Η 22α Ιανουαρίου στην Ιστορία

Της Αγγελικής Κόκκαλη,

1904: Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας ο Τζωρτζ Μπαλετσίν, ένας από τους σημαντικότερους χορογράφους στην ιστορία του μπαλέτου. Προερχόμενος από καλλιτεχνική οικογένεια, ο Μπαλετσίν από μικρός γαλουχήθηκε στο άκουσμα και τη θεωρία της μουσικής. Σε ηλικία πέντε ετών ξεκίνησε να παίζει πιάνο, ενώ στα δέκα του πραγματοποίησε το χορευτικό του ντεμπούτο στη θεατρική παράσταση της Ωραίας Κοιμωμένης του Θεάτρου Μαριίνσκι. Το 1921 αποφοίτησε από την Αυτοκρατορική Σχολή Μπαλέτου της Αγίας Πετρούπολης. Λίγα χρόνια αργότερα, ξεκίνησε την περιοδεία του στη Δυτική Ευρώπη. Τότε, ήρθε σε επαφή με τον Σεργκέι Ντιαγκίλεφ, τον δημιουργό των περίφημων Ρωσικών Μπαλέτων στη Γαλλία. Εκεί του δόθηκε η ευκαιρία να χορογραφήσει –μεταξύ άλλων– τον Απόλλωνα Μουσηγέτη (1928) και τον Άσωτο Υιό (1929), δύο αβάν-γκαρντ και πειραματικές παραστάσεις νεοκλασικού μπαλέτου, οι οποίες ανέδειξαν το ταλέντο του. Τα επόμενα χρόνια κατόρθωσε να βάλει στο ενεργητικό του πληθώρα λονδρέζικων επιθεωρήσεων, παριζιάνικων παραγωγών, αλλά και συνεργασιών με σπουδαία ονόματα του θεάματος, με αποτέλεσμα να γίνει ευρέως γνωστός. Το 1933 μετέβη στη Νέα Υόρκη, όπου ίδρυσε τη Σχολή Αμερικανικού Μπαλέτου (1934), μέσω της οποίας μετέδιδε σε μαθητές τις τεχνικές του. Θεωρείται βιρτουόζος του αμερικανικού μπαλέτου, ενώ η ιδιοφυής, αντι-ρομαντική και ανήσυχη φύση του, τον ώθησε, πέρα από το Μπρόντγουεϊ, να πειραματιστεί και με τις Χολιγουντιανές παραγωγές. Πέθανε το 1983, έχοντας συμμετάσχει σε 465 παραστάσεις.

1941: Πραγματοποιήθηκε πογκρόμ κατά του Εβραϊκού πληθυσμού του Βουκουρεστίου της Ρουμανίας. Στην εξουσία βρισκόταν από τον Σεπτέμβριο του 1940 η Σιδηρά Φρουρά. Πρόκειται για έναν ακροδεξιό συνασπισμό, με επικεφαλής τον Ιόν Αντωνέσκου, που απαρτιζόταν από εθνικιστές στρατιωτικούς αξιωματούχους, με αντικομουνιστικές και αντισημιτικές πεποιθήσεις. Το πληθυσμιακό μωσαϊκό της Ρουμανίας είχε αλλάξει, μέσω των προκαλούμενων από τις συνθήκες ειρήνης γεωγραφικών αναθεωρήσεων, οι οποίες τερμάτισαν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με την απογραφή του 1930, οι Εβραίοι έφταναν τους 728.115, με αποτέλεσμα το 1938-39, να βρεθούν στο στόχαστρο ποικίλων επεισοδίων αυθαίρετων κατασχέσεων, ληστειών, επιθέσεων και δολοφονιών. Η ήδη αυστηρή στάση των Ρουμανικών Αρχών, εκτραχύνθηκε όταν η χώρα εντάχθηκε στις δυνάμεις του Άξονα τον Νοέμβριο του 1940. Η αντισημητική νομοθεσία είχε μάλιστα κερδίσει τη λαϊκή επιδοκιμασία. Ωστόσο, προκλήθηκαν τριβές ανάμεσα στον Αντωνέσκου και τη Σιδερά Φρουρά, όσον αφορά τις μεθόδους εκδήλωσής της, και η χώρα εισήλθε σε τριήμερο εμφύλιο πόλεμο στις 21 Ιανουαρίου. Οι υπουργοί της κυβέρνησης, ως ανταπάντηση, σκόρπισαν τον θάνατο στη ρουμανική πρωτεύουσα, με τον Υπουργό Εσωτερικών να διατάζει την πυρπόληση εβραϊκών συνοικιών. Ο απολογισμός υπήρξε τραγικός. Τουλάχιστον 117 Εβραίοι θανατώθηκαν, δεκάδες εκ των οποίων βρήκαν απάνθρωπο θάνατο στο σφαγείο του Βουκουρεστίου. Τα δε σώματά τους βεβηλώθηκαν, αφού τοποθετήθηκαν απογυμνωμένα, κρεμασμένα και ακρωτηριασμένα σε διάφορα σημεία της πόλης. Σπίτια, συναγωγές και επιχειρήσεις, επίσης, λεηλατήθηκαν.

1973: Το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής εξέδωσε απόφαση βάσει της οποίας νομιμοποιούνταν οι εκτρώσεις. Η διαμάχη αυτή, η οποία μέχρι και τις μέρες μας παραμένει επίκαιρη, είχε δύο πρωταγωνιστές, κι έμεινε γνωστή ως η υπόθεση Roe vs Wade. Το ζήτημα των αμβλώσεων μονοπωλούσε την αμερικανική νομοθεσία ήδη από το 1821, και μέχρι το 1971, ελάχιστες πολιτείες επέτρεπαν τις εθελούσιες αμβλώσεις. Παράλληλα, η αμερικανική κοινωνία παρέμενε διχασμένη. Το 60% των Καθολικών υπερασπίζονταν τη γραμμή του Wade, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία δημοκρατικών, και μη-λευκών πολιτών τέθηκε υπέρ της Roe. Το 1968, η Roe (Norma McCorvey), μια νεαρή εγκυμονούσα, προσπάθησε ανεπιτυχώς να τερματίσει τη κύησή της στο Τέξας. Κατόρθωσε, εντούτοις, να έρθει σε επαφή με δικηγόρους, που υπερασπίζονταν έγκυες γυναίκες, στη δίνη των νομικών απαγορεύσεων. Στον αντίποδα στεκόταν ο (Henry) Wade, εισαγγελέας της κομητείας του Ντάλας, διώκτης γιατρών που έκαναν παράνομες εκτρώσεις, και αποδέκτης της μήνυσης των δικηγόρων της McCorvey. Η κομβική δικαστική απόφαση της 22ας Ιανουαρίου ανέστελλε πολλούς από τους ομοσπονδιακούς περιορισμούς αναφορικά με τα δικαιώματα των εγκύων. Η πλειοψηφία (7 – 2) του δικαστηρίου επικαλέστηκε την 14^η Τροποποίηση –το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή– και επικύρωσε μία από τις ασφαλέστερες ιατρικές διαδικασίες, η οποία εν δυνάμει μπορούσε να αποτρέψει τους θανάτους μέσω παράνομων και επικίνδυνων διαδικασιών.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• George Balanchine, New York City Ballet, διαθέσιμο εδώ
• Hardy, Camille, Bringing Bourrées to Broadway: George Balanchine’s Career in the Commercial Theater, στο World Literature Today, Vol. 80, Iss. 2, Μάρτιος – Απρίλιος 2006, σσ. 16–18
• Tonguette, Peter, George Balanchine and the United States | An Artist in Love with His Adopted Country, HUMANITIES, Volume 37, Number 1, January/February 2016, διαθέσιμο εδώ
• 1941: A Sadistic 3-day Pogrom Starts in Romania, Haaretz, διαθέσιμο εδώ
• Romania, Holocaust Encyclopedia, διαθέσιμο εδώ
• Roe v. Wade, History, διαθέσιμο εδώ
• Roe v. Wade: The Constitutional Right to Access Safe, Legal Abortion, Planned Parenthood Action Fund, διαθέσιμο εδώ
• Ziegler, Mary, The Framing of a Right to Choose: Roe v. Wade and the Changing Debate on Abortion Law, Law and History Review, Vol. 27, No. 2, Καλοκαίρι 2009, σσ.  281–330