Της Άννας-Μαρίας Μακρή,
Εν όψει της επερχόμενης Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), κατά την οποία προβλέπεται η επανεξέταση των συμπεριφορών και των παρεμβατικών κινήσεων της Τουρκίας, και με βάση τη διττή προσέγγιση όσον αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις (dual track approach), η οποία αποφασίστηκε στα Ευρωπαϊκά συμβούλια, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επισκέφτηκε την Ελλάδα πραγματοποιώντας συναντήσεις με τον Έλληνα Υπουργό εξωτερικών, Νίκο Δένδια, και με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Ως dual track approach ορίζεται η κυρίαρχη γραμμή προσέγγισης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφορικά με την διαχείριση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η ΕΕ, λοιπόν, προβλέπει μια προσέγγιση που περιλαμβάνει αφενός μια θετική ατζέντα ως προς τη συνδιαλλαγή και αφετέρου την προοπτική λήψης μέτρων εφόσον η Άγκυρα επαναλάβει την παρεμβατική της συμπεριφορά. Η συγκεκριμένη συνάντηση στην Ελλάδα φαίνεται να προετοίμασε το έδαφος για μια επόμενη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Ο Μ. Τσαβούσογλου έδωσε ένα στίγμα για μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης τονίζοντας τα ανοιχτά μέτωπα μεταξύ των δύο χωρών.
Τι μας άφησε η συνάντηση:
Παρότι το κλίμα και η ρητορική μετά από κάθε συμβάν παράβασης και πρόκλησης στο Αιγαίο αξιολογείται αμφότερα ως επιθετικό, λόγω της αιχμηρής αντιπαράθεσης των δύο χωρών, στη πρόσφατη συνάντηση Δένδια–Τσαβούσογλου φαίνεται να επιλέχθηκε η διπλωματική οδός στην πράξη και στην έκφραση. Με φιλική διάθεση, ξεχάστηκαν για λίγο οι σκληρές αντιπαραθέσεις που όλοι έχουμε συνηθίσει και με διάθεση του τύπου «νερό και αλάτι για όσα είπαμε», αναθερμάνθηκε η σχέση των εκπροσώπων, ενώ δόθηκαν και «τα συχαρίκια» για την κατάκτηση του ευρωπαϊκού τίτλου από την τουρκική ομάδα στο μπάσκετ.
Όσον αφορά τα φλέγοντα ζητήματα, δεδομένης της αντιπαραθετικής θέσης και διαχείρισης των θεμάτων, και οι δύο ομόλογοι προέβαλαν μια διάθεση συνομιλίας και ουσιαστικής συνεννόησης με σκοπό την ομαλοποίηση της κατάστασης και των σχέσεων των δύο χωρών. Σε πρώτο επίπεδο, σχετικά με τα λιγότερα επίμαχα και συγκρουσιακά ζητήματα, έγινε λόγος για τις συμφωνίες οικονομικής διπλωματίας και συμφωνήθηκε ένας κατάλογος προγραμμάτων οικονομικής συνεργασίας αλλά και η αμοιβαία αναγνώριση των πιστοποιητικών COVID-19 με σκοπό την ώθηση του τουρισμού και στις δυο χώρες. Ο Τσαβούσογλου έκανε λόγο για μνημόνια συνεργασίας επί των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων με την δημιουργία νέων μηχανισμών για την υλοποίηση τους.
Η επίσκεψη του Τσαβούσογλου στην Αθήνα ήρθε να επιβεβαιώσει τις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών και να θέσει ζητήματα στο διπλωματικό τραπέζι με σκοπό την επί των σημείων συζήτηση και τοποθέτηση σε επόμενη συνάντηση των επικεφαλής της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η επίδειξη μιας ήρεμης διάθεσης και κλίματος διαλόγου σίγουρα αποτελεί το ζητούμενο της ελληνικής πλευράς λόγω της αέναης σκληρής αντιπαράθεσης που εκτυλίσσεται. Στο επίπεδο των εντυπώσεων μπορεί να διαμορφώθηκε μια διάθεση με λιγότερο εχθρική ρητορεία η οποία βασίζεται στα χρόνια άλυτα ζητήματα, στην πράξη όμως πρόκειται να φανεί κατά πόσο θα αποτελέσουν οι όποιες συγκλίνουσες γραμμές την αρχή για την ομαλοποίηση των έκρυθμων ελληνοτουρκικών σχέσεων. Επιπλέον η διπλωματική διάθεση της Τουρκίας, συμβάλει στην προσπάθεια αποκατάστασης της διεθνούς εικόνας της χώρας.
Στο ζήτημα του Αιγαίου φάνηκε να επικρατεί μια διάθεση προς ανακωχή καθώς μεταξύ άλλων συμφωνήθηκε η διατήρηση μιας ηρεμίας στο πέλαγος τη θερινή περίοδο με σκοπό την αποφυγή συμβάντων όπως το περσινό καλοκαίρι με θερμά επεισόδια. Ο απολογισμός της συνάντησης του Τσαβούσογλου στην Αθήνα καταλήγει σε μια διάθεση ενός «νέου» εαυτού από πλευράς Τουρκίας και με λιγότερες εντάσεις, αποκλιμάκωση και περισσότερο διάλογο από την πλευρά της Ελληνικής Κυβέρνησης, σε ένα παρατεταμένο διπλωματικό ύφος που φαίνεται σαν να συγχωρεί η Ελλάδα την Τουρκία που υπήρξε «νευρική» στο Αιγαίο.
Μπορεί οι πάγιες ελληνικές και τουρκικές θέσεις να είναι εκ διαμέτρου αντίθετες, στην προκειμένη περίπτωση όμως η πραγματική, ή και φαινομενική, και από τις δυο πλευρές διάθεση για διάλογο, ηρεμία και ανακωχή είναι επιθυμητή και ωφέλιμη για την κάθε χώρα για ξεχωριστούς λόγους.
Η Τουρκία, με το προφίλ του «κακού και απείθαρχου παιδιού», αντιμετωπίζει τα ελληνοτουρκικά με σκοπό να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον αλλά και τη γενικότερη εικόνα που έχει στους διεθνείς κύκλους με μια διάθεση περισσότερης εξωστρέφειας. Από την άλλη πλευρά για την Ελλάδα, οι συναντήσεις σε υψηλό επίπεδο διαμορφώνουν ένα κλίμα ευνοϊκό για διάλογο χωρίς, όμως, να αποβλέπουν στην οριστική λύση του ελληνοτουρκικού ζητήματος και στην παύση κάθε επιθετικότητας στο Αιγαίο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τουρκικά ΜΜΕ: Επιτυχημένη η επίσκεψη Τσαβούσογλου, DW, διαθέσιμο εδώ
- Επαφές Δένδια – Τσαβούσογλου: Οι «κόκκινες γραμμές» της Αθήνας στα ελληνοτουρκικά, CNN.gr, διαθέσιμο εδώ
