22.7 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΟικονομία25 Μαρτίου, 2021

25 Μαρτίου, 2021


Του Κωνσταντίνου Λίκα,

Αθήνα. Ένας χρόνος και κάνα δύο μέρες έχουν περάσει από τότε που η Ελληνική γλώσσα εμπλουτίστηκε με την λέξη «lockdown», ως αποτέλεσμα των αυστηρών μέτρων περιορισμού της διασποράς του νέου – τότε – κορωνοϊού SARS-CoV-2, που είχε φτάσει στη χώρα μας τον προηγούμενο μήνα. Με το «λοκντάνι» μπήκε το 13033 στην ανεξίτηλη μνήμη μας, τα «take away» μας πήραν και μας σήκωσαν και εν τέλει η διασπορά του ιού περιορίστηκε. Η Ελλάδα ήταν χώρα-πρότυπο, ο ιός εξαφανίστηκε. Εορτάζαμε μανιωδώς, έχοντας νικήσει τον ιό.

Λάθος. Αποτύχαμε να ελέγξουμε την διάδοση του ιού με την εισροή τουριστών στην χώρα και – ενδεχομένως – να μας είχαν ξεφύγει hotspots εντός επικράτειας. Αποτέλεσμα, η απώλεια ελέγχου της διάδοσης του ιού και το δεύτερο «λοκντάνι». Με την πτώση του Donald J. Trump από την προεδρία των ΗΠΑ, συνέπεσαν παράλληλα και τα θεμέλια για την κατάρρευση της οικονομίας – παρά το γεγονός ότι η Moody’s ανέβασε την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδος στο Baa3 την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2020.

Βλέπετε, στην αρχή της κρίσης, η Τράπεζα της Ελλάδος έκανε λόγο για αύξηση του ΑΕΠ κατά… 0%. Το Υπουργείο Οικονομικών είχε εγκαταλείψει το όνειρο του 2,8% – μετά από μία δεκαετία στασιμότητας – για κάτι χαμηλότερο, αλλά θετικό. Η πορεία του κορωνοϊού ήταν μυστήριο. Αλλά η νίκη κατά του ιού ήρθε με οικονομικό τίμημα δισεκατομμυρίων ευρώ απώλειας ΑΕΠ, εξαϋλωσης θέσεων εργασίας παρά τα τόσα προγράμματα απασχόλησης, αναστολής συμβάσεων, και το προχείρως εφαρμοσμένο Kurzarbeit – γνωστό ως «συν-εργασία» – το οποίο δεν έτυχε ευρείας εφαρμογής.

Αλλά το μεγάλο ζήτημα ήταν οι τράπεζες. Η κρίση και το κούρεμα των ομολόγων τις τσάκισε, αφήνοντας ως δώρο €183 δισεκατομμύρια σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια – ήτοι το 39,6% όλων των δανείων της χώρας. Δοθέντος του τεράστιου ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα, τόσο σε τράπεζες, όσο στο κράτος, όσο στα ασφαλιστικά ταμεία, η αγοραστική αξία του Έλληνα θα μετατραπεί σε ζόμπι. Αλλά η μαγική σφαίρα είχε βρεθεί. Ο Νόμος 4738/2020, ο νέος, βελτιωμένος πτωχευτικός κώδικας. Το τέλος της προστασίας της πρώτης κατοικίας, κατάσχεση μισθών άνω των 611€ το μήνα, καταθέσεων άνω των 1.350€, αλλά και απαλλαγή χρεών μετά από 3 χρόνια πτώχευσης.

Ο Νόμος έσωσε τις τράπεζες. Η άνοιξη του 2021 φέρνει το δράμα του 2020 συσσωρευμένο. Τα NPL αυξήθηκαν κατά 15 δισεκατομμύρια ευρώ τουλάχιστον – όπως προέβλεψε η Eurobank – και οι εξώσεις, παρά τις ρυθμίσεις ενοικίασης απωλεσθέντων υποθηκών, αυξήθηκαν κάθετα – αλλά οι τράπεζες κατάφεραν να θέσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια υπό έλεγχο και πλέον, ήδη, βρίσκονται σε πτωτική πορεία – ceteris paribus, προφανώς.

Πηγή εικόνας: The National Herald

Και τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση;

Η αλήθεια είναι απλή: η κυβέρνηση ατύχησε. Το 2019 ο ελληνικός λαός επέλεξε να καταψηφίσει το ΣΥΡΙΖΑ και να ψηφίσει Νέα Δημοκρατία με την ελπίδα μίας καλύτερης οικονομικής ανάκαμψης. Το 2020 μπήκαμε με στόχο το 2,8% ανάπτυξη ΑΕΠ, μιλούσαμε για επιστροφή των νέων που έφυγαν από τη χώρα και για περισσότερες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, το 2020 συνέπεσαν ο κορωνοϊός, οι οικονομικές συνέπειες αυτού και τα ελληνοτουρκικά. Το 2021 ξεκινάει η εφαρμογή του πακέτου στήριξης της ΕΕ, το Next Generation EU, που για την Ελλάδα ανέρχεται στα €74 δις.

Η παρακμή της ελληνικής οικονομίας είναι ο λόγος που η κυβέρνηση αδυνατεί να προβεί σε δανεισμό για να σώσει την οικονομία μας. Είναι το κλασσικό debt overhang πρόβλημα – όταν τα επίπεδα χρέους είναι υψηλά, τότε τα κόστη εξυπηρέτησης αυτού δημιουργούν προβλήματα όταν και εφόσον υπάρξει ανάγκη δανεισμού για να καλυφθεί είτε μία επένδυση, ή μία κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Για απώλειες του ΑΕΠ της τάξεως των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, βασιζόμαστε σε €72 δις μετά από την πανδημία και αφού προκληθεί η ζημιά. Ουσιαστικά, εάν τα χρήματα πήγαιναν σε επιχορηγήσεις, θα ήταν το ίδιο με το να χορηγήσουμε φάρμακα σε νεκρούς – για αυτό τα χρήματα αυτά θα πάνε σε επενδύσεις αντί σε προγράμματα στίρηξης – η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση ξέρει ότι πολλές επιχειρήσεις δεν θα επιβιώσουν.

Όλα αυτά εξανάγκασαν την ελληνική κυβέρνηση να προβεί σε δύσκολες αποφάσεις και η αλήθεια είναι ότι η κριτική είναι εύκολη, ειδικά εάν δεν έχουμε όλα τα δεδομένα και δεν ξέρουμε όλες τις υποχρεώσεις της χώρας. Η κυβέρνηση θα κριθεί από την Ιστορία.

Και μαγικές λύσεις μετά από δύο οικονομικές αφαιμάξεις δεν υπάρχουν. Είναι δεδομένο ότι θα αυξηθούν τα λουκέτα και η ανεργία, όπως και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εντός, τουλάχιστον, του πρώτου μισού του 2021. Ειδικά εάν χτυπήσει 3ο κύμα και έρθει το «λοκντάνι». Οι αυτοκτονίες, οι εξώσεις, ο αριθμός των αστέγων και απόρων, η μετανάστευση στο εξωτερικό, η κατάρρευση του αριθμού των γεννήσεων και η μείωση της παραγωγής της Ελλάδος είναι δεδομένα – και δοθείσας της δημοσιονομικής θέσης της χώρας, καμμία κυβέρνηση δεν μπορεί να τα σταματήσει. Ζήτημα θα είναι να ελέγξει τις επιπτώσεις ούτως ώστε να μην οδηγηθούμε σε άτακτη χρεοκοπία και κατάρρευση της δημόσιας τάξης – για να μην μιλήσουμε για τυχόν πόλεμο με την Τουρκία.

Επομένως οι λύσεις που προτείνονται είναι οι ακόλουθες. Πρώτον, πρέπει όλοι μας – και οι κυβερνώντες – να συνειδητοποιήσουν την έκταση της ζημιάς. Ωραία τα ευχολόγια, αλλά η πραγματικότητα είναι καλύτερη. Δεύτερον, πρέπει να υπάρξει ειλικρίνεια – το πακέτο σωτηρίας της ΕΕ δεν θα φτάσει για να αναστήσει την οικονομία στο βραχυπρόθεσμο, και το QE κάποτε θα σταματήσει – στο ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να σώσει όλους τους πολίτες και θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η πολιτική αντιπαράθεση, παρόλο εύκολη, δεν είναι σωστή. Ο λαός χρειάζεται όση πρόνοια μπορεί το χρεοκοπημένο μας σύστημα να δώσει, όχι άλλες Χρυσές Αυγές και ΑΝΤΑΡΣΥες. Το 2013 ξαναχτυπά και θα χυθεί αίμα. Το πόσο αίμα θα χυθεί, θα εξαρτηθεί από το πως θα ελέγξουμε την πανδημία και θα φέρουμε θέσεις εργασίας.

Τρίτον και τελευταίον: επιτέλους να γίνουν όλες αυτές οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην δημόσια διοίκηση. Δεν είναι δυνατόν να αργούν έργα υποδομής, μεταρρυθμίσεις σε γραφειοκρατία, να ζητάμε πίσω χρήματα από ολυμπιονίκες μετά από τους Ολυμπιακούς αγώνες, και να αργούμε με ιδιωτικοποιήσεις και απορρυθμίσεις. Και όχι, δεν αρκεί μόνο το πτωχευτικό ή το νέο εργατικό δίκαιο – όσο και να πονάνε. Πρέπει το δικαστικό μας σύστημα να γίνει πιο αποτελεσματικό και γρήγορο, και λιγότερο περίπλοκο. Όσο και να μειώσουμε τους φόρους, άμα η γραφειοκρατία – έστω και ψηφιοποιημένη – δεν μειωθεί, δεν θα έρθουν αρκετές επενδύσεις.

Πηγή εικόνας: AP News

Μαγικές λύσεις, πέραν της αύξησης της παραγωγής, δεν υπάρχουν. Επίσης, κύριε Πρωθυπουργέ, καλή η αισιοδοξία σας, αλλά μην περιμένετε μεγάλη ανάπτυξη το 2021 μόνο και μόνο επειδή έρχονται ορισμένες επενδύσεις και θα λάβουμε – πιθανόν – τα χρήματα από την ΕΕ. Καλά κάνετε που δίνετε θάρρος στο λαό. Αλλά ας το πούμε ευθέως – δεν μπορείτε να σταματήσετε την οικονομική κατάρρευση της χώρας, επειδή δεν έχετε τα μέσα να τη σταματήσετε. Να προετοιμαστείτε για την επόμενη μέρα και να τσακίσετε τον κρατισμό – επιτέλους. Ειδάλλως το τέρας του δημοσίου και της υπέρμετρης φορολογίας προς συντήρηση αυτού θα διαλύσει ό,τι απομείνει όρθιο από την οικονομία. Και με αυτό, την κυβέρνησή σας.


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Κωνσταντίνος Λίκας
Κωνσταντίνος Λίκας
Γεννήθηκε το 1995 στον Πειραιά. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΠΜΣ Εφαρμοσμένα Οικονομικά και Χρηματοοικονομικά του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ενδιαφέρεται κυρίως για διεθνή χρηματοοικονομικά, τραπεζικά, φορολογικά και εμπορικά ζητήματα, όπως και για γερμανικά και διεθνή πολιτικά ζητήματα. Ενδιαφέρεται επίσης για ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Είναι υπότροφος της διεθνούς ακαδημαϊκής υποτροφίας (IPS) του Γερμανικού Κοινοβουλίου. Μιλάει αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά, τουρκικά και ελληνικά.