Του Χάρη Κουρή,
Εδώ και πάνω από έναν χρόνο, από τον Νοέμβριο του 2020, στην Αιθιοπία, συγκεκριμένα στην επαρχία Tigray, μαίνεται ένας αρκετά αιματηρός πόλεμος μεταξύ της κυβέρνησης της Αιθιοπίας, υποστηριζόμενης από διάφορα επιμέρους ομοσπονδιακά υποκείμενα, και επαναστατών από το προαναφερθέν ομοσπονδιακό υποκείμενο. Πώς, όμως, άρχισε αυτός ο πόλεμος;
Οι ρίζες της σύγκρουσης φθάνουν στις 18 Φεβρουαρίου του 1975, όταν ιδρύθηκε το Λαϊκό Επαναστατικό Μέτωπο των Tigray (ḥəzbawi wäyanä ḥarənnät təgray), ένα ανταρτικό κίνημα που βοήθησε στην καθαίρεση της κυβέρνησης της Λαϊκής Δημοκρατικής Πολιτείας της Αιθιοπίας.
Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, αυτή η οργάνωση κυριαρχούσε στην πολιτική της Αιθιοπίας, μέχρι που το 2018, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Αιθιοπίας, ο Abiy Ahmed, προσπάθησε να αποδυναμώσει το ΛΕΜΤ. Αυτή η κίνηση εξόργισε τους Tigray, με αποτέλεσμα οι δεύτεροι να υποχωρήσουν στην επαρχία τους.
Οι εντάσεις έφτασαν σε προχωρημένο σημείο τον Σεπτέμβριο του 2020, όταν οι Τιγραΐτες προχώρησαν σε τοπικές εκλογές, παρά την αναβολή που έθεσε ο Πρόεδρος σε όλη τη χώρα. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, οι δυνάμεις του ΛΕΜΤ επιτέθηκαν σε μία ομοσπονδιακή βάση, καθώς η ηγεσία του φοβόταν πιθανή επίθεση από την κεντρική κυβέρνηση. Η επίθεση τελικά ήρθε, αλλά οι υποσχέσεις του Προέδρου περί γρήγορης και αναίμακτης νίκης αποδείχθηκαν ψευδείς.
Το ΛΕΜΤ τότε άρχισε ανταρτοπόλεμο στην εξοχή της επαρχίας Tigray, και τον Ιούνιο του 2021 η κεντρική κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήσει από την περιοχή, μετά από μία ταπεινωτική ήττα.
Μέχρι τον Νοέμβριο, οι δυνάμεις των επαναστατών είχαν φτάσει έξω από την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, αλλά, οι κυβερνητικές δυνάμεις, βοηθούμενες και από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κατάφεραν να απωθήσουν τους επαναστάτες. Από τότε, η σύγκρουση έχει χάσει μέρος της αρχικής ορμής της, αλλά οι συγκρούσεις συνεχίζουν να μαίνονται στα σύνορα της επαρχίας Tigray με τις επαρχίες Afar και Amhara.
Στις 24 Μαρτίου, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας κήρυξε ανακωχή, ώστε να γίνει δυνατή η παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στην επαρχία Tigray, αρκεί οι δυνάμεις αυτής της επαρχίας να υποχωρήσουν από όσες περιοχές έχουν καταλάβει.
Και ο τέως Πρόεδρος της Νιγηρίας, Olusegun Obasanjo, προσπάθησε να διαμεσολαβήσει, ώστε να συμφωνηθεί ανακωχή, αλλά μέχρι τώρα, τίποτα δεν έχει επιτευχθεί σε αυτόν τον τομέα, ενώ η ανθρωπιστική κρίση χειροτερεύει.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τουλάχιστον 9,4 εκατομμύρια άτομα στη βόρεια Αιθιοπία χρειάζονται βοήθεια, ενώ δεκάδες χιλιάδες Τιγραΐτες έχουν οδηγηθεί μακριά από τις εστίες τους από Αιθίοπες του έθνους των Αμχαριτών, κάτι που θεωρείται εθνοκάθαρση. Παράλληλα, και οι Τιγραΐτες έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου, καθώς έχουν εκτελέσει αρκετούς αμάχους σε κατεχόμενες περιοχές.
Τουλάχιστον 2 εκατομμύρια Αιθίοπες έχουν πάρει τον δρόμο της προσφυγιάς και ο επικεφαλής του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας, Tedros Adhanom Ghebreyesus, ο ίδιος Τιγραΐτης, περιέγραψε την κατάσταση ως καταστροφική, καθώς, και σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφής, σχεδόν το 40% των κατοίκων της επαρχίας Tigray υποφέρει από σοβαρή έλλειψη τροφής. Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που ακόμα και οι γιατροί που ευθύνονται για την περίθαλψη του τοπικού πληθυσμού αναγκάζονται να στραφούν στην επαιτεία για λίγο φαγητό.
Ο πόλεμος που συμβαίνει στην Αιθιοπία έχει σβήσει τις ελπίδες που είχαν αρκετοί για τον Πρόεδρό της, καθώς ήταν πολλά υποσχόμενος, ως ένας από τους νεαρότερους Αφρικανούς ηγέτες, όσον αφορά την προοπτική θετικής αλλαγής στη χώρα. Κατήργησε τον αυστηρό έλεγχο πάνω στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, άρχισε σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, και κέρδισε το 2019 βραβείο Nobel για τη συνθήκη ειρήνης που υπέγραψε με τον ηγέτη της Ερυθραίας. Παραταύτα, ακόμα και πριν αρχίσει ο πόλεμος, ο Πρόεδρος της Αιθιοπίας είχε καταφύγει σε κλασσικές τακτικές καταστολής, όπως η λογοκρισία του διαδικτύου και η προφυλάκιση αντιφρονούντων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, με τη δικαιολογία των αναγκών ασφαλείας, προφυλακίστηκαν αρκετοί Τιγραΐτες, ενώ ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στους εχθρούς του ως «καρκινώματα» και «ζιζάνια», τα οποία, όπως υποσχέθηκε, θα θάψει βαθιά.
Οι Η.Π.Α., η Ε.Ε. και ο ΟΗΕ έχουν εκλάβει θετικά την προσπάθεια για ανακωχή, αλλά καμία από τις δύο πλευρές δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει, ώστε η ανακωχή να τεθεί σε εφαρμογή. Την ίδια στιγμή, έχουν αρχίσει ταραχές και στην περιοχή της Ορομίας, με τον Απελευθερωτικό Στρατό των Ορόμο να συμμαχεί με τους Τιγραΐτες, σε μία προσπάθεια να καθαιρέσουν τον Πρόεδρο Ahmed.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Why is Ethiopia at war with itself?, New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia’s Tigray War: TPLF agrees to humanitarian peace, BBC, διαθέσιμο εδώ
