Της Χριστιάννας Δακτυλά,
Σχεδόν μισός αιώνας συμπληρώνεται για ένα από τα μεγαλύτερα και πιο πολυσυζητημένα σκάνδαλα, όχι μόνο στην ιστορία των Η.Π.Α., αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Φυσικά αναφερόμαστε στο σκάνδαλο Watergate. Αφορά τις παράνομες μυστικές επιχειρήσεις και ενέργειες που ενέκρινε ο Ρεπουμπλικάνος Πρόεδρος Richard Nixon καθώς και τη συμμετοχή του στη συγκάλυψη τους, με σκοπό να καταστρέψει την προεκλογική εκστρατεία του Δημοκρατικού κόμματος. H υπόθεση, μάλιστα, έγινε και ταινία το 1976, με τίτλο “All the President’s Mans”, με τον Robert Redford.
Η υπόθεση ξεκινάει στο ξενοδοχείο Watergate, ένα από τα μεγαλύτερα στην Washington D.C., το οποίο ανήκει σε ένα ευρύ κτιριακό συγκρότημα, που περιλαμβάνει πολλά γραφεία επιχειρήσεων. Το Δημοκρατικό Κόμμα διατηρούσε τα κεντρικά γραφεία του εκεί. Το 1972 και ενώ η νέα εκλογική αναμέτρηση με τους Δημοκρατικούς πλησίαζε, ο Πρόεδρος Nixon είχε δημιουργήσει την «Μονάδα των Υδραυλικών», η οποία αποτελούνταν από μέλη του προεκλογικού επιτελείου, από τον δικηγόρο και ειδικό σύμβουλο του Nixon, Charles Colson, τον πρώην πράκτορα του FBI Gordon Liddy και τον πρώην πράκτορα της CIA Howard Hunt. Στόχος ήταν να σταματήσουν τις διαρροές πληροφοριών από την κυβέρνηση προς τον Τύπο. Έτσι λοιπόν, ο Πρόεδρος τους ζήτησε να οργανώσουν διάρρηξη στα κεντρικά γραφεία των Δημοκρατικών στο κτίριο Watergate.
Τις πρωινές ώρες τις 17ης Ιουνίου, ένας φύλακας στα γραφεία του 6ου ορόφου παρατηρεί ότι σε πολλές από τις πόρτες έχει τοποθετηθεί κολλητική ταινία, ώστε να κλείνουν χωρίς να κλειδώνουν και αμέσως καλεί την αστυνομία. Εξαιτίας της ερασιτεχνίας τους, συλλαμβάνονται 5 διαρρήκτες, 4 Κουβανοί και 1 Αμερικανός, που προσπάθησαν να εγκαταστήσουν κοριούς σε τηλεφωνικές γραμμές και να κλέψουν έγγραφα. Τους ασκήθηκε δίωξη 2 μήνες αργότερα και τον Ιανουάριο του 1973 καταδικάστηκαν. Ωστόσο, η υπόθεση δεν έκλεισε, αυτή δεν ήταν μόνο η αρχή για αυτά που έπονταν, αλλά, ταυτόχρονα, και αρχή του τέλους για τον Nixon.
Λίγο αργότερα, ανάμεσα στους διαρρήκτες ανακαλύφθηκε ότι ένας αποτελούσε πρώην πράκτορα της CIA και ένας άλλος ήταν υπάλληλος ασφαλείας των Ρεπουμπλικάνων. Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Washington Post», οι Bob Woodward και Carl Bernstein, ξεκινούν μια μεγάλη έρευνα προκειμένου να ξεσκεπάσουν την απάτη του Προέδρου. Η υπόθεση ήταν πολύ δύσκολη και ο κλοιός άρχιζε να στενεύει, πολλές φορές οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο και σκέφτηκαν να τα παρατήσουν, ενώ παράλληλα η εκδότρια της εφημερίδας τους ζητούσε για κάθε πληροφορία που έβρισκαν να τη διασταυρώσουν με τουλάχιστον τρεις διαφορετικές πηγές. Η εφημερίδα βραβεύτηκε το 1973 με το βραβείο Pulitzer για την προσφορά της στην έρευνα.
Οι δύο δημοσιογράφοι, με τη βοήθεια ενός πληροφοριοδότη από το FBI, γνωστού τότε μόνο με το κωδικό όνομα «Βαθύ Λαρύγγι», άρχισαν να συνδέουν τη διάρρηξη με το γραφείο του Νίξον. Έπειτα από πολλά χρόνια, το 2005, αποκαλύφθηκε η ταυτότητα του: ήταν ο Mark Felt, ο οποίος τους βοήθησε να φτάσουν σε βάθος την υπόθεση και να τη συνδέσουν με τον Λευκό Οίκο. Έφεραν στο φως αρκετά στοιχεία, όπως μια επιταγή των 25.000 δολαρίων, που είχε εκδοθεί για την προεκλογική εκστρατεία του Nixon και η οποία βρέθηκε στον λογαριασμό ενός από τους διαρρήκτες. Ο ίδιος ο Πρόεδρος, για να εμποδίσει την έρευνα και την αποκάλυψη της αλήθειας, διέταξε δικό του άνθρωπο να μπλοκάρει την έρευνα του FBI για λόγους εθνικής ασφαλείας.
Ακόμη και αν τα πράγματα γίνονταν όλο και δυσκολότερα για τον Nixon, κατάφερε να κερδίσει την εκλογική αναμέτρηση με ποσοστό 60%, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι έρευνες σταμάτησαν. Το Κονγκρέσο δημιούργησε δική του ομάδα με επικεφαλής τον Cox, ο οποίος πίεζε πολύ τον Nixon και ζήτησε από τους ανωτέρους του να τον απολύσουν. Ακολούθησαν απολύσεις πιστών συνεργατών του, των Dean, Haldeman και Ehrlichman, όταν επιβεβαιώθηκε η εμπλοκή τους στο Watergate. Η συγκάλυψη άρχισε να καταρρέει, όταν ο Dean ομολόγησε ότι ο Πλανητάρχης γνώριζε για τις επιχειρήσεις παρακολούθησης. Εκατοντάδες έγιναν τα στοιχεία για ληστείες, δωροδοκίες για συγκάλυψη και ξέπλυμα χρημάτων. Ο Νixon αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες.
Τον Ιούλιο του 1973 οι αποδείξεις βρέθηκαν, όταν στη Βουλή κατέθεσε ο Alex Butterfield, δηλώνοντας πως ο Πρόεδρος μαγνητοφωνούσε τις συζητήσεις στο γραφείο του από το 1971. Ο Πρόεδρος αρνήθηκε να παραδώσει τις κασέτες, επικαλούμενος απόρρητα προσωπικά δεδομένα. Έναν χρόνο αργότερα, στις 27 Ιουλίου 1974, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι κασέτες έπρεπε να παραδοθούν, με την αλήθεια τελικά να αποκαλύπτεται. Σε μια από τις κασέτες που μαγνητοφωνήθηκε την 1η Αυγούστου 1972, ο Nixon ακούγεται να λέει στον επιτελάρχη του Λευκού Οίκου, Bob Haldeman, ότι οι διαρρήκτες πρέπει να πληρωθούν για να μην μιλήσουν, ενώ σε μια δεύτερη κασέτα από τον Ιούνιο του 1972 ο Πρόεδρος συζητά με τους συνεργάτες του με ποιον τρόπο πρέπει να γίνει η συγκάλυψη της υπόθεσης. O Nixon κατηγορήθηκε επίσημα για παρακώληση της δικαιοσύνης και κατάχρηση της εξουσίας.
Η παραίτηση του Richard Nixon
Στις 8 Αυγούστου 1974 ο Πρόεδρος Nixon, αφού αποδείχθηκε ότι επί 2 χρόνια έλεγε ψέματα πως δεν είχε καμία ανάμειξη με το σκάνδαλο και αφού δέχθηκε πιέσεις από Ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές, παραιτείται από το αξίωμα του μέσω τηλεοπτικού μηνύματος, γενόμενος έτσι ο πρώτος Πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που παραιτείται πριν ολοκληρώσει την θητεία του. Τον διαδέχθηκε ο Αντιπρόεδρος Gerald Ford, ο οποίος λίγο αργότερα απένειμε χάρη στον Richard Nixon και τον απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες που σχετίζονταν με το σκάνδαλο.
Το σκάνδαλο που ξεκίνησε ως θεωρία συνωμοσίας άλλαξε την ιστορία και τον πολιτικό χάρτη των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί πολίτες έχασαν την πίστη τους στο θεσμό της προεδρίας και ο Nixon, από τη μεγάλη δημοτικότητα που είχε το 1972, κατάφερε να κλονίσει ανεπανόρθωτα την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης. Αξιοσημείωτη είναι η δήλωση του Προέδρου Ford την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντα του: «Επιτέλους, ο εθνικός εφιάλτης έλαβε τέλος.». Στην αντίπερα όχθη, ο τρόπος που η εφημερίδα Washinton Post χειρίστηκε την έρευνα, οδήγησε στις περισσότερες αιτήσεις που έλαβαν ποτέ σχολές δημοσιογραφίας το 1974. Οι πολλές επιτυχίες του Nixon, κυρίως στην εξωτερική πολιτική, πέρασαν στην αφάνεια έπειτα από την απάτη. Ο πρώην Πρόεδρος αφιέρωσε τα υπόλοιπα 20 χρόνια της ζωής του στη συγγραφή βιβλίων, σε παρεμβάσεις στον δημόσιο λόγο, προσπαθώντας να αποκαταστήσει τη φήμη του, έστω στα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Έναρξη του σκανδάλου Ουότεργκειτ, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Richard Nixon: Ένας λάτρης της διαπλεκόμενης πολιτικής, Ratpack, διαθέσιμο εδώ
