Του Ανδρέα Αγγελόπουλου,
Προεκλογικές περίοδοι. Η αγαπημένη εποχή όλων των επικοινωνιολόγων, δημοσιογράφων, πολιτευτών και εννοείται του μέσου ψηφοφόρου που ετοιμάζεται να ασκήσει το δικαίωμα της ψήφου στις εθνικές εκλογές, την κορωνίδα της Δημοκρατίας, και να φέρει στην εξουσία το κόμμα που δεσμεύεται να βγάλει τη χώρα απ’ τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Ή και όχι.
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν έγκειται απαραίτητα στη μη υλοποίηση του προγράμματος του κυβερνώντος κόμματος. Αυτά τα έχουμε ξεπεράσει ως λαός, τα έχουμε αποδεχτεί. Ένα 25% των προεκλογικών εξαγγελιών του να πραγματοποιήσει ένα κόμμα, και αυτομάτως θεωρείται υπόδειγμα συνέπειας και φερεγγυότητας. Οι τελευταίες, ωστόσο, εξελίξεις στην Ευρώπη έχουν δρομολογήσει μια «κρίση ταυτότητας» στα κόμματα, κάτι που αποτυπώνεται τόσο από τις επιλογές τους όσο και από τη ρητορική τους. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά.
Το πιο αξιοσημείωτο (και θα αναλύσω αργότερα το γιατί) παράδειγμα αυτής της «κρίσης ταυτότητας» τη δεδομένη στιγμή στη χώρα είναι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία ως κόμμα εκ των προτέρων ισορροπούσε μεταξύ τριών βαρκών. Των καθαρά «Δεξιών», των Κεντροδεξιών και των «μεταγραφών αεροδρομίου», από ΠΑΣΟΚ μεριά. Κάποια στιγμή, έπειτα από την εκλογική αναμέτρηση του 2019 βέβαια, πιθανόν κάποια βάρκα να «έμπασε» και λίγο νερό, διότι η στροφή 180 μοιρών που έχει σημειωθεί σε καίρια ζητήματα μπορεί να χαρακτηριστεί –από κάποιους κακοπροαίρετους– και ως «τρικυμία».
Ως προς την εξωτερική πολιτική, ήταν όλα εξαιρετικά σαφή πριν τον Ιούνιο του 2019. Το ζήτημα στο Αιγαίο είναι μεταναστευτικό, όσοι έρχονται είναι παράνομοι μετανάστες (αφού μας εξήγησαν και τον όρο, το γιατί η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα κλπ), θα ακολουθήσουν αμέσως απελάσεις για όσους δε δικαιούνται άσυλο και η χώρα θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο. Στην πράξη βέβαια ήταν που άρχισε να «χωλαίνει το πράγμα».
Το ζήτημα βαφτίστηκε εκ νέου προσφυγικό, όπως και από την προηγούμενη κυβέρνηση την οποία η ΝΔ κατέκρινε για αυτό, και το περίεργο είναι πως δεν ξέσπασε και κανένας καινούργιος πόλεμος στο Μπαγκλαντές για να πάρουν αυτό το νέο στάτους οι ορμώμενοι εξ Ανατολής. Περίεργα πράγματα. Οι Σύριοι, Οι Αφγανοί και οι Πακιστανοί ξανάγιναν κατατρεγμένοι πρόσφυγες όπως ήταν και επί ΣΥΡΙΖΑ, και ξαφνικά δεν ξαναείδαμε πάλι εικόνες τους με iPhone στο χέρι. Απελάσεις πλην ελάχιστων εξαιρέσεων δεν είδαμε, είδαμε όμως καινούργιες δομές φιλοξενίας και κυβερνητικούς διθυράμβους για αυτούς. Για τα χωρικά ύδατα δε χρειάζεται να επεκταθούμε. Όπως δεν επεκτάθηκαν και τα χωρικά μας ύδατα δηλαδή.
Και στα εσωτερικά είχαμε ωστόσο μεγάλη ποικιλία. Προεκλογικά, το «μενού» περιείχε πανεπιστημιακή αστυνομία, άρση του ασύλου, επέμβαση αστυνομίας και γενικότερη αναβάθμιση του Δημοσίου Πανεπιστημίου, μείωση φόρων και κατάργηση επιδοματικής πολιτικής που κρατάει «όμηρο» τον Έλληνα.
Εν τέλει «σερβιρίστηκε» μια διαρκής συζήτηση περί πανεπιστημιακής αστυνομίας που άκρη δεν έβγαλε, θεωρητική άρση του ασύλου και φόβος της Αστυνομίας για τα αυριανά πρωτοσέλιδα αν έστω και μια κίνηση ήταν εκτός πρωτοκόλλου, διατήρηση της… όποιας κατάστασης βρίσκονται τα δημόσια πανεπιστήμια (η πτώση του φοιτητή Νομικής στο ΑΠΘ μιλάει από μόνη της). Μια κάποια μείωση φόρων, βέβαια, υπήρξε. Δεν επρόκειτο, φυσικά, και για κάποιο μνημειώδες κατόρθωμα, αν αναλογιστεί κάποιος το πόσο είχαν αυξηθεί επί της προηγούμενης Κυβέρνησης, αλλά τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Υπήρξε, ωστόσο, και ένα δυναμικό «all in» της κυβέρνησης στην επιδοματική πολιτική που οι ίδιοι κατέκριναν, σε σημείο ανακοίνωσης Food Pass. Ναι, οι ίδιοι που κατέκριναν τον ΣΥΡΙΖΑ για την εξαθλίωση του Έλληνα και την εξάρτησή του από τα επιδόματα δίνουν στον ίδιο ταλαίπωρο επίδομα, μήπως μπορέσει να πάει στο Σούπερ Μάρκετ να βάλει ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι.
Ως εκ τούτου, έχουμε λοιπόν μια ΝΔ η οποία αυτοπροσδιορίζεται βάσει του ηγέτη της ως Κεντροδεξιά, μια αξιωματική αντιπολίτευση που την κατηγορεί ως ακροδεξιά (πολλές φορές χωρίς καν επιχειρήματα, απλά το «ακροδεξιέ» ακούγεται πιασάρικο) και έναν πρώην βουλευτή της που κατεβάζει την Πατρίδα μας στις εκλογές (όχι, έτσι είναι το όνομα του κόμματος, Πατρίδα) να την χαρακτηρίζει Κεντρώα – Κεντροαριστερά. Πιθανότατα, το αυγό σε αυτό το σημείο να μην επιδέχεται περαιτέρω κουρέματος.
Απ’ την άλλη, έχουμε τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος μαζί με τις εξελίξεις μετατοπίζεται και αυτός. Πράγμα διόλου ασυνήθιστο, καθώς σε σχέση με την αρχική του Κοινοβουλευτική ομάδα του 2015, το τωρινό σχήμα θυμίζει κάτι σε φετινό ποδοσφαιρικό Ολυμπιακό, όπου ο ταλαίπωρος Μίτσελ δε μπορεί να βγάλει άκρη απ’ τις μεταγραφές. Το θέμα όμως έγκειται αλλού.
Στην ομιλία του στη ΔΕΘ, ο Αλέξης Τσίπρας ξεκίνησε με την πολιτική των ανοιχτών συνόρων και έφτασε στο σημείο να εξαγγείλει τελεσίγραφο για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που περνούν τα ελληνικά σύνορα. «Δουλειές του ποδαριού» ή απέλαση, σε ελεύθερη απόδοση. Το γιατί αυτό αποτελεί έκπληξη δε χρειάζεται ανάλυση θεωρώ. Αλλά και στα εσωτερικά. Η μετακίνηση της Νέας Δημοκρατίας προς το κέντρο στην οικονομική πολιτική έφερε τον Έλληνα ψηφοφόρο αντιμέτωπο με το απόλυτο παράδοξο. Τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ανακοινώνει επιδόματα και τον Αλέξη Τσίπρα να ζητά μείωση φόρων. Έφτασε ο ΣΥΡΙΖΑ να αιτείται του ίδιου μέτρου με την Πατρίδα (το κόμμα, πάντα).
Οι μετατοπίσεις αυτές από μόνες τους δεν αποτελούν κάποιο πρόβλημα. Ένας εύκολος αντίλογος θα ήταν «νέα προβλήματα, νέες λύσεις», και συμφωνώ. Δεν πιστεύω ότι χωρίς πανδημία και Ουκρανικό πόλεμο η ΝΔ θα «έκοβε επιδόματα» ανάλογα των αποζημιώσεων με το «κιλό» για τις φωτιές στην Ηλεία το 2007. Όπως και αν δεν αναδείκνυε η νίκη της Μελόνι στην Ιταλία την αλλαγή στάσης του μέσου Ευρωπαίου ως προς το μεταναστευτικό, δε θα είχαμε και τη μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν τα κόμματα αλλάζουν θέσεις πιο γρήγορα από τους υποψηφίους τους; Τι συμβαίνει όταν άνθρωποι όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης που τοποθετείτο εντός Κοινοβουλίου (όσο βρισκόταν στο ΛΑΟΣ) για την ιστορική δράση των κομμουνιστών βλέπει τον μετέπειτα συνάδελφό του Κωνσταντίνο Μπογδάνο να διαγράφεται για αυτόν ακριβώς τον λόγο; Τι συμβαίνει όταν η κυρία Τασία, η πρωταγωνίστρια του όλου αφηγήματος των ανοιχτών συνόρων, βλέπει τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να μιλά για απελάσεις;
Σύγχυση. Απόλυτη και εκτεταμένη σύγχυση. Όποιοι βουλευτές τολμούν να εκφράσουν τις αξίες και ιδέες για τις οποίες εκλέχθηκαν, στην καλύτερη λαμβάνουν τον δημόσιο εξευτελισμό και άδειασμα (βλ. Οικονόμου κατά Κυρανάκη), στη χειρότερη, διαγραφή. Όσοι δε μιλούν, διατηρούν τις θέσεις τους και μιλούν περί ανέμων και υδάτων. Και στο βάθος του ορίζοντα εκ νέου μεταγραφές που ωθούν τον Έλληνα να αναρωτάται ποιο κόμμα ψηφίζει στην πραγματικότητα. Όλα αυτά ενόψει απλής αναλογικής και των συμμαχιών που πιθανόν προκύψουν για να «θολώσουν» περαιτέρω οι γραμμές ανάμεσα στις πολιτικές θέσεις και την ιδεολογία του κάθε κόμματος. Και πλέον, όσα «ή εμείς ή αυτοί», «ή μας τελειώνουν ή τους τελειώνουμε» να ακουστούν, η εκτεταμένη αποχή φαντάζει δεδομένη. Για άλλη μια φορά.
