17.3 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΝομικά ΘέματαΜεταχρονολογημένη επιταγή: Έκδοσή της και περαιτέρω συνέπειες

Μεταχρονολογημένη επιταγή: Έκδοσή της και περαιτέρω συνέπειες


Της Μαριάννας Καλτσά,

Κεντρικός άξονας της λειτουργίας της επιταγής ως αξιογράφου είναι αφενός η διευκόλυνση των συναλλαγών και αφετέρου η μη αναγραφή του χρόνου λήξης της στο σώμα του κειμένου της, προκειμένου να μην καταστεί μέσο πίστωσης με εξαιρετικά αυστηρές προθεσμίες. Ο κανόνας είναι ότι η επιταγή είναι πληρωτέα εν όψει και μάλιστα μέσα σε 8 μέρες από την επομένη της αναγραφόμενης ημερομηνίας έκδοσης. Οποιαδήποτε συμφωνηθείσα παρέκκλιση μεταξύ του εκδότη και του κομιστή της επιταγής, που παραπέμπει σε διαφορετικό τρόπο λήξης, θεωρείται ότι δεν έχει συμφωνηθεί.

Όπως προαναφέρθηκε, βασικός σκοπός της επιταγής ως μέσου χορήγησης πίστωσης είναι η ενίσχυση του χρήματος στις συναλλαγές. Βάσει αυτής της λογικής αναδύθηκε και η έννοια της μεταχρονολογημένης επιταγής. Με τον όρο αυτό εννοείται η επιταγή, που αναγράφει χρόνο έκδοσης διαφορετικό –μεταγενέστερο από τον πραγματικό–, επιμηκύνοντας ουσιαστικά τον χρόνο λήξης της, με αποτέλεσμα η προθεσμία εμφάνισης των 8 ημερολογιακών ημερών να αρχίζει να «τρέχει» από τον μεταγενέστερο αυτόν χρόνο.

Πηγή Εικόνας: newsbeast.gr

Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως παρά τη μεταβολή του χρονικoύ σημείου λήξης, η επιταγή δύναται να εμφανιστεί προς πληρωμή και νωρίτερα. Αυτή η δυνατότητα του κομιστή της επιταγής οδηγεί σε δύο ενδεχόμενες συνέπειες. Αρχικά, αν ο κομιστής επιλέξει να την εμφανίσει στην πληρώτρια τράπεζα πριν το χρονικό σημείο λήξης της, ενδεχομένως να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο ο εκδότης να μην έχει επαρκή ή και καθόλου αποθεματικά στον οικείο λογαριασμό του. Σ΄ αυτή την περίπτωση, η τράπεζα θα αντιμετωπίσει την επιταγή ως ακάλυπτη. Στην πράξη, η πληρώτρια τράπεζα «θα σφραγίσει» την επιταγή, βεβαιώνοντας τη μη πληρωμή της στην πίσω όψη της επιταγής κάτω από την τελευταία οπισθογράφηση. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως έχει στο οπλοστάσιο του τρία δικαιώματα προστασίας, τα οποία θα αναλυθούν εκτενώς παρακάτω.

Ωστόσο, ακόμα και αν η μεταχρονολογημένη επιταγή εμφανιστεί μετά τον αναγραφόμενο χρόνο λήξης της και εντός 8 ημερών από αυτόν, μπορεί να καταλήξει στην ίδια πάλι συνέπεια αν το υπόλοιπο στον λογαριασμό του εκδότη δεν επαρκεί. Εύλογα γεννάται το ερώτημα πώς θα μπορέσει να προστατευτεί ο κομιστής από αυτή τη δυσμενή γι΄ αυτόν κατάσταση. Αρχικά, διατηρείται το αναγωγικό του δικαίωμα που του παρέχει το αξιογραφικό δίκαιο, σύμφωνα με το οποίο ο κομιστής μπορεί να στραφεί κατά των προηγούμενων υπογραφέων της επιταγής (μεταξύ και του εκδότη), ούτως ώστε να διεκδικήσει την πληρωμή της. Να διευκρινιστεί, βέβαια, σ΄ αυτό το σημείο πως για να ασκηθεί τον εν λόγω δικαίωμα απαιτείται από την πλευρά της τράπεζας να έχει συνταχθεί δημόσιο έγγραφο, που να βεβαιώνει τη μη πληρωμή (διαμαρτυρικό), που στην προκειμένη δηλούται με τη σφράγιση της ακάλυπτης επιταγής.

Πηγή Εικόνας: lawspot.gr

Επιπλέον, ανάλογα δικαιώματα προστασίας απονέμονται τόσο από το ποινικό όσο κι από το αστικό δίκαιο. Αφενός, βάσει του άρθρου 79 ν.5960/1933 στοιχειοθετείται το έγκλημα της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής. Πρόκειται για έγκλημα διωκόμενο κατ’ έγκληση είτε από τον κομιστή, που δεν πληρώθηκε είτε από τον υπόχρεο από αναγωγή, που πλήρωσε την επιταγή και κατέστη κομιστής της. Βέβαια, το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο εκδότης αποζημιώσει πλήρως τον κομιστή μετά τη νόμιμη εμφάνιση και μη πληρωμή της επιταγής. Επιγραμματικά, όσον αφορά την  αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος κρίσιμο στοιχείο είναι η έλλειψη επαρκών κεφαλαίων (κάτι που αμφισβητείται ιδιαίτερα, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση της ακάλυπτης επιταγής είναι η μη πληρωμή της, που προϋποθέτει έλλειψη επαρκών αποθεματικών), ενώ για τη στοιχειοθέτηση της υποκειμενικής υπόστασης απαιτείται δόλος –ακόμη και ενδεχόμενος– με την έννοια ότι ο εκδότης προέβλεψε την πιθανότητα μη ύπαρξης επαρκούς κεφαλαίου στον λογαριασμό του και το αποδέχτηκε.

Αφετέρου, βάσει της διάταξης 914ΑΚ, ο κομιστής μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για ζημία που υπέστη από υπαίτια και παράνομη πράξη, δηλαδή την έκδοση ακάλυπτης επιταγής, της οποίας το παράνομο θεμελιώνεται στη διάταξη 79 ν.5960/1933 που προαναφέρθηκε. Οι τρεις αυτές αξιώσεις συρρέουν παράλληλα σε κοινωνία εκπλήρωσης, με την έννοια ότι η εκπλήρωση της μίας επιφέρει και απόσβεση των άλλων στο μέτρο που καλύπτεται.

Πηγή Εικόνας: bankingnews.gr

Τέλος, στην περίπτωση που το υπόλοιπο στον λογαριασμό του εκδότη είναι επαρκές, αποφεύγεται αυτή η ανασφαλής κατάσταση και με την πληρωμή της επιταγής στον κομιστή της από την τράπεζα αποσβήνεται η ενοχή για όλους τους υπόχρεους. Με την πληρωμή της επιταγής, η τράπεζα χρεώνει το ποσό που καταβάλλει στον λογαριασμό του εκδότη.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
  • Α. Μπεχλιβάνης/Ε. Τζίβα, Δίκαιο Εμπορικών Δικαιοπραξιών – Αξιόγραφα – Ασφαλιστικό, 2020, Εκδόσεις Σάκκουλα

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μαριάννα Καλτσά
Μαριάννα Καλτσά
Γεννήθηκε το 2001 στην Λαμία και σπουδάζει στο τμήμα Νομικής του ΑΠΘ. Γνωρίζει αγγλικά και ενδιαφέρεται να ενισχύει το γνωστικό της επίπεδο λαμβάνοντας μέρος σε συνέδρια και σεμινάρια πάνω στο αντικείμενο σπουδών της. Έχει κλίση προς το εμπορικό και το διοικητικό δίκαιο.