Του Βασίλη Τρικούπη,
Το μεσανατολικό ζήτημα έχει αποτελέσει μια από τις σοβαρότερες πηγές ανασφάλειας στη γειτονιά μας τις τελευταίες δεκαετίες και -αδιαμφισβήτητα- παράγοντα υπερεξοπλισμού της περιοχής για δεκαετίες. Οι φυσικοί πόροι, η γεωστρατηγική θέση και τα ενδεχόμενα συμφέροντα, τόσο των ανά την εποχή Μεγάλων Δυνάμεων, όσο και των λοιπών ισχυρών περιφερειακών δρώντων έχουν αναγάγει τη διαφορά των μικρών -κατά τα άλλα- οντοτήτων της περιοχής σε σημαντικότατο ρυθμιστή διεθνών εξελίξεων.
Η από δεκαετίες κοινώς συμφωνημένη παναραβική αντί-ισραηλινή στάση προς υποστήριξη των αδελφών Αράβων Παλαιστινίων δεν υπήρξε απόλυτα ανθεκτική έως σήμερα, καθώς οι γεωπολιτικοί και διπλωματικοί προβληματισμοί των Αραβικών κρατών δεν άφηνε πάντοτε περιθώρια για ιδεολογική συνέπεια. Χαρακτηριστικά, ήδη το 1979 το Ισραήλ υπέγραψε συνθήκες ειρήνης με την Αίγυπτο, το 1979, ζήτημα που έφερε και το τέλος του τότε προέδρου Σαντάτ, καθώς και με την Ιορδανία, το 1994.
Προ λίγων ημερών, ο Λευκός Οίκος φιλοξένησε τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου και τους Υπουργούς Εξωτερικών του Μπαχρέιν, Abdullatif Al Zayani, και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Sheikh Abdullah bin Zayed al Nahyan, με σκοπό την υπογραφή συμφωνιών για την αποκατάσταση των σχέσεων των χωρών και την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων.
Η Παλαιστινιακή Αρχή έσπευσε να σχολιάσει το γεγονός ως θλιβερή εξέλιξη, εμμένοντας στη στάση της πως η εδραίωση της ειρήνης θα έρθει μόνο μέσα από το τέλος της κατοχής, ενώ αντιλαμβάνεται το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την υπογραφή αυτών των συμφωνιών ως προσπάθεια πώλησης περισσότερων όπλων στην περιοχή, την ίδια στιγμή που ο διπλωματικός κλοιός γύρω από την Παλαιστίνη μοιάζει να σφίγγει, καθώς το Ισραήλ λογίζεται όλο και περισσότερο ως δρων με τον οποίο η συνεννόηση καθίσταται απαραίτητη.
Η ανωτέρω εξέλιξη μπορεί να ερμηνευθεί με συστημικούς και εσωτερικούς πολιτικούς όρους. Συστημικά, η συνεχής άνοδος του Ιράν, ως πυρηνικής -και όχι μόνο- δύναμης, προκαλεί ανησυχία και αυξάνει την ανασφάλεια των κρατών του Κόλπου, παρά την εταιρική και αμυντική συνεργασία με τις ΗΠΑ, συσπειρώνοντας τα αντιηγεμονικά κράτη.
Πολιτικά, για την ηγεσία του προέδρου Trump, η σύναψη των συμφωνιών του Αβραάμ, όπως ονομάστηκαν, θα συντελέσουν σε ιδιαίτερη αναβάθμιση του κύρους του νυν Προέδρου ως φιλειρηνιστή ηγέτη, ιδιαίτερα ανάμεσα στους Ευαγγελιστές ψηφοφόρους του, που τάσσονται υπέρ του Ισραήλ. Οι επικείμενες εκλογές λειτουργούν ως καταλύτης εξελίξεων, αν μη τι άλλο, και θέτουν σχεδιασμό για τη συμφιλίωση και με τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο, κυρίως τη Σαουδική Αραβία, με στόχο, τελικά, και η Παλαιστινιακή Αρχή να υποχωρήσει. Στο ίδιο το Ισραήλ ο Νετανιάχου, αν και θα ανέμενε πολιτικά οφέλη από τις σχετικές συμφωνίες, βλέπει τη θέση του να είναι επισφαλής, λόγω της κακής διαχείρισης της πανδημίας, καθώς της διαφθοράς του, για την οποία, άλλωστε, δικάζεται εντός μιας οξείας πολιτικής κρίσης.
Πάντως, σίγουρα εντύπωση προκαλεί πως, σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία ειρήνης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ισραήλ συμφώνησε να αναστείλει μια προγραμματισμένη προσάρτηση κατειλημμένων παλαιστινιακών εδαφών, προσπαθώντας να ικανοποιήσει τους Άραβες. Αντίστοιχα «τυράκια» έχουν δοθεί έως τώρα, όμως, αδιαμφισβήτητα, δε φαίνεται πως θα έκαμπταν τη βούληση των Παλαιστινίων να μάχονται για ανεξαρτησία και Ένωση της Γάζας με τη Δυτική Όχθη.
