Του Χρήστου Παπαγεωργίου,
Στις 7 Μαΐου καταγράφεται το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων (γνωστής και ως monkeypox virus (MPXV)) στο Ηνωμένο Βασίλειο, με φορέα έναν ταξιδιώτη που είχε πρόσφατα επιστρέψει από τη Νιγηρία. Εν ριπή οφθαλμού, ακολουθούν η Ιταλία, η Σουηδία, η Πορτογαλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να μην αποτελούν εξαίρεση, και ο πλανήτης βρίσκεται για άλλη μια φορά σε κατάσταση συναγερμού.
Το Twitter κατακλύζεται από το hashtag #monkeypox, ενώ το ζήτημα κατέχει πλέον περίοπτη θέση στα κείμενα ειδησεογραφικού περιεχομένου και στα πρωινά, μεσημεριανά και βραδινά πάνελ. Η ανησυχία των ειδικών εντείνεται από το γεγονός της σχεδόν ταυτόχρονης εμφάνισης του ιού σε πολλές χώρες, με δεδομένο ότι η ευλογιά των πιθήκων δεν είναι ιδιαίτερα μεταδοτική υπό κανονικές συνθήκες. Η ιολόγος Marion Koopmans εξέφρασε την ανησυχία της σχετικά με τη ραγδαία εξάπλωση σε διαφορετικές χώρες, καθώς στο παρελθόν τα κρούσματα εμφανίζονταν περιστασιακά και δεν υπήρχε το σενάριο της εξάπλωσης. Η Koopmans δήλωσε πως η ανάγκη για περαιτέρω πληροφορίες είναι επιτακτική.
Αποτελεί η ευλογιά των πιθήκων άμεσο κίνδυνο, απέναντι στον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και οι υπόλοιπος κόσμος θα πρέπει να συσπειρωθούν για να αντιμετωπίσουν; Με τις μνήμες από την επέλαση της πανδημίας του κορωνοϊού (SARS-CoV-2) ακόμη νωπές και χωρίς να έχουμε ουσιαστικά θέσει ένα οριστικό τέλος, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για το ενδεχόμενο της επανάληψης των προηγούμενων δύο ετών; Είναι αλήθεια πως η πανδημία κυριολεκτικά γονάτισε την Ευρώπη και τον πλανήτη γενικότερα. Αποτέλεσε μια κρίση, την οποία κλήθηκαν οι κυβερνήσεις, πάντα σε συνεργασία με τους πολίτες, τους υγειονομικούς και σε συνάρτηση με τις συστάσεις των ειδικών, να διαχειριστούν, συχνά με τεράστιο πολιτικό κόστος.
Εν μέσω αυτής της πρωτόγνωρης, για τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια δεδομένα, κατάστασης, η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της ανέπτυξαν συνεργασίες, με στόχο την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και τον περιορισμό της εξάπλωσης του Covid-19. Παραδείγματος χάριν, στις 17 Ιουνίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη στρατηγική της Ε.Ε. για τα εμβόλια. Με τη στρατηγική αυτή, υποστήριξε τις προσπάθειες να καταστεί η διαδικασία της παρασκευής και έγκρισης τεσσάρων αποτελεσματικών εμβολίων, επαρκούς ποσότητας. Με έμφαση στον συντονισμό μιας επιτυχημένης, όπως άλλωστε δείχνουν τα στοιχεία του ECDC (European Center for Disease Prevention and Control), καμπάνιας εμβολιασμού, η εκστρατεία του εμβολιασμού ξεκίνησε στις 27 Δεκέμβρη του 2020.
Οι χώρες της Ε.Ε., λοιπόν, κατέληξαν σε μια συντονισμένη προσέγγιση, όσον αφορά τα ταξιδιωτικά μέτρα, και ανέπτυξαν κοινά κριτήρια για τη χαρτογράφηση του κινδύνου. Εκπόνησαν μέτρα για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, όπως το μέσο προσωρινής στήριξης για τον περιορισμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE). Το φθινόπωρο του 2020 εκταμιεύθηκαν οι πρώτες δόσεις σε χώρες της Ε.Ε., με τη συνολική χρηματοδότηση να ανέρχεται σε 94,3 δις ευρώ για 19 κράτη-μέλη. Θεσπίστηκαν, επίσης, έκτακτα μέτρα για τη στήριξη των οικονομικών τομέων που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες, όπως ο γεωργικός και ο αλιευτικός τομέας. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να συσταθεί έκτακτο ταμείο ανάκαμψης ύψους 750 δις ευρώ (ευρέως γνωστό ως Next Generation EU), το οποίο θα έδινε έμφαση και προτεραιότητα στην ψηφιακή μετάβαση και την πράσινη ανάπτυξη. Με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εγκρίνει τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε. για την περίοδο 2021-2027, το ύψος ανέρχεται σε 1074,3 δις ευρώ.
Με αυτόν τον τρόπο, εξάγεται από τα παραπάνω το συμπέρασμα πως η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρόλες τις διαδοχικές και διαρκώς επαναλαμβανόμενες κρίσεις που πέρασε τα προηγούμενα έτη στον υγειονομικό τομέα, είναι πλέον έτοιμη να αντιμετωπίσει μια ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη έξαρση της ευλογιάς των πιθήκων. Αληθινός εχθρός, όμως, κρίνεται για άλλη μια φορά η παραπληροφόρηση και η προώθηση επικίνδυνων ιδεών και αναληθών πληροφοριών, που στόχο έχουν να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να υποδαυλίσουν μια συντονισμένη προσπάθεια.
Όπως ανέφερε ο καθηγητής μονάδας Covid και καθηγητής στο John Hopkins, Παναγής Γαλιατσάτος, σε τηλεοπτική συνέντευξη, αναφορικά με τα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων, επρόκειτο για ένα μικρόβιο γνωστό στην επιστημονική κοινότητα τις τελευταίες 7 δεκαετίες. Υπογράμμισε πως δε χρειάζεται ο ίδιος φόβος, όπως στην αρχή του Covid-19, το έτος 2019, καθώς οι επιστήμονες γνωρίζουν πώς να το αντιμετωπίσουν και πως υπάρχουν φάρμακα και εμβόλια για την καταπολέμησή του. Το ερώτημα, στο οποίο προσπαθούν οι ειδικοί να απαντήσουν, είναι το πώς «έφτασε» ο ιός από την Αφρική στην Ευρώπη και την Αμερική. Στη συνέχεια, χαρακτήρισε ως σπουδαίο το γεγονός πως οι επιστήμονες έχουν γνώση του τρόπου με τον οποίο μεταδίδεται το μικρόβιο.
Οι επιστήμονες θεωρούν πως το «παλιό» εμβόλιο της ευλογιάς θα βοηθήσει στην καταπολέμηση του μικροβίου και πως θα μπορούσε να αποτελέσει εργαλείο, εάν χρειαστεί. «Προσοχή χρειάζεται, αλλά δε χρειαζόμαστε φόβο, όπως είχαμε με τον Covid», δήλωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής. Έπειτα, τόνισε πως ένα από τα στοιχεία που διακρίνουν τον Covid-19 από την ευλογιά των πιθήκων, είναι το γεγονός ότι στην περίπτωση του κορωνοϊού οι φορείς δεν είχαν καμία γνώση, αρχικά, ότι έφεραν τον ιό και έτσι μπορούσαν να «κολλήσουν» εν αγνοία τους κάποιο άλλο άτομο. Στην περίπτωση «ευλογιά των πιθήκων», ο καθηγητής τόνισε πως «κολλάς μόλις εμφανιστούν συμπτώματα (πυρετός, πονοκέφαλος) και εξανθήματα μετά από 3 μέρες. Δεν υπάρχουν λοιπόν οι λεγόμενοι ”ασυμπτωματικοί”».
Η παραπάνω καθησυχαστική τοποθέτηση δίνει από μόνη της την απάντηση στο δεύτερο ερώτημα, που τέθηκε στην αρχή του παρόντος άρθρου και που χωρίς αμφιβολία αποτελεί ένα από τα πιο επίκαιρα και βασανιστικά ερωτήματα. Κατά πάσα πιθανότητα δεν οδεύουμε σε μια νέα πανδημία και η λήψη μέτρων, όπως το lockdown ίσως να μην είναι αναγκαία. Αν έχουμε τη δυνατότητα να πούμε ότι αποκομίσαμε κάτι από τα τελευταία δύο έτη, αυτό είναι το αίσθημα της ατομικής ευθύνης, της συνέπειας και της προσοχής. Προσοχής όχι μόνο στις καθημερινές μας επαφές και στις συμβουλές των εμπειρογνωμόνων, αλλά και στους κατά φαντασίαν ειδικούς της οθόνης και των αγνώστων, απαρχαιωμένων ιστοσελίδων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Monkeypox outbreak: What we know so far, Politico eu, διαθέσιμο εδώ
- Monkeypox cases investigated in Europe, US, Canada and Australia, ΒΒC News, διαθέσιμο εδώ
- Στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια, Εc Europa Eu, διαθέσιμο εδώ
- 10 πράγματα που κάνει η ΕΕ κατά της COVID-19 και υπέρ της ανάκαμψης, Consilium Europa Eu, διαθέσιμο εδώ
