23.3 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕυρώπηΕ.Ε. και Κίνα: Μια σχέση ανταγωνισμού ή συνεργασίας;

Ε.Ε. και Κίνα: Μια σχέση ανταγωνισμού ή συνεργασίας;


Του Ελευθέριου Χονδρού,

Από την πρώτη στιγμή που η Κίνα και η Ε.Ε αποφάσισαν να ακολουθήσουν κοινές οικονομικές γραμμές, χωρίς να έχουν πρωτίστως τοποθετηθεί τα κατάλληλα θεμέλια, η κοινή πλεύση των δυο αυτών δυνάμεων ήταν καταδικασμένη σε πολλαπλές «θαλασσοταραχές». Οι κάποτε θερμές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κίνας πήραν μια απότομη στροφή προς το χειρότερο πριν περίπου 7 μήνες, με μια σειρά κυρώσεων που επιβλήθηκαν στο Πεκίνο από τις Βρυξέλλες και το αντίστροφο. Συγκεκριμένα, λιγότερο από ένα χρόνο αφότου η Κίνα και η Ε.Ε. συνήψαν μια οικονομική συνθήκη-ορόσημο, οι 27 Υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. ανακοίνωσαν κυρώσεις την περασμένη άνοιξη εναντίον αξιωματούχων που εμπλέκονται στην κακομεταχείριση μιας εθνικής μειονότητάς της βορειοδυτικής Κίνας. Ώρες αργότερα από εκείνη την στιγμή, το Πεκίνο αντέδρασε με τις δικές του κυρώσεις σε 10 άτομα και τέσσερις οντότητες της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων πέντε μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή Ευρωβουλευτών.

Αξίζει να αναφερθεί πως ενώ οι σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής-Κίνας έχουν υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια, οι ευρωπαϊκές χώρες απολαμβάνουν μια πολύ πιο ήπια πορεία. Μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, το Πεκίνο και οι Βρυξέλλες τελικά κατέληξαν σε μια συμφωνία (CAI) με στόχο την απελευθέρωση του εμπορίου μεταξύ τους τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου του 2020. Η πρωτοπόρα αυτή συμφωνία κατέστη δυνατή με παραχωρήσεις της τελευταίας στιγμής από τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping και πιέσεις από Γερμανούς αξιωματούχους. Η συμφωνία θα διασφάλιζε ότι οι Ευρωπαίοι επενδυτές θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στην ταχέως αναπτυσσόμενη κινεζική αγορά και θα μπορούν να ανταγωνίζονται σε πιο ισότιμους όρους ανταγωνισμού, στη χώρα αυτή. Δυστυχώς, όμως, με όσα έλαβαν (και λαμβάνουν) χώρα, η συμφωνία δεν επικυρώθηκε.

ΟΙ σχέσεις Ε.Ε. και Κίνας ήταν πάντοτε ιδιόρρυθμες. Πηγή εικόνας: Reuters.com

Η Σλοβάκα Ευρωβουλευτής Miriam Lexmann, αναφερόμενη στον κατάλογο των κινεζικών κυρώσεων, κατηγόρησε την Κίνα ότι «εμπλέκεται σε απειλές και «αντικυρώσεις» εναντίον εκείνων, ιδιαίτερα των δημοκρατικά εκλεγμένων βουλευτών, που επιδιώκουν να ευαισθητοποιήσουν τον πλανήτη σετρομερές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σαν αυτή στην βορειοδυτική Κίνα. «Εάν η Κίνα συνεχίσει με αυτού του είδους την απάντηση, θα καταστήσει σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται να είναι εταίρος, αλλά συστηματικός αντίπαλος που υπονομεύει θεμελιώδεις αξίες και αρχές που αποτελούν “conditio sine qua non” για οποιαδήποτε συνεργασία», δήλωσε η ίδια. Σε κάθε περίπτωση, οι ευρωπαϊκές χώρες δυσκολεύονται να διαμορφώσουν μια ενιαία στάση ως προς τις σχέσεις τους με την Κίνα, σχετικά με τους τομείς της οικονομίας και τεχνολογίας. Για πολλά μέλη, όπως τη Γερμανία αλλά και την Ελλάδα, η Κίνα έχει κομβικό ρόλο στην οικονομία. Ωστόσο, για άλλα κράτη-μέλη, η Κίνα φαντάζει ως τίποτα παραπάνω από μια απειλή.  Η Ευρώπη είναι βαθιά διχασμένη, με ελάχιστα περιθώρια ελιγμών, σε μια σειρά θεμάτων που απαιτούν επίλυση, όπως σαφώς είναι και με τις σχέσεις της με την Κίνα.

Μεταπηδώντας λοιπόν στο παρόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα συμφώνησαν πριν περίπου 2 εβδομάδες να συγκαλέσουν μια Σύνοδο Κορυφής, όπως δήλωσε μάλιστα ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, μετά τη συνομιλία με τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping, καθώς οι δύο πλευρές στοχεύουν να επιδιορθώσουν τις σχέσεις μετά από μια βαθιά ρήξη σχετικά με «υποτιθέμενες» (όπως τις χαρακτηρίζουν οι Κινέζοι) παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Σιντζιάνγκ (περιοχή της βορειοδυτικής Κίνας). Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε στον Jinping ότι η Ε.Ε. επιδιώκει μια πιο ισορροπημένη οικονομική σχέση με την Κίνα, παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες για το ιστορικό της χώρας όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και την επιβολή κυρώσεων σε ευρωπαϊκούς φορείς χάραξης πολιτικής.

Όπως αναφέρθηκε στην Κεντρική Κινεζική Τηλεόραση, ο Jinping έδωσε ένα μήνυμα στον Michel ότι η Κίνα και η Ε.Ε. πρέπει να λύσουν τις διαφορές τους και να προωθήσουν τις στρατηγικές επικοινωνίες, για να δημιουργήσουν «υγιείς και σταθερούς» διμερείς δεσμούς. Το Πεκίνο προσδοκά να ενισχύσει εναλλακτικές γραμμές επικοινωνίας και επιδιώκει να επιλύσει τη διαφωνία με τις κυρώσεις σε συνεργασία με την Καγκελάριο Merkel, τον πλέον προτιμώμενο διαπραγματευτικό εταίρο του, που όμως αποχωρεί λίαν συντόμως. Η διαφωνία αυτή είχε εμποδίσει την έγκριση από το Κοινοβούλιο του επενδυτικού συμφώνου, που ήταν ορόσημο για την Κίνα, έχοντας ως επικεφαλή τη Merkel.

Ο Charles Michel σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόερο της Κίνας Xi. Πηγή εικόνας: bloomberg.com

Οι σχέσεις Κίνας-Ε.Ε. γίνονται δύσκολες και λόγω της στάσης που έχει η Ε.Ε. προς την Ταϊβάν. Στα τέλη Οκτωβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα που πιέζει για μια ισχυρότερη εταιρική σχέση με την Ταϊβάν. Οι Ευρωβουλευτές ζήτησαν μια επενδυτική συμφωνία και στήριξη για το νησί που βρίσκεται υπό κινεζική πίεση. Δύο εβδομάδες αργότερα, η επίσημη υποστήριξη όχι μόνο τέθηκε σε εφαρμογή συμβολικά, αλλά φάνηκε όταν η πρώτη επίσημη αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέφτασε στην Ταϊβάν. Μάλιστα, αυτή η πρόταση έγινε από την Τσέχα Ευρωβουλευτή Markéta Gregorová, μέλος της Ειδικής Επιτροπής του ΕΚ για την Εξωτερική Παρέμβαση σε όλες τις Δημοκρατικές Διαδικασίες στην ΕΕ. Η Gregorová πιστεύει ότι η ΕΕ μπορεί να μάθει πολλά από την Ταϊβάν και θεωρεί ότι η επίσκεψη ήταν πολύ σημαντικό βήμα για την ΕΕ. Να επισημάνουμε ότι το νησί της Ταϊβάν δεν έχει τις καλύτερες σχέσεις με την Κίνα. Μάλιστα, τον περασμένο Αύγουστο οι μεταξύ τους σχέσεις εντάθηκαν, όταν η Λιθουανία αποδέχθηκε το αίτημα της Ταϊβάν να δημιουργήσει ένα «Διπλωματικό Γραφείο» στη χώρα, κάτι το οποίο προσέβαλε το Πεκίνο που επιμένει ότι το νησί είναι μέρος της Κίνας και προτιμά τη χρήση της λέξης «Κινεζική Ταϊπέι». Η διαμάχη κλιμακώθηκε γρήγορα με το Πεκίνο να στέλνει ένα μήνυμα ότι «όποιος ακολουθεί το παράδειγμα της Λιθουανίας, θα αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες. Και ένα τέτοιο μήνυμα δοκιμάζεται καλύτερα σε μια μικρότερη χώρα», δηλώνει ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε. στην Κίνα, ζητώντας ανωνυμία, καθώς δεν είναι εξουσιοδοτημένος να σχολιάζει δημόσια.

Αξίζει να αναφερθεί και η δήλωση του Petras Auštrevičius, μέλους της Ευρωβουλής σχετικά με το ρόλο της Ε.Ε. απέναντι στην Ταϊβάν: «Εάν η Ευρώπη ενδιαφέρεται σοβαρά για τη στρατηγική αυτονομία, δεν πρέπει να φοβάται να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της στον Ινδο-Ειρηνικό Ωκεανό. Μια εμπορική συμφωνία με την Ταϊβάν θα έστελνε ένα μήνυμα στο Πεκίνο για τη δέσμευση της Ευρώπης να είναι παγκόσμιος παίκτης. Οι κυρώσεις που επέβαλε το Πεκίνο σε αξιωματούχους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι απαράδεκτες και αποδεικνύουν μόνο τη σημασία του ρόλου του Κοινοβουλίου κατά τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών. Οι πρόσφατες απειλές της κινεζικής κυβέρνησης κατά του μοναδικού άμεσα εκλεγμένου σώματος της Ευρώπης δεν θα μας εκφοβίσουν».

Η ΕΕ προσπαθεί να ενισχύσει της σχέσεις της με την Ταιβάν. Εδώ, απεικονίζεται ο Πρόεδρος της Ταιβάν σε επίσκεψη του στην Πράγα τον Οκτώβριο. Πηγή εικόνας: ΝΥtimes.com

Μια άλλη ενδιαφέρουσα άποψη σχετικά με τις πρόσφατες ενέργειες της Ευρώπης για την υποστήριξη της Ταϊβάν είναι αυτή της Zsuzsa Anna Ferenczy, ερευνήτριας από την Ταϊπέι και πρώην πολιτικής συμβούλου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η οποία δήλωσε: «Η Ε.Ε. περνά αυτή τη στιγμή αυτοστοχασμού». «Τι είδους σχέση θέλουμε να έχουμε με την Κίνα και τι είδους σχέση είμαστε διατεθειμένοι να έχουμε με την Ταϊβάν; Αυτά είναι τα δύο μεγάλα ερωτήματα που πρέπει ακόμη να αντιμετωπιστούν».

Σε έναν κόσμο που έχει χαρακτηριστεί από τη σκοτεινή εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού και άλλων παγκόσμιων κρίσεων, είναι σημαντικό να αντιμετωπίζονται όλες οι ανησυχίες του Κοινοβουλίου με συζήτηση και διαπραγμάτευση. Ωστόσο, ο εκτελεστικός βραχίονας που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να είναι αδιάτρητος και να εξετάζει επίσης τι είναι καλό για την Ε.Ε. από οικονομική άποψη. Μπορεί η Ε.Ε. να παραβλέψει μπροστά στα καλύτερα συμφέροντα του μπλοκ έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της, όπως είναι η Κίνα; Μπορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιβάλλει κυρώσεις για την επίλυση διαφορών και διαμαχών με την Κίνα ή μπορούν όλα να επιλυθούν στην πορεία, ενώ οι οικονομικές σχέσεις της Ε.Ε. και η Κίνα ανθίζουν μέσω της συμφωνίας επενδύσεων (CAI); Αυτό είναι το ερώτημα το οποίο αναμένουμε να απαντηθεί στο μέλλον.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • ΕΕ και Κίνα συμφωνούν να πραγματοποιήσουν σύνοδο κορυφής, δήλωσε ο Μισέλ μετά την κλήση του Σι, REUTERS, διαθέσιμο εδώ
  • Ο Σι και ο Μισέλ συμφωνούν να διεξαγάγουν τη σύνοδο κορυφής Κίνας-ΕΕ μετά τη ρήξη στο Σιντζιάνγκ, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
  • Καθώς αυξάνεται η δυσπιστία για την Κίνα, η Ευρώπη μπορεί να πλησιάσει την Ταϊβάν, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
  • Οι νομοθέτες της ΕΕ εγκρίνουν έκθεση που υποστηρίζει τους στενότερους δεσμούς της Ταϊβάν, Taipei Times, διαθέσιμο εδώ
  • Why the call of Presidents Michel and Xi should help get EU-China relations back on track asap, The European Sting, διαθέσιμο εδώ

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ελευθέριος Χονδρός, Αρχισυντάκτης Περιεχομένου
Ελευθέριος Χονδρός, Αρχισυντάκτης Περιεχομένου
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2001. Είναι απόφοιτος ΓΕΛ και σπουδάζει στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών. Πηγές για το πάθος του για την αρθρογραφία αποτέλεσαν τα συνέδρια MUN και η προσωπική αγάπη για την συγγραφή κειμένων. Στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείται ερασιτεχνικά με το τένις, το πόλο και την συγγραφή.