Της Μαρίας Κόλλια,
Ως ιδιαίτερα τεταμένη κρίνεται η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ, με πολλαπλές εσωτερικές αναταραχές εξαιτίας της παραίτησης του Μετώπου για τα Πολιτικά Ανθρώπινα Δικαιώματα (Civil Human Rights Front), έπειτα από 20 χρόνια αδιάκοπης ενεργούς δράσης. Η παραίτηση αυτή ήρθε ως αντίδραση στη σαρωτική εθνική νομοθεσία που επιβλήθηκε στο ημιαυτόνομο κράτος από την πλευρά του Πεκίνου τον Ιούνιο του 2020.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το γενικότερο κλίμα, χρήσιμη κρίνεται μια αναφορά στην κατάσταση στην προκειμένη περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 1 της βασικής νομοθεσίας, η ειδική περιοχή του Χονγκ Κονγκ είναι αναπόσπαστο μέρος της διοικητικής περιφέρειας της Κίνας. Η ειδική περιφερειακή περιοχή του Χονγκ Κονγκ, έπειτα από σχετική άδεια από την πλευρά της Κίνας, απολαμβάνει ένα ημιαυτόνομο καθεστώς όσον αφορά στην εκτελεστική, νομοθετική και ανεξάρτητη δικαστική εξουσία, συμπεριλαμβανομένης της τελικής εκδίκασης, όπως προβλέπεται από τις παροχές του νόμου. Το καθεστώς αυτό -επονομαζόμενο και ως «μια χώρα, δύο συστήματα»- μετρά πάνω από 25 χρόνια πορείας, με την πρωτεύουσα διαφορά μεταξύ των δύο καθεστώτων να είναι πως στην Κίνα επικρατεί το κομμουνιστικό σύστημα, ενώ στο Χονγκ Κονγκ υπάρχει μια κάποια δημοκρατία μεν, αρκετά περιορισμένη δε, χωρίς να δύναται σε καμία των περιπτώσεων να υπάρχει σύγκριση μεταξύ αυτής και της δημοκρατίας των κρατών του δυτικού κόσμου.
Παρά τις προβλέψεις του Συντάγματος αυτές, είναι ξεκάθαρο πως η επιρροή της Κίνας είναι τεράστιου βεληνεκούς και η χώρα ασκεί καθοριστική επίδραση στην περιοχή. Ένα σαφές παράδειγμα που αποδεικνύει περίτρανα τα παραπάνω είναι ο εθνικός νόμος ασφαλείας που επιβλήθηκε από την Κίνα στο Χονγκ Κονγκ στις 30 Ιουνίου του 2020. Σύμφωνα με αυτόν, τα εγκλήματα της «απόσχισης, της ανατρεπτικής δράσης, της τρομοκρατίας και της συνωμοσίας» κρίνονται ως παράνομα και θα τιμωρούνται. Πολλά σημάδια υπήρχαν πως επρόκειτο για έναν νόμο ιδιαίτερα επικίνδυνο και βαθιά αντιδημοκρατικό, πριν ακόμα επιβληθεί, αν λάβει κανείς υπόψιν τον τρόπο με τον οποίο ψηφίσθηκε και την ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία επιβλήθηκε. Με άλλα λόγια, δεν υπήρχε καμία διαφάνεια στην όλη διαδικασία και τα ακριβή λόγια που αναφέρονταν παρέμεναν επίτηδες κρυφά τόσο από το κοινό όσο και από την κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, μέχρι την στιγμή που έγινε η επίσημη ανακοίνωση και ενεργοποίηση της νομοθετικής διατάξεως.
Η επικινδυνότητα της διάταξης έγκειται στο γεγονός πως έχει πολύ ευρύ νόημα και περιεχόμενο, ενώ δεν αναφέρει συγκεκριμένα περιστατικά. Η ερμηνεία για το τι θεωρείται, επί παραδείγματι, «συνωμοσία» μπορεί να προσδιορισθεί εντελώς διαφορετικά από τον καθένα. Επιπρόσθετα, εφόσον προβλέπονται και απίστευτα αυστηρές ποινές, όπως αυτή της ισόβιας κάθειρξης, είναι φανερό πως μπορεί πολύ εύκολα και πολύ ανώδυνα η κινεζική εξουσία να λειτουργήσει κατά το δοκούν, τιμωρώντας με αυτόν τον τρόπο όποιον έχει προσωπικούς λόγους να θεωρεί πως ασκεί λογοκρισία ή εκφράζει αντίθετη άποψη από την κυβέρνηση, αντιτιθέμενη στα πολιτικά συμφέροντά της. Σε κάθε περίπτωση, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει στην Κίνα πολλαπλές περιπτώσεις όπου με την χρήση της δικαιολογίας πως ασκείται «ανατρεπτική δράση», έχουν εκδιωχθεί και φυλακισθεί δημοσιογράφοι, νομικοί, ακαδημαϊκοί, άνθρωποι του πνεύματος και ακτιβιστές.
Το νομοθετικό μέλλον της ημιαυτόνομης πρώην βρετανικής αποικίας κρίνεται πλέον αβέβαιο. Σε αυτό θα συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό η απόσυρση του μετώπου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Χονγκ Κονγκ (CHRF) από την περιοχή. Η ομάδα που «έριξε» εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους το 2019, διαλύεται μετά από περίπου 20 χρόνια εξαιτίας της καταστολής διαφωνίας της Κίνας στο Χονγκ Κονγκ. Η ομάδα, η οποία οργάνωσε την ετήσια πορεία διαμαρτυρίας για την παράδοση του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα το 1997, ήταν η μεγαλύτερη που διαλύθηκε από τότε που η Κίνα καθιέρωσε τον σαρωτικό νόμο εθνικής ασφάλειας, αρνούμενη τις πορείες του CHRF, παραθέτοντας ως δικαιολογία την αντιμετωπίσιμη επί κινεζικού εδάφους υγειονομική κρίση. Ο Πρόεδρος της Οργάνωσης δήλωσε ότι τα περιουσιακά της στοιχεία, αξίας 1,6 εκατομμυρίων δολαρίων Χονγκ Κονγκ, θα δοθούν σε άλλους κατάλληλους οργανισμούς, μετά τη διάλυση του CHRF. Ωστόσο, το CHRF δεν είναι μόνη ομάδα που διαλύεται μετά την απόφαση για τον νόμο εθνικής ασφάλειας. Παρόμοια τύχη είχε η Ένωση Επαγγελματιών Δασκάλων, αφού επικρίθηκε από τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και τις αρχές του Χονγκ Κονγκ, καταπατώντας βασικές ελευθερίες του Συντάγματος.
Συμπερασματικά, καθίσταται πλέον καθήκον των εναπομεινάντων οργανώσεων στο Χονγκ Κονγκ να υπερασπιστούν τα ιδεώδη τους και να προφυλάξουν τα συμφέροντα της περιοχής απέναντι στην κινεζική νομοθετική απολυταρχία. Η ελευθερία λόγου και έκφρασης δεν πρέπει να αμφισβητηθούν περαιτέρω εξαιτίας του εν λόγω νομοσχεδίου. Βέβαια, κρίνεται αμφίβολο μέχρι ποιο σημείο κάτι τέτοιο είναι πρακτικά δυνατόν. Σε μια τέτοιου είδους απολυταρχία το δικαίωμα στην έκφραση καταπατείται βάσει νόμου, ενώ λίγες κινήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν προς μια κάποια εξομάλυνση της κατάστασης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hong Kong vs. Mainland China: Understanding the Differences, Investopedia, διαθέσιμο εδώ
- CHRF: Hong Kong group behind huge democracy rallies disbands, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Hong Kong’s national security law: 10 things you need to know, Amnesty International, διαθέσιμο εδώ
