συνομήλικοι που μπορούν να επηρεάσουν το παιδί, όμως μια ειλικρινής συζήτηση και βιωματικά μαθήματα μπορούν τουλάχιστον να γίνουν η αρχή μιας προσπάθειας για αληθινή χαρά μέσα στις γιορτές. Αλήθεια, τελικά ήταν τόσο σημαντικά αυτά που ζητούσαμε από τον Άγιο Βασίλη; Μήπως, τώρα ξέρουμε να εκτιμάμε περισσότερο ακόμη και τα «μικρά» της ζωής και να είμαστε χαρούμενοι με αυτά;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πότε έρχεται ο Άγιος Βασίλης στην Ελλάδα και ποια είναι τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς; debater.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τελικά…πότε έρχεται ο Άγιος Βασίλης; Χριστούγεννα ή Πρωτοχρονιά; patrasevents.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πότε έρχεται ο Άγιος Βασίλης, newse.gr, διαθέσιμο εδώ
