Της Νόρας Κούρτη,
Όπως γνωρίζουμε, ένα εμπορικό σήμα συνιστά δικαίωμα διανοητικής ιδιοκτησίας, με σκοπό διάκρισης των προϊόντων ή των υπηρεσιών μιας συγκεκριμένης επιχείρησης. Μπορεί να περιλαμβάνει γράμματα, αριθμούς, ονόματα προσώπων, γραφικές παραστάσεις, σχήματα ή συνδυασμό όλων αυτών, με τους περιορισμούς που τίθενται στα άρθρα 11,13,14 του νόμου των εμπορικών σημάτων 4679/2020, με την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών οδηγιών 2015/2436 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων και 2004/48, σχετικά με την επιβολή άλλων δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και άλλες διατάξεις. Το εμπορικό σήμα, πέρα από τη διακριτική του δύναμη, που προσφέρει κέρδη σε μια επιχείρηση, αποτελεί και δυνατό περιουσιακό στοιχείο. Για τον λόγο αυτόν δικαιολογείται η αυξημένη προστασία του από ενδεχόμενες προσβολές.
Πότε, όμως, προσβάλλεται ένα εμπορικό σήμα? Σύμφωνα με την νομολογία και την περιπτωσιολογία των τελευταίων ετών, η πιο συχνή μορφή προσβολής είναι ο κίνδυνος σύγχυσης (likelihood of confusion), ο οποίος περιλαμβάνει τον κίνδυνο συσχέτισης (likelihood of association). Οι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για τη διαπίστωση της προσβολής από την Διοικητική Επιτροπή Σημάτων (ΔΕΣ) και από τα διοικητικά και πολιτικά δικαστήρια είναι αρκετοί, ωστόσο, σε πρώτη φάση, ελέγχονται 3 σημεία. 1) Η οπτική σύγκριση των ενδείξεων (visual comparison). 2) η ηχητική σύγκριση των ενδείξεων (aural comparison). 3) η νοηματική σύγκριση των ενδείξεων (conceptual comparison). Αξίζει να σημειωθεί ότι, για κάθε είδος σύγκρισης, έχουν θεσπιστεί ειδικότεροι νομοθετικοί κανόνες, κατευθυντήριες γραμμές από το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), καθώς κρίσιμο ρόλο παίζει και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Επιπλέον, ζωτικής σημασίας γεγονός αποτελεί και η σύγκριση των εκατέρωθεν αγαθών στα οποία αποτυπώνεται το σήμα. Αν παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες, είναι πιθανότερο να οδηγηθούμε σε κίνδυνο σύγχυσης. Πάντα εξετάζεται αναλογικά, ήτοι, 2 ίδια αγαθά (π.χ. γκοφρέτες) είναι πιθανότερο να εδραιωθεί η προσβολή ή έστω και αν τα αγαθά είναι όμοια, παρά εντελώς διαφορετικά. Ωστόσο, ακόμη και η ομοιότητα κρίνεται από άλλα υποκριτήρια, όπως το καταναλωτικό κοινό, ο τρόπος παραγωγής τους, η φύση των προιόντων αυτών κ.α. Σημαντικό κρίνεται το γεγονός ότι λαμβάνεται υπ’ όψιν ο χρόνος κατά τον οποίο συνυπάρχουν στην αγορά τα δύο παρόμοια σήματα για τα οποία γίνεται λόγος προσβολής, καθώς μια άρση της προσβολής ή αίτηση ακύρωσης, που ασκείται μετά από κάποια χρόνια, θα μπορούσε να θεωρηθεί καταχρηστική, ίσως και αδικαιολόγητη, και απλώς να απορριφθεί.
Όσον αφορά τον κίνδυνο συσχέτισης, είναι πιθανό να νοηθεί από το καταναλωτικό κοινό, όχι απαραίτητα ότι πρόκειται για την ίδια επιχείρηση μεταξύ δύο προϊόντων, αλλά ότι πρόκειται ακόμη και για οικονομική συνεργασία μεταξύ τους, χωρίς κάτι τέτοιο να υφίσταται στην πραγματικότητα.
Σε περίπτωση που κάποιος θεωρεί ότι προσβάλλεται το κατοχυρωμένο εμπορικό σήμα της επιχείρησης του, έστω και αν υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις, μπορεί να κάνει αγωγή με αίτημα την άρση της προσβολής και της παράλειψης της στο μέλλον, με πιθανό και το αίτημα αποζημίωσης, αν ο σηματούχος έχει ζημιωθεί. Παράλληλα, δεν αποκλείεται να επιβληθούν ποινικές κυρώσεις στον προσβάλλων, ο οποίος διώκεται κατ΄ έγκληση, με προσφυγή στα ποινικά δικαστήρια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν ένα εμπορικό σήμα δεν έχει κατοχυρωθεί τυπικά στο μητρώο σημάτων, αλλά χρησιμοποιείται στις συναλλαγές, πρόκειται για διακριτικό γνώρισμα, το οποίο προστατεύεται με τις διατάξεις περί αθέμιτου ανταγωνισμού με τις εξής προϋποθέσεις : α) ύπαρξη διακριτικής δύναμης, β) καθιέρωση του σήματος στις συναλλαγές.
Τέλος, η διάρκεια προστασίας ενός εμπορικού σήματος είναι 10 έτη, ωστόσο μπορεί να ανανεωθεί, πριν τη λήξη, με κατάθεση αίτησης ανανέωσης και πληρωμή του τέλους ανανέωσης. Η προθεσμία μπορεί να παραταθεί ένα εξάμηνο μετά τη λήξη, με την καταβολή από τον σηματούχο αυξημένου φόρου ανανέωσης, ειδάλλως το σήμα διαγράφεται και παύει η ισχύς του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Η προσβολή του εμπορικού σήματος (trademark): η συχνότερη περίπτωση και γιατί συμφέρει η προστασία του», διαθέσιμο εδώ
- “ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4679 (ΦΕΚ Α’ 71/20-03-2020)” διαθέσιμος εδώ
