23.5 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΚοινωνίαΥγείαΗ ιστορία για το σύνδρομο του κακοποιημένου παιδιού σε νομικό και ψυχολογικό...

Η ιστορία για το σύνδρομο του κακοποιημένου παιδιού σε νομικό και ψυχολογικό πλαίσιο


Της Χριστίνας Σονούντα,

Το σύνδρομο του κακοποιημένου παιδιού, που μεταχειρίστηκε πρώτος ο Kempe το 1962, δημιούργησε μεγάλο ενδιαφέρον, λόγω της αύξησης στη συχνότητά του. Έτσι, μελετήθηκε σε διάφορα ερευνητικά κέντρα σε ολόκληρο τον κόσμο, με αρκετούς επιστήμονες να ασχολούνται με προγράμματα που στοχεύουν στην ανίχνευση, την πρόληψη και τη θεραπεία του συνδρόμου.

«Κακοποιημένο παιδί» και «κάκωση που δεν οφείλεται σε ατύχημα» είναι οι όροι που χρησιμοποιούνται σήμερα, αντί για τον πιο συναισθηματικό όρο «το κακοποιημένο βρέφος». Σαφής ορισμός του προβλήματος δεν υπάρχει ακόμη και, όπως αναφέρει ο ίδιος ο Κempe, ο ορισμός του συνδρόμου του κακοποιημένου και παραμελημένου παιδιού καθορίζεται, όχι από τη γνώμη του γιατρού ή του κοινωνικού λειτουργού, αλλά από το δικαστήριο. Σε τελική, δηλαδή, ανάλυση ο χειρισμός των φανερών, τουλάχιστον, περιπτώσεων εξαρτάται από τον νομικό κώδικα της κάθε πολιτείας ή χώρας.

Υπάρχει μια διχοτόμηση ανάμεσα στη συναισθηματική αποστέρηση, τη φυσική παραμέληση και την καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης από τη μία μεριά, και τις βίαιες κακώσεις από την άλλη. Ο διαχωρισμός αυτός, όμως, είναι τεχνικός, όπως αποδείχθηκε από μελέτη, και η καθυστέρηση της ανάπτυξης των παιδιών δεν οφειλόταν σε οργανική αιτία, αλλά σε τραύματα και κακώσεις που δημιούργησαν μέλη της οικογένειάς τους.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι το 10% των τραυμάτων σε παιδιά κάτω των τριών ετών, που φτάνουν στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων στα επείγοντα περιστατικά, καθώς και το 30% των καταγμάτων σε βρέφη κάτω των δύο ετών, δεν αποτελούν τυχαίους τραυματισμούς.

Πηγή Εικόνας: irishtimes.com

Τα βρετανικά δεδομένα είναι ανάλογα. Οι δυτικές κοινωνίες συγχωρούν μέχρι ένα σημείο τη φυσική βία, που έχει θύματα βρέφη, πάντα μέσα στα πλαίσια της πειθαρχίας. Στο Nottingham, βρέθηκε ότι το 62% των γονιών έδερναν τα παιδιά τους, τα οποία δεν ήταν ακόμη ούτε ενός έτους, ενώ το 97% των γονιών ασκούσαν βία στα παιδιά τους στην ηλικία των τεσσάρων.

H κλινική διάγνωση της κάκωσης, που δεν οφείλεται σε ατύχημα, βασίζεται στη φύση των τραυμάτων, σε συσχετισμό με άλλους «ύποπτους» παράγοντες/προϋποθέσεις, που συμβάλλουν στη διάγνωση. Τα πιο συνηθισμένα είναι τα τραύματα στο πρόσωπο και το κεφάλι, ενώ τραύματα στ’ αυτιά και στους γλουτούς κρίνονται ύποπτα. Μια σειρά χαρακτηριστικών της κακοποίησης αναφέρεται ως έξης: α). Μωλωπισμοί, εγκαύματα, ουλές, και ιδιαίτερα μελανιές από τσιμπιές, κάψιμο από τσιγάρο, και σημάδια από δάγκωμα, β). Πρήξιμο στο άνω χείλος, ρήξη του χαλινού, γ). Κάταγμα στο κρανίο, τα μακρά οστά, τα πλευρά, και επίσης τραύματα στα οστά χωρίς να υπάρχει κάταγμα, δ). Εγκεφαλικές κακώσεις (υποσκληρίδιο αιμάτωμα), ε). Αιμορραγία του αμφιβληστροειδούς και ζ). Τραύματα που τοποθετούνται σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Χαρακτηριστικά κοινά γνωρίσματα της «κάκωσης μη οφειλόμενης σε ατύχημα» αποτελούν η καθυστέρηση στην αναγγελλία του τραυματισμού, το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία ή υπάρχει ασυμφωνία για το πώς έγινε, και ιστορικό προηγούμενου τραυματισμού στο άρρωστο παιδί ή στα αδέρφια του.

Αρκετές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί τονίζουν το γεγονός ότι η κακοποίηση του παιδιού από τον γονιό ή κηδεμόνα οφείλεται στον συνδυασμό ορισμένου τύπου γονιού και ορισμένου τύπου παιδιού, σε μια μακρόχρονη ή στιγμιαία περίοδο κρίσης. Στα κύρια χαρακτηριστικά των γονιών συμπεριλαμβάνονται: χωρισμένοι γονείς, ή γονείς που έχουν κακοποιηθεί στην παιδική τους ηλικία, νεαρή ηλικία των γονιών κατά τη γέννηση του πρώτου παιδιού, χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, κοινωνική απομόνωση, συχνές μετακινήσεις και αλλαγές κατοικίας της οικογένειας. Επίσης, κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της κύησης και χαμηλό πνευματικό επίπεδο της μητέρας, ανεργία, εγκληματικό ποινικό μητρώο και διαταραχές προσωπικότητας του πατέρα. Τα συνηθισμένα χαρακτηριστικά των κακοποιημένων παιδιών περιλαμβάνουν: ιστορικό εισαγωγής σε νοσοκομείο, συγγενείς ανωμαλίες, εκτός γάμου παιδιά και γενικά, την όλη εικόνα ενός «δύσκολου» παιδιού.

Δυστυχώς, στις περισσότερες χώρες το νομικό πλαίσιο δεν καλύπτει αλλά ούτε και προστατεύει τα παιδιά. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι αποδεδειγμένο ότι ο αριθμός των περιπτώσεων, που φτάνει στις δικαστικές αίθουσες, είναι περιορισμένος. Αυτό, επίσης, οφείλεται και στην έλλειψη παραδεκτών αντικειμενικών αποδείξεων, που είναι συνηθισμένο χαρακτηριστικό αυτού του προβλήματος.

Πηγή Εικόνας: commentcentral.co.uk

Στην Ελλάδα, δυστυχώς το πρόβλημα «της κάκωσης του παιδιού που δεν οφείλεται σε ατύχημα» δεν έχει ερευνηθεί, και όχι μόνο το απλό κοινό, άλλα και το ιατρικό κοινό είναι απληροφόρητο για το «σύνδρομο», ερμηνεύοντας κάθε περίπτωση «αυστηρής πειθαρχίας» στο πλαίσιο: προβληματικοί γονείς, προβληματικά παιδιά, κοινωνικά προβλήματα. Κατά διαστήματα, ο τύπος παρουσιάζει περιστατικά σκληρής μεταχείρισης παιδιών, ή βρεφοκτονιών. Η κοινή γνώμη ξεσηκώνεται προσωρινά, μερικά ακόμα άρθρα κάνουν την εμφάνισή τους, άλλα τίποτα περισσότερο δεν γίνεται. Τελευταία, όλο και πιο πολλά περιστατικά «κακής μεταχείρισης» παιδιών αναφέρονται στον τύπο, και αρκετές εφημερίδες και εβδομαδιαία περιοδικά ασχολήθηκαν πιο σοβαρά με το θέμα, αλλά πάντα βασιζόμενα στην ξένη βιβλιογραφία.

Για τη σωστή θεραπεία, αρχικά, χρειάζεται η παρέμβαση της δικαιοσύνης. Για τον λόγο αυτό ανέφερα το νομικό πλαίσιο, για τη διακοπή των γονικών δικαιωμάτων όταν διαπιστωθούν ακραίες συμπεριφορές εκ μέρους των ενηλίκων. Η υποστήριξη της οικογένειας με συστημική ψυχοθεραπεία, αλλά και με ατομική ψυχοθεραπεία από ειδικό ψυχολόγο είναι αναγκαία και απαραίτητη για την οριστική θεραπεία του προβλήματος.

Όπως προαναφέρθηκε, τέτοια περιστατικά σπάνια φτάνουν στις δικαστικές αίθουσες, όχι μόνο γιατί τα παιδιά φοβούνται να καταγγείλουν, αλλά και γιατί όσοι γνωρίζουν συγκαλύπτουν το γεγονός αυτό, μη αναφέροντάς το στις αρχές, επειδή δεν θέλουν να ανακατευτούν. Όλοι φέρουμε μερίδιο ευθύνης, όταν γνωρίζουμε τέτοια περιστατικά και δεν τα αναφέρουμε. Τέλος, θα ήθελα να τονιστεί η ανάγκη για αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, καθώς τα παιδιά δε θα έπρεπε να παραμένουν σε ένα νοσηρό και κακοποιητικό περιβάλλον, μια ανάγκη που ανέδειξε έντονα η πανδημία. Ας ευαισθητοποιηθούμε όλοι ως προς την καταπολέμηση του φαινομένου, διαλύοντας τον φαύλο κύκλο του κακοποιημένου παιδιού που από θύμα γίνεται θύτης.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • Jackson. A. First Signs of Non-accidental Injury to Children: Proceedings of a Conference Held at the Department of Health and Social Security. 1974
  • Kempe, C.H. et al., «The Battered Child Syndrome», JAMA 181, 17. 1962.
  • Green. F.C., «Child Abuse and Neglect: A Priority Problem for the Private Physician». Ped. Clinics of N. America. 22, 329, 1975.
  • Skinner, A.E. and Castle. R.L., 78 Battered Children. A Retrospective Study. National Society for the Prevention of Cruelty to Children. 1969.

 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστίνα Σονούντα
Χριστίνα Σονούντα
Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Ναύπακτο. Είναι τριτοετής φοιτήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις στην Πάφο ενώ έχει και πτυχίο στο πιάνο. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τον αθλητισμό, διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία, παίζει πιάνο και ερασιτεχνικά κιθάρα.