Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
To παρόν άρθρο είναι αφιερωμένο στο πολυαγαπημένο και πασίγνωστο μυθιστόρημα φαντασίας Stardust. Το βιβλίο δημοσιεύθηκε το 1999 και αποτελεί δημιούργημα του διεθνούς φήμης Βρετανού συγγραφέα Neil Gaiman. Περίπου 25 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του Stardust, εξακολουθεί να αποτελεί αγαπημένο ανάγνωσμα και να κατέχει εξέχουσα θέση στη βιβλιοθήκη κάθε λάτρη της μυθοπλασίας.
Ας περάσουμε στην πλοκή και τη θεματική του βιβλίου. Με το Stardust, ο Neil Gaiman εντάσσει το φαντασιακό στη σφαίρα του πραγματικού και της ιστορικής πραγματικότητας. Περίπου μία νύχτα ταξίδι από το Λονδίνο βρίσκεται το «Τείχος», δίπλα στο οποίο βρίσκεται και ένα μικρό χωριό με την ίδια ονομασία. Ο ρόλος του «Τείχους» είναι διαχωριστικός, αφού από τη μία βρίσκεται το ιστορικό Λονδίνο και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις όπως τις γνωρίζουμε, ενώ από την άλλη βρίσκεται ένα πυκνό δάσος, που οδηγεί στη μαγική χώρα των ξωτικών που ονομάζεται “Faerie”. Από τη μία, επομένως, η ιστορική πραγματικότητα της τέταρτης δεκαετίας του 19ου αιώνα και από την άλλη, ο θαυμαστός κόσμος του Gaiman.
Κάθε εννέα χρόνια, πραγματοποιείται η «Μαγική Αγορά» στο «Τείχος», όπου και συχνάζουν επισκέπτες και ταξιδιώτες από όλα τα μέρη της μαγικής χώρας “Faerie”. Εκεί, ο νεαρός Ντάνσταν Θρον, κάτοικος του χωριού «Τείχος», θα γνωρίσει τη μυστηριώδη Λαίδη Ούνα, η οποία θα τον γοητεύσει, αλλά και θα αναγκαστεί να τον εγκαταλείψει. Καρπός αυτής της γνωριμίας θα αποτελέσει, εννέα μήνες αργότερα, ένα βρέφος ονόματι Τρίστραν Θρον. Περίπου 18 χρόνια αργότερα, θα ακολουθήσουν τα γεγονότα της κύριας ιστορίας του μυθιστορήματος, με αφορμή τον σφοδρό έρωτα που έτρεφε ο Τρίστραν για την εκπάγλου καλλονή Βικτόρια Φόρεστερ και την απερίσκεπτη υπόσχεση που πάσχισε να τηρήσει. Για να καταφέρει να κερδίσει όχι μόνο τον έρωτά της, αλλά και το χέρι της, της υπόσχεται τον ουρανό με τ’ άστρα, τον κόσμο ολόκληρο! Εκείνη, όμως, θα επιθυμήσει να της προσφέρει κάτι πολύ συγκεκριμένο, το πεφταστέρι εκείνης της στιγμής που θα προσγειωθεί στην περιοχή της χώρας “Faerie”. Ο Τρίστραν δεν χάνει χρόνο και ανακοινώνει στους γονείς του την επικείμενη περιπέτειά του και αρχίζει το ταξίδι για να βρει το αστέρι.
Παράλληλα, στη χώρα “Faerie” και, συγκεκριμένα, στην κορυφή του βουνού Χουόν (Mount Huon) έγκειτο το βασίλειο του Ανεμόβροντου (Stormhold). Εκεί ο υπερήλιξ και ετοιμοθάνατος βασιλιάς ανακοινώνει στους πλέον δύο επιζώντες γιούς του πως θα τον διαδεχθεί στον θρόνο όποιος βρει πρώτος το μενταγιόν από τοπάζιο. Η λάμψη του πετραδιού θα σημάνει και την επιλογή του διαδόχου του βασιλείου. Και καθώς το μενταγιόν ταξιδεύει μακριά από τον πύργο και κατευθύνεται ψηλά στον ουρανό, εκτοπίζει από τη θέση του ένα αστέρι. Το ίδιο πεφταστέρι που αναζητά ο Τρίστραν. Έτσι, οι δύο Άρχοντες του Ανεμόβροντου, Σέπτιμους και Πράιμους, θα αρχίσουν και αυτοί να αναζητούν το αστέρι με το μενταγιόν για τους δικούς τους λόγους. Το αστέρι, όμως, δεν τράβηξε μόνο τη δική τους προσοχή.
Βαθιά μέσα στο δάσος και σε μια καλύβα μεγάλη, αραχνιασμένη και μελανή κατοικούν τρεις γυναίκες/μάγισσες –οι βασίλισσες/μάγισσες Λίλιμ– που το αποτύπωμα του χρόνου ήταν εμφανέστατο πάνω τους. Η έλευση, όμως, του αστεριού στη γη των ξωτικών και της μαγείας θα εξαφανίσει την ασχήμια του χρόνου και θα επαναφέρει τη νιότη και το κάλλος στις τρεις αυτές μάγισσες. Ο κλήρος για την εύρεση του αστεριού θα πέσει στη μεγαλύτερη από τις τρεις. Το πεφταστέρι θα προσγειωθεί άτσαλα στο έδαφος, παίρνοντας τη μορφή μιας νεαρής και γεμάτης λάμψη γυναίκας. Μπερδεμένη και τραυματισμένη, η Ιβέϊν δεν γνωρίζει πως απειλείται η ζωή της και πως μοναδικός της σύμμαχος σε αυτήν την περιπέτεια θα είναι ο Τρίστραν.
Στην αρχή του ταξιδιού του, ο Τρίστραν θα γνωρίσει ένα μικρόσωμο τριχωτό πλάσμα που θα αποδειχθεί σωτήριος σύντροφος για τον ίδιο, αφού θα τον εφοδιάσει με τα απαραίτητα για να συνεχίσει την πορεία του, αλλά και θα ξεπεράσουν μαζί έναν από τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη χώρα των μαγικών πλασμάτων. Η συνάντηση του Τρίστραν με την Ιβέϊν θα ακολουθήσει και θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, καθώς από τη μία ο Τρίστραν αντικρίζει, στη θέση μιας φωτεινής γαλαξιακής πέτρας, την όψη μιας νεαρής τραυματισμένης και εμφανώς εκνευρισμένης κοπέλας, ενώ από την άλλη, η Ιβέϊν είναι «υποχρεωμένη» να ακολουθήσει τον Τρίστραν στο ταξίδι της επιστροφής, για να κερδίσει, όπως λέει ο ίδιος, το χέρι της γυναίκας που αγαπά.
Ύστερα, ακολουθεί η περίφημη και περιώνυμη, για τους γνώστες του παρόντος μυθιστορήματος, σκηνή πάλης ανάμεσα στον Πήγασο και στο λιοντάρι, με έπαθλο τη χρυσή κορώνα. Τη σκηνή αυτή θα την παρακολουθούν ο Τρίστραν και η Ιβέϊν, οι οποίοι επενέβησαν και έσωσαν τον Πήγασο, ο οποίος κινδύνευε να χάσει τη ζωή του από τα ολέθρια σαγόνια του λέοντα. Ο Πήγασος θα τους συντροφεύσει στο υπόλοιπο ταξίδι και θα βοηθήσει την Ιβέϊν στην απόπειρά της να «δραπετεύσει» από τον Τρίστραν. Η απόπειρα αυτή θα την οδηγήσει κατευθείαν στα χέρια της μοχθηρής μάγισσας.
Από εδώ και στο εξής, οι δύο ήρωές μας θα έρθουν αντιμέτωποι με τους ζοφερούς αντιπάλους τους, αλλά και θα βιώσουν μαζί μια σειρά από περιπέτειες που θα μεταβάλουν τη δυναμική της σχέσης τους, η οποία θα εξελιχθεί από απλή συνύπαρξη σε ηθική υποχρέωση και στη συνέχεια σε αμοιβαίο έρωτα. Θα αντιμετωπίσουν εκ του σύνεγγυς τη μάγισσα που επιθυμεί να ξεριζώσει την καρδιά της Ιβέϊν, αλλά και θα συναντήσουν το πλήρωμα ενός ιπτάμενου καραβιού, το οποίο θα αποτελέσει συνοδοιπόρος τους στο ταξίδι της επιστροφής και θα μετατραπούν «κατοικίδια» στα χέρια μιας ξένης μάγισσας. Ακόμη, η επιστροφή του Τρίστραν στο χωριό «Τείχος» θα σημάνει μια αποκάλυψη σχετικά με την πραγματική του ταυτότητα και τις ρίζες του, η οποία και θα αλλάξει άρδην τη ζωή του.
Η πλοκή του μυθιστορήματος προέκυψε από τον συνδυασμό και τη δημιουργική σύμπτυξη δύο τυχαίων περιστατικών από τη ζωή του Neil Gaiman. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του με τη γυναίκα του στην Ιρλανδία, έτυχε να περάσουν ένα μακρύ τείχος, που είχε ένα μικρό κενό σε ένα σημείο του και πέρα από αυτό ένα μαγευτικό και πυκνό δάσος. Από αυτήν την εμπειρία προέκυψε η ιδέα του «Τείχους» και της μαγικής χώρας “Faerie”. Το θέμα του πεφταστεριού ανέκυψε από ένα διαφορετικό γεγονός· όταν το 1992, στα πλαίσια μιας εορταστικής συγκέντρωσης, λόγω ενός βραβείου που απέσπασε, αντίκρυσε στο βαθύ γαλάζιο του ουρανού ένα αστέρι που θα «συναντούσε» σύντομα τη Γη. Με αυτόν τον τρόπο, ο Gaiman άντλησε το πρωτεύον υλικό της ιστορίας του και το μετέτρεψε σε πλοκή με χαρακτήρες, εμπλουτίζοντάς το με τις δικές του πινελιές.
Το εγχείρημα αυτό διήρκεσε τέσσερα χρόνια από το 1994 μέχρι και το 1998. Ακολούθησαν και εικονογραφημένες εκδόσεις του βιβλίου, επίτευγμα για το οποίο συνεργάστηκε με τον εξαίσιο Αμερικανό καλλιτέχνη και σκιτσογράφο Charles Vess. Η συνεργασία τους υπήρξε σημαντική και κερδοφόρα από την αρχή, αφού εργάζονταν οι δυό τους ταυτόχρονα, με τον Gaiman να στέλνει ανά δύο κεφάλαια στον Vess, ο οποίος τα μετέτρεπε σε εικονογραφημένη ιστορία.
Το 2007 ο Gaiman συνεργάστηκε στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματός του μαζί με τον Matthew Vaughn και την Jane Goldman στη σκηνοθεσία και το σενάριο αντίστοιχα. Παρόλες τις όποιες αλλαγές πραγματοποίησαν στην ιστορία, αποτελεί μια εξαιρετική ταινία φαντασίας και περιπέτειας που αποπνέει τη μαγεία της πρωτότυπης ιστορίας. Σε αυτό συνέβαλε τόσο η ομάδα των ηθοποιών που έδωσαν σάρκα και οστά στους υπέροχους χαρακτήρες του μυθιστορήματος του Gaiman, όσο και ο Ilan Eshkeri –Βρετανός νεοκλασικιστής συνθέτης– που «μουσικοποίησε» τα σκίτσα του Vess με τον πιο κατάλληλο και επιδέξιο τρόπο.
Εν κατακλείδι, το Stardust είναι μία από τις καλύτερες ιστορίες φαντασίας του 20ού και 21ου αιώνα, ένα παραμύθι «για ενήλικους», όπως υποστηρίζει και ο ίδιος ο Neil Gaiman. Είτε πρόκειται κάποιος να παρακολουθήσει την ταινία του 2007 είτε να διαβάσει το δημιούργημα του Gaiman, θα μαγευτεί σίγουρα από τον μαγικό κόσμο της ιστορίας και θα επιζητήσει να ανασύρει στην επιφάνεια την «παιδική» ικανότητα του να σκαρώνεις ιστορίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Neil Gaiman, biblionet.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Stardust (Novel), stardust.fandom.com, διαθέσιμο εδώ.
- Stardust (Film), stardust.fandom.com, διαθέσιμο εδώ.
- Stardust The Quest for the Stone The Origin of the Story, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
- Stardust A Quest of Enormous Importance Shooting on Location and in the Studio, youtube.com, διαθέσιμο εδώ.
