22.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΔιεθνήΟι συγκρούσεις Κίνας και Ινδίας στις δύσβατες κοιλάδες των Ιμαλαΐων

Οι συγκρούσεις Κίνας και Ινδίας στις δύσβατες κοιλάδες των Ιμαλαΐων


Του Μάριου Κριτίδη, 

Την προηγούμενη φορά μιλήσαμε για το περίπλοκο ιστορικό υπόβαθρο των σχέσεων Κίνας-Ταϊβάν, υπό το πρίσμα των τωρινών εξελίξεων στην περιοχή εκείνη. Όμως, το ζήτημα της Ταϊβάν δεν είναι το μόνο ανοιχτό πεδίο σύγκρουσης της Κίνας με γειτονική της χώρα. Η Κίνα έχει ανοικτά ζητήματα με τις Φιλιππίνες, την Ιαπωνία και, όπως θα δούμε σήμερα, με την Ινδία, μία μεγάλη περιφερειακή και οικονομική δύναμη.

Το ζήτημα που φέρνει σε αντιπαράθεση τις δύο αυτές δυνάμεις είναι τα μεταξύ τους σύνορα στην οροσειρά των Ιμαλαΐων. Οι άγονες και άκρως δύσβατες εκτάσεις των Ιμαλαΐων έχουν αποτελέσει, ανά διαστήματα, πεδίο σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών και αφορά τρεις διαφορετικές περιοχές. Πρώτη είναι η περιφέρεια της Ladakh (ανατολικό κομμάτι του ινδικού Κασμίρ), όπου τμήματά της διοικούνται από την Κίνα και διεκδικούνται από την Ινδία (Aksai Chin), ύστερα το οροπέδιο Doklam, στο τριεθνές μεταξύ Κίνας-Ινδίας-Μπουτάν, και στα βορειοανατολικά της Ινδίας η περιοχή του Arunachal Pradesh, έκταση Ινδικής διοίκησης που η Κίνα θεωρεί τμήμα του Θιβέτ, επομένως και το διεκδικεί. Τα προβλήματα, βέβαια, αυτά δεν είναι πρωτάκουστα για το διεθνές περιβάλλον. Είναι φυσιολογικό για δύο χώρες, όταν τα μεταξύ τους σύνορα «πέφτουν» πάνω σε άγονες, ακατοίκητες και δύσβατες εκτάσεις, να είναι πολύ δύσκολη η οριοθέτηση και η προστασία των συνόρων τους. Παρόμοιας φύσης προβλήματα με την Ινδία και την Κίνα, αντιμετωπίζουν οι χώρες της βόρειας Αφρικής με τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής με τις οποίες συνορεύουν, καθώς τα σύνορα, που μοιράζονται, βρίσκονται πάνω στην αχανή έρημο της Σαχάρα.

Οι αμφιλεγόμενες και διεκδικούμενες περιοχές των σινο-ινδικών συνόρων. Πηγή εικόνας: Wikimedia Commons

Οι συνοριακές διεκδικήσεις δεν αποτελούσαν πάντα πρόβλημα για τις Σινο-Ινδικές σχέσεις, μετά τον πόλεμο του 1963-4, όπου και η Κίνα ελέγχει την περιοχή της Aksai Chin. Από τη δεκαετία του ‘90 και μετά αρχίζει να καθιερώνεται η ζώνη ουσιαστικού ελέγχου (Line of Actual Control/LAC), μία προσπάθεια συνεργασίας των δύο δυνάμεων. H LAC αποτελεί μία μικρή ζώνη πάνω στη συνοριακή γραμμή μεταξύ των συνόρων Κίνας-Ινδίας, όπου και οι δύο συνοριοφυλακές έχουν δυνατότητα διέλευσης, ενώ προωθείται το εμπόριο και η συνεργασία μεταξύ των κρατών. Παρόλα αυτά, ακόμα οι δύο χώρες δεν συμφωνούν με τα σύνορα της άλλης, οπότε η συνεργασία των δύο χωρών είναι καταδικασμένη στο να παραμένει πολύ εύθραυστη. Έτσι, από τη δεκαετία του ’90 μέχρι και το 2019 οι δύο χώρες είχαν κάποια μικρά επεισόδια που ανησύχησαν τις ένοπλες δυνάμεις, αλλά, πάρα ταύτα, είχαν ενισχυθεί δραστικά οι διμερείς σχέσεις των δύο κρατών. Ενδεικτικές είναι οι επισκέψεις του Κινέζου προέδρου Xi Jinping.

Φτάνουμε, όμως, στο 2020. Η πανδημία του κορωνοϊού, καθώς και η μεγάλη άνοδος της Κίνας, έρχονται να δυσχεράνουν πολύ γρήγορα τις σχέσεις Κίνας-Ινδίας. Τόσο πολύ που από ‘κει που βλέπουμε μία προοπτική Σινοϊνδικής συνεργασίας, να μιλάμε πλέον για πολύνεκρες συγκρούσεις στρατιωτικών δυνάμεων και εχθρικές διαθέσεις μεταξύ των δύο κρατών, σε λιγότερο από δύο χρόνια. Τον Ιούνιο του 2020, Κινεζικές και Ινδικές στρατιωτικές δυνάμεις συγκρούστηκαν στην κοιλάδα Gawlan, στα σύνορα μεταξύ Ladakh και Aksai Chin. Αν και τα δύο μέρη αναφέρουν ότι δεν υπήρξε ανταλλαγή πυρών, οι ινδικές δυνάμεις σημείωσαν 20 νεκρούς, καθώς, όπως αναφέρεται, τα δύο μέρη πάλεψαν σώμα με σώμα με πέτρες και γκλοπ. Η κινεζική μεριά δεν ανέφερε απώλειες, όμως υπολογίζονται γύρω στις 6. Οι πρωτοφανείς αυτές εικόνες έρχονται για να οξύνουν, και πάλι, τις σχέσεις των δύο κρατών. Η αιτία αυτής της σύγκρουσης πιθανότερα είναι η υπόθεση ότι λειτουργεί η σύγκρουση αυτή ως αντίποινα της Κίνας στα μεγάλα έργα υποδομής που έχει προχωρήσει η Ινδική κυβέρνηση στην ακριτική περιοχή της Ladakh. Στόχος των έργων υποδομής είναι η ενίσχυση των μεταφορών και της κινητικότητας του στρατού στα σύνορα και τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης σε ενδεχόμενο εισβολής από πακιστανικές ή κινεζικές δυνάμεις.

Ινδία και Κίνα έχουν προβεί σε ένοπλες συγκρούσεις λόγω των διασυνοριακών τους διαφορών πολλές φορές στο παρελθόν. Πηγή εικόνας: Yawar Nazir/ Getty Images

Η κινεζική κυβέρνηση με τη σειρά της επενδύει στον εποικισμό των ακριτικών της περιοχών με τελευταίο το Pangda, κοντά στην Doklam, σε περιοχές, μάλιστα, που διεκδικεί η Μπουτάν. Στόχος της Κίνας φαίνεται να είναι να προχωρά με τις επιδιώξεις της κάνοντας πολύ μικρά βήματα και να αφήνει διαβουλεύσεις για τη λύση των συνοριακών θεμάτων για το μέλλον, για ένα μέλλον όπου η Κίνα θα είναι ισχυρότερη και θα μπορεί πιο εύκολα και σε μεγαλύτερο βαθμό να επιβάλει τη δικιά της βούληση. Το status quo, για την ώρα, τη συμφέρει, γιατί θεωρεί πως στο μέλλον η θέση της θα είναι πιο ισχυρή.

Από την άλλη, η Ινδία τον τελευταίο χρόνο, έχει προκαλέσει μεγάλα οικονομικά πλήγματα στην Κίνα, απαγορεύοντας πάνω από 59 Κινεζικές εταιρίες να δραστηριοποιούνται στην Ινδία, μεταξύ τους οι τεχνολογικοί κολοσσοί Tiktok και Huawei. Ως αφορμή αποτελεί το γεγονός ότι οι εφαρμογές συνέλεγαν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των χρηστών, στα οποία είχε πρόσβαση η κινεζική κυβέρνηση, ενώ υπήρχαν πολλές ανησυχίες και για δραστηριότητες κατασκοπείας από τις κινεζικές εταιρίες, δεδομένου ότι πολλές από αυτές έχουν άμεση σχέση με την κυβέρνηση της Κίνας. Το πλήγμα αυτό ήταν τεράστιο για την Κίνα, καθώς η Ινδία αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αγορές παγκοσμίως λόγω του 1,3 δις πληθυσμού της χώρας. Για το Tiktok ειδικά, με την απαγόρευση της εφαρμογής στην Ινδία, έχασε τη νούμερο 2 μεγαλύτερη πηγή χρηστών της μετά την Κίνα.

Πέρα από την κινητοποίηση των ένοπλων δυνάμεων, η Ινδία έχει κινηθεί και σε οικονομικές «επιθέσεις» κατά της Κίνας. Πηγή εικόνας: CNN

Σε διπλωματικό επίπεδο, η κυβέρνηση Modi επιδιώκει την ενίσχυση των διμερών σχέσεων με τις Η.Π.Α., μία ασυνήθιστη κίνηση για μία χώρα που έτεινε να κρατάει πιο μακρινές σχέσεις με τη Δύση. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι θέλει να αναβαθμίσει τον ρόλο και τη φύση του Τετραμερούς Διαλόγου Ασφαλείας (QUAD), μιας ανεπίσημης συμμαχίας μεταξύ Η.Π.Α., Ιαπωνίας, Ινδίας, και Αυστραλίας. Στόχος της “συμμαχίας” είναι οι σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των τεσσάρων μερών, όμως, παρότι η συνεργασία ξεκίνησε το 2007, η QUAD έμενε ανενεργή για τα περισσότερα χρόνια. Μόνο τα τελευταία χρόνια άρχισε η ενεργότερη δράση της συνεργασίας με τη συνεχή άνοδο της Κίνας και τείνει να παίρνει χαρακτήρα κατά του ηγεμονισμού της Κίνας. Είναι, μάλιστα, πολύ πιθανόν το QUAD να αποτελέσει μία δεύτερη AUKUS.

Ο Πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi (κέντρο), έχει στραφεί στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων Ινδίας-Η.Π.Α.. Εδώ σε παλαιότεργ συνάντησή του με τον τότε Αμερικανό Αντιπρόεδρο Joe Biden (δεξιά). Πηγή εικόνας: New India Express

Οι σχέσεις Ινδίας-Κίνας φαίνονται, λοιπόν, δυσοίωνες και οι διαθέσεις των δύο ηγετών δεν δείχνουν να βαίνουν προς τη συμφιλίωση, αλλά προς την καχυποψία και την αμυντική προετοιμασία των ενόπλων δυνάμεων για κάθε ενδεχόμενο. Είναι βέβαια δύσκολο οι δύο αυτές πυρηνικές δυνάμεις να βρεθούν σε ανοιχτή ένοπλη σύγκρουση. Οι μεταξύ τους διαφορές, ρεαλιστικά, θα επιλυθούν σε βάθος χρόνου, μέσω τακτικών υβριδικού πολέμου και μικροσυγκρούσεων, παρόμοιες με αυτές που είδαμε πρόσφατα. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι οι δύο χώρες μπαίνουν σε ένα κλίμα ψυχρού πολέμου μεταξύ τους, για την ώρα. Το κλίμα, λοιπόν, στη γειτονιά της Κίνας και της κινεζικής θάλασσας θα παραμείνει ένθερμο και θα επιδεινωθεί κι άλλο για αρκετά χρόνια ακόμα. Βλέπουμε την αρχή μιας σειράς ζητημάτων που θα προκαλέσουν απανωτές κρίσεις στην περιοχή και θα ‘ναι όλες κρίσιμες για το μέλλον της Κίνας στον παγκόσμιο χάρτη.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • With all eyes on Taiwan, tensions are building on another Chinese frontier: India, CNN, διαθέσιμο εδώ

  • What the China-India Border Dispute is Really About, Bloomberg Quicktake, διαθέσιμο εδώ
  • India-China clash: 20 Indian troops killed in Ladakh fighting, BBC, διαθέσιμο εδώ
  • India bans TikTok, WeChat and dozens more Chinese apps, BBC, διαθέσιμο εδώ
  • Line of Actual Control (LAC): Where it is located, and where India and China differ, The Indian Express, διαθέσιμο εδώ
  • The Quad: What It Is – And What It Is Not, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μάριος Κριτίδης
Μάριος Κριτίδης
Γεννήθηκε το 2001 στην Αθήνα. Σπουδάζει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών σπουδών, μιλάει Αγγλικά, ενώ μαθαίνει Ιταλικά και Ρώσικα. Στο αντικείμενό του το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην Αμερικανική πολιτική και τις Διεθνείς Σχέσεις. Παράλληλα, στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείται με την κολύμβηση σε αγωνιστικό επίπεδο και γυμνάζεται καθημερινά. Τέλος σε όλους τους τομείς της ζωής του συντροφιά του κρατάει πάντα η μουσική.