Της Χρυσοβαλάντω Κουτσούλη,
Η ευθύνη του γιατρού στο ελληνικό δίκαιο εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να απασχολεί κυρίως τα ποινικά δικαστήρια, τα τελευταία, όμως, χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση των περιπτώσεων ιατρικής αστικής ευθύνης, η οποία παρασύρει σε μία αντίστοιχη ανάπτυξη και την ασφαλιστική αγορά στον τομέα της ασφάλισης της ιατρικής ευθύνης.
Κεντρικό στοιχείο και αφετηρία της αστικής ιατρικής ευθύνης είναι, καταρχήν, η «αποτυχημένη ιατρική πράξη». Αλλά η αποτυχία ορίζεται με βάση το αποτέλεσμα και όχι με βάση την τυχόν ασυμφωνία της με κάποιο πρότυπο συμπεριφοράς. Ως «αποτυχημένη ιατρική πράξη» θεωρείται αυτή που είχε ως αποτέλεσμα τη ζημία του ασθενούς, η οποία απορρέει από την προσβολή αγαθών της ανθρώπινης προσωπικότητας, όπως θάνατος, βλάβη της υγείας ή της σωματικής ακεραιότητας. Ακόμη, η αποτυχία της ιατρικής ενέργειας μπορεί να διακριθεί:
α) στη μη επίτευξη της θεραπείας, δηλαδή στη μη αποκατάσταση της υγείας του ασθενούς,
β) στη χειροτέρευση της υγείας, λόγω παρενεργειών και επιπλοκών από την ιατρική πράξη και
γ) στην αδιάφορη συμπεριφορά του ιατρού, που είχε βλαπτικές συνέπειες στην υγεία του ασθενούς.
Η ασφάλιση ιατρικής ευθύνης συνιστά ειδικότερη μορφή ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης. Η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης είναι εκείνη η μορφή ασφάλισης, κατά την οποία ο ασφαλιστής αναλαμβάνει όλες τις οικονομικές συνέπειες (ή μέρος αυτών) που έχει η αξίωση τρίτου, σε βάρος του λήπτη της ασφάλισης, αξίωσης, που τις περισσότερες φορές περιέχει αίτημα αποζημίωσης σε βάρος του, από «σφάλματα» που διέπραξε κατά την άσκηση του επαγγέλματός του. Με άλλα λόγια, η ασφάλιση ιατρικής ευθύνης καλύπτει τους κινδύνους που ενδέχεται να επέλθουν κατά την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος απέναντι σε τρίτα πρόσωπα (ασθενείς ή τρίτους ζημιωθέντες).
Η σημαντική διαφοροποίηση της ασφάλισης ιατρικής ευθύνης, απέναντι σε άλλες ασφαλίσεις ζημιών, είναι η εννοιολογική και χρονική διαφορά, ανάμεσα στο περιστατικό, το οποίο δημιουργεί υποχρέωση αποκατάστασης ζημίας και της πραγματοποίησης της ασφαλιστικής περίπτωσης που δεν είναι η επέλευση του ζημιογόνου, κατά το δίκαιο αποζημίωσης περιστατικού. Ασφαλιστική ζημία, θα προκύψει, όταν και εφόσον ο ζημιωθείς ασκήσει τις απαιτήσεις του, σε βάρος του ασφαλισμένου, οπότε στο σημείο αυτό επέρχεται η ασφαλιστική περίπτωση και γεννάται η ευθύνη του ασφαλιστή να αποκαταστήσει τη ζημία του ασφαλισμένου.
Η διάρκεια της ευθύνης του ασφαλιστή θα έπρεπε να εκτείνεται και μετά τη λήξη της σύμβασης, καθώς ο τρίτος–ζημιωθείς, από πράξη ή παράλειψη του ασφαλισμένου, που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής σύμβασης μπορεί να την ασκήσει μετά τη λήξη της σύμβασης, εφόσον, βέβαια, η απαίτησή του δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή. Το γεγονός, αυτό σημαίνει ότι, ο ασφαλιστής, ακόμη και μετά τη λήξη της συμβατικής διάρκειας των ασφαλιστικών συμβάσεων ευθύνης, θα πρέπει να εξακολουθεί να φέρει τον κίνδυνο που έχει αναλάβει και μάλιστα χωρίς να υπάρχει πρόβλεψη για το εάν και πότε θα επέλθει η αποκαλούμενη ασφαλιστική περίπτωση. Αυτή η αβεβαιότητα όμως επισύρει σωρεία προβλημάτων ουσιαστικού αλλά και τεχνικού καθαρά περιεχομένου για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.
Η ασφάλιση ιατρικής ευθύνης όχι απλά πρέπει να γίνεται σήμερα αποδεκτή, αλλά προτείνεται να καταστεί υποχρεωτική η κατάρτισή της, καθώς προκύπτουν πλεονεκτήματα για τις ασφαλιστικές εταιρίες και η πληρέστερη ικανοποίηση αιτημάτων ζημιωθέντων ασθενών με την εισαγωγή της ευθείας αξίωσης αυτών έναντι των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Άλλωστε ας έχουμε κατά νου και το εξής: ένας εξαιρετικός διδάσκαλος στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου απευθυνόμενος προς τους φοιτητές του έλεγε: «Στην ιατρική σας καριέρα, θα αισθανθείτε τουλάχιστον μια φορά πως κάποια πράξη σας έσωσε έναν άνθρωπο και τουλάχιστον μια φορά πως κάποια πράξη σας σκότωσε έναν άνθρωπο».
Πηγές
- Ερευνητικό Δίκτυο Α.Π.Θ. Ιατρική πράξη, Βιοϊατρική και Δίκαιο, Ιατρική ευθύνη από αμέλεια με επιμέλεια Μ. Καϊάφα Γκμπάντι, Δ. Παπαγεωργίου, Ε. Συμεωνίδου – Καστανίδου, Β. Ταρλατζής, Ν. Τάσκος, Κ. Φουντεδάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, 2013
- ΕφΠειρ 828/2005, ΝΟΜΟΣ = ΠειρΝομολογία 2005, σ. 446
- ΠΠρΑθ 66/2010 (Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)
Γεννήθηκε και κατοικεί στους Φιλιάτες Θεσπρωτίας. Ασκούμενη Δικηγόρος και πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Υπότροφος του Ι.Κ.Υ. για τα έτη 2016-2018. Μιλάει την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα. Έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις διεθνούς κλίμακας και έχει παρακολουθήσει σεμινάρια και ημερίδες σχετικές με το αντικείμενο σπουδών της. Στον ελεύθερό της χρόνο πηγαίνει θέατρο, ασχολείται με τη συγγραφή ποιημάτων και την ανάγνωση βιβλίων. Αρθρογραφεί για νομικά θέματα, κυρίως ιδιωτικού δικαίου.
