Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Τον Ιούλιο του 1834 ο πατέρας του Όθωνα Λουδοβίκος Ά θα αντικαταστήσει τον Maurer και τον von Abel με τους von Kobel και Carl Greiner αντίστοιχα. Από τη στιγμή αυτή ξεκινά η δεύτερη περίοδος της Αντιβασιλείας, που θα διαρκέσει ως την ενηλικίωση του Όθωνα.
Σε μεγάλο βαθμό η οργάνωση του κράτους δεν θα αλλάξει σε σχέση με την πρώτη περίοδο της αντιβασιλείας, υπήρξαν όμως ορισμένες μικρές αλλαγές στην φυσιογνωμία του κράτους. Στον τομέα της διοικητικής οργάνωσης, η χώρα θα παραμείνει διαιρεμένη σε 10 νομούς και 47 επαρχίες. Επικεφαλής ήταν οι νομάρχες, οι έπαρχοι και οι δήμαρχοι, με τους δύο πρώτους να διορίζονται απευθείας απο το Στέμμα, με αποτέλεσμα οι εξουσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης να περιορίζονται από τον κρατικό παρεμβατισμό. Οι επαρχίες με την σειρά τους διαιρούνταν σε δήμους οι οποίοι διοικούνταν από το δημοτικό συμβούλιο, το οποίο όμως και πάλι είχε περιορισμένες αρμοδιότητες, σε σύγκριση με τη σημασία που είχε αποκτήσει επί Καποδίστρια. Στον χώρο της εκπαίδευσης υπήρχαν τα δημοτικά σχολεία σε όλους τους δήμους, και η φοίτηση ήταν υποχρεωτική για όλα τα παιδιά άνω των 6 ετών. Η φοίτηση είχε διάρκεια 4 ετών. Συνέχισαν επίσης να υπάρχουν τα ελληνικά σχολεία, στα οποία η φοίτηση διαρκούσε 3 χρόνια, και για να εισέλθουν οι μαθητές έδιναν εξετάσεις. Υπήρχαν επίσης τα γυμνάσια, με 4 χρόνια φοίτηση. Εκτός από σχολεία για τους μαθητές υπήρχαν και σχολεία για τους δάσκαλους, ώστε να να έχουν τα απαραίτητα προσόντα για να διδάξουν στα σχολεία.
Πηγή εικόνας: wikiwand.com
Στον εκκλησιαστικό τομέα η Eκκλησία δεν υπαγόταν στο Oικουμενικό Πατριαρχείο. Αποφασίστηκε η Εκκλησία της Ελλάδος να είναι ανεξάρτητη από αυτό και να υπάρχει μια Ιερά Συνοδός, τα μέλη της οποίας διορίζονταν από τον βασιλιά. Ούτε λοιπόν σε αυτό τον τομέα η δεύτερη φάση της αντιβασιλείας έφερε αλλαγές, διατηρώντας την οργάνωση της Εκκλησίας ίδια με αυτή της προηγούμενης περιόδου. Υπήρξαν επίσης κάποιες ρυθμίσεις που αφορούσαν τα μοναστήρια, ώστε αυτά με λίγους μονάχους να σταματήσουν την λειτουργία τους και το κράτος να προχωρήσει στην δέσμευση της περιουσίας τους.
Στον στρατιωτικό τομέα, ο στρατός θα συνεχίσει να είναι υπερασπιστής του θρόνου. Τα άτακτα ελληνικά στρατεύματα θεωρούνται επικίνδυνα για αυτό και παραμένουν διαλυμένα. Μόνο σε δυο τάγματα υπήρχαν Έλληνες, ενώ το ιππικό ήταν μικτό από Έλληνες και Βαυαρούς. Η αλλαγή προσώπων στην διοίκησή της αντιβασιλείας δεν ήταν αρκετή για να αλλάξει τον τρόπο οργάνωσης του στρατού. Οι Έλληνες δεν θεωρούνται ώριμοι να συμμετέχουν ενεργά στον στρατό καθώς οι μεγάλη συμμετοχή Ελλήνων θα μπορούσε, όπως εκφραζόταν τότε, να είναι απειλή για την μοναρχία, η οποία ακόμα δεν είχε βαθιές ρίζες στην συνείδηση των Ελλήνων και ήταν εύθραυστη. Στον χώρο της δικαιοσύνης συνέχισε η λειτουργία του Αρείου Πάγου, των πρωτοδικείων, των ειρηνοδικείων και των εφετείων.
Εκτός από τα παραπάνω, τα οποία σε μεγάλο βαθμό έμειναν απαράλλακτα και στις δυο φάσεις της Αντιβασιλείας, υπήρξαν και μικρές αλλαγές στην οργάνωση του κράτους αλλά και στον τρόπο διοίκησης της χώρας. Στην αρχή της δεύτερης αυτής φάσης, επικρατεί πολιτικά ο Κωλέττης. Η Αντιβασιλεία θα συγκρουστεί μαζί του, περισσότερο σε σχέση με τον τρόπο ανάμειξης του στην πρώτη φάση. Η σύγκρουση πολιτικών και Αντιβασιλείας με υποκινητές/συνομώτες τους Κωλέττη και Armanberg αντίστοιχα, οδήγησε σε κατά τόπους εξεγέρσεις, που είχαν στόχο να διώξουν τα μέλη της Αντιβασιλείας. Πιθανό είναι οι εξεγέρσεις στη Μάνη, την Αρκαδία και τη Μεσσηνία αυτήν την περίοδο να οργανώθηκαν από τον Κωλέττη, ώστε στην συνέχεια να τις «καταστείλει» και να δυναμώσει την θέση απέναντι στην Αντιβασιλεία και το Στέμμα, καθιστώντας τον εαυτό απαιραίτητο και αναντικατάστατο στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Στα νέα μέτρα που εισήγαγε η Β΄ Αντιβασιλεία του αρχικαγκελάριου Armansberg, από τα σημαντικότερα ήταν ο νόμος για την προικοδότηση των ελληνικών οικογενειών με εθνικές γαίες τον Ιούνιο του 1835. Συμφώνα με τον νόμο της 7ης Ιουνίου, δινόταν γη σε φτωχές οικογένειες ώστε να την καλλιεργήσουν, εφόσον ήταν Έλληνες στην καταγωγή και κάτοικοι του ελληνικού βασιλείου, που είχαν συνεισφέρει με τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες στον Αγώνα. Το μέτρο αυτό μάλιστα αποσκοπούσε όχι μόνο στο να βγουν οι Έλληνες από την εξαθλίωση, αλλά και στη δημιουργία μιας υγιούς μικρομεσαίας τάξης, πάνω στην οποία το καθεστώς θα μπορούσε να στηρίξει την επιβίωσή του. Ταυτόχρονα, οι μεγαλογαιοκτήμονες θα έχαναν μέρος της οικονομικής τους ισχύος εξαιτίας της φυγής εργατικών χεριών και της απεμπόλησης του δικαιώματος της συλλογής των φόρων.
Ένα ακόμα σημαντικό μέτρο ήταν η ίδρυση του Συμβουλίου της Επικράτειας, το Σεπτέμβριο του 1835 που αντικατέστησε την Γερουσία και ήταν παράλληλα και το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο. Τέλος, ιδρύθηκε η «ελληνική φάλαγγα», ώστε να μπορέσουν να αποκατασταθούν αρκετοί οπλαρχηγοί της Ελληνικής Επανάστασης. Κάνοντας μια αποτίμηση του έργου της Αντιβασιλείας, παρατηρούμε τόσο θετικά όσο και αρνητικά στοιχεία. Ναι μεν ανέλαβε την συγκρότηση ενός κράτους από αρκετά χαμηλό επίπεδο, όμως άφησε στο περιθώριο τους γηγενείς για πολλά χρόνια, δημιουργώντας μια αρνητική αίσθηση στην κοινή γνώμη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
Σκανδάμης Ανδρέας (1961), Η τριακονταετία της βασιλείας του Όθωνος 1832-1862, Αθήνα: ιδιωτική έκδοση.
- Ευαγγελίδης, Τρύφων (1893), Ιστορία του Όθωνος, βασιλέως της Ελλάδος (1832-1862): κατά τας νεώτατας πηγάς ξένων τε και ημέτερων ιστορικών. Εν Αθήναις: Αριστείδης Γ. Γαλανός
-
Πετρόπουλος Ιωάννης (1997), Αντ. Πολιτική και συγκρότηση κράτους στο ελληνικό βασίλειο: 1833-1843. 2η έκδ. Αθήνα: Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ)
