19.9 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΤαξίδιαΠροτάσειςTo “aqua vitae” μέχρι σήμερα

To “aqua vitae” μέχρι σήμερα


Της Ελευθερίας-Μαρίας Γκίκα,

Το «αλκοόλ» που περιλαμβάνουν τα αλκοολούχα ποτά, όρος προερχόμενος από την αραβική λέξη “al kohl”, είναι το μόνο είδος αλκοόλης που ενδείκνυται για ανθρώπινη κατανάλωση. Παρότι δεν είναι ακόμη γνωστό πότε ακριβώς χρονολογείται η εμφάνισή του στην ανθρώπινη ιστορία, η διαδικασία της απόσταξης αλκοόλ αποτελεί διαδικασία, με την οποία ο άνθρωπος φαίνεται να γνωρίζεται εδώ και τέσσερις, περίπου, χιλιάδες χρόνια.

Μεταξύ των πιο αγαπημένων αλκοολούχων ποτών, μπορούμε με ευκολία να κατατάξουμε το ουίσκι. Πρώτη γραπτή αναφορά απόσταξης συναντάμε σε σκοτσέζικα αρχεία του 1494, όταν δόθηκε εντολή του βασιλέα για διάθεση αρκετής ποσότητας malt, ώστε να γεμίσουν πεντακόσια μπουκάλια με aqua vitae, δηλαδή με… «νερό της ζωής». Σύμφωνα με τον ιρλανδικό μύθο, στην κελτική γλώσσα η λέξη ουίσκι σημαίνει «νερό ευλογημένο». Η ιστορική παράδοση θέλει τον Άγιο Πατρίκιο να είναι ο πρώτος παρασκευαστής ουίσκι και να ραίνει με αυτό τους Ινδιάνους που βάφτιζε χριστιανούς, θεωρούμενος από τους Ιρλανδούς ως ο πατέρας του ουίσκι. Το πρώτο ουίσκι ήταν τονωτικό, ενώ η απόσταξή του πραγματοποιήθηκε από μοναχούς και σχετίζεται με την εισαγωγή οινοπνευματωδών ποτών στο τυπικό πολλών θρησκειών, η οποία συνδέθηκε σε κάποιες θρησκείες με την ιδιότητά τους να φέρνουν τους ιερείς σε μια κατάσταση μερικής έκστασης. Φυσικά, στις αρχικές του εμφανίσεις δεν είχε προηγηθεί καμιά επεξεργασία, ούτε και περίοδος ωρίμανσης, μιας και –εκτός της σημασίας του σε θρησκευτικά δρώμενα– θεωρούταν φάρμακο που χρησιμοποιούταν στη θεραπεία ασθενειών πάσης φύσεως.

Με τον ερχομό του φοβερού Ερρίκου του Η’ της Αγγλίας, τα μοναστήρια διαλύθηκαν, οι μοναχοί εκδιώχθηκαν και έκτοτε η παραγωγή του ουίσκι άρχισε να γίνεται στις καλύβες και τα υποστατικά των απλών Σκωτσέζων. Σταδιακά, τα «οικιακά αποστακτήρια», όπως διαμορφώθηκαν, εξέλιξαν τη διαδικασία απόσταξης και ανακάλυψαν ότι η κατανάλωση ουίσκι προκαλούσε τόνωση και βελτίωση της διάθεσης, ώσπου φτάνουμε στις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε πλέον το ουίσκι καταλήγει να αποτελεί συστατικό στοιχείο της ζωής στη Σκωτία. Μέσω διάφορων τοπικών παντοπωλείων, πολλά ουίσκι γνώρισαν μεγάλη αναγνώριση και εκτίμηση από το κοινό της εποχής. Βέβαια, τα ουίσκι αυτά δεν είχαν πάντα καλή συνοχή. Το ποτό που έμοιαζε ιδανικό τη μια μέρα, την επόμενη ημέρα αλλοιωνόταν, μετατρεπόμενο σε κάτι τελείως διαφορετικό.

Σήμερα, η διαδικασία που πραγματοποιούταν στα οικιακά αυτά αποστακτήρια έχει μετατραπεί σε μια ακριβέστατη διεργασία, μία ολόκληρη επιστήμη. Ανάλογα με τον τύπο σιτηρών που χρησιμοποιείται για τον πολτό δημητριακών που απαιτεί η απόσταξη ουίσκι, το σχήμα του αποστακτηρίου, το βαρέλι και τη διάρκεια ωρίμανσης του ποτού, διακρίνουμε διάφορους τύπους ουίσκι, όπως το Scotch ουίσκι, το Bourbon, το Tennessee, το Irish και το Rye. Ενδιαφέρον λοιπόν παρουσιάζουν οι διαφορές τους.

Το Scotch αποτελείται παραδοσιακά από πολτό δημητριακών και συγκεκριμένα από βυνοποιημένο κριθάρι. Τα περισσότερα Scotch ουίσκι περιλαμβάνουν μόνο κριθάρι, ζύμη, νερό. Μπορούν να περιλαμβάνουν δημητριακά ολικής αλέσεως από άλλα σιτηρά, καθώς και χρώμα καραμέλας.

Υποχρεωτική δε, θεωρείται η παλαίωσή του σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον τρία χρόνια ενώ –όπως θα μαντεύαμε κι από την ονομασία του– δεν μπορεί κανένα ουίσκι να λέγεται Scotch αν δεν έχει παραχθεί εξ ολοκλήρου στη Σκωτία, από σκοτσέζικα –και μόνο– υλικά.

Το Bourbon παρασκευάζεται από μείγμα σιτηρών αποτελούμενο από τουλάχιστον 51% καλαμπόκι, στο οποίο προστίθεται μια διαλογή μικρών σπόρων. Η διαδικασία ζύμωσης γι’ αυτό το μείγμα αρχίζει συχνά με ανάμειξη σε κάποιο πολτό από παλαιότερη, ήδη ζυμωμένη παρτίδα. Αντίστοιχα με το Scotch, το Bourbon χαρακτηρίζεται ως Bourbon μόνο αν παραχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς όμως να τηρείται με την αυστηρότητα του Scotch, ενώ επίσης δεν έχει ελάχιστη περίοδο ωρίμανσης –εκτός από το Straight Bourbon (δύο έτη). Επιτρέπεται η προσθήκη αρωματικών υλών, χρωστικών κι άλλων αποσταγμάτων με το 51% όμως του μείγματος να αποτελεί straight bourbon.

Το Tennessee Whiskey δεν είναι παρά straight bourbon που παράγεται όμως στην πολιτεία του Tennessee. Οι παραγωγοί του Tennessee –πχ Jack Daniels– αρνούνται το χαρακτηρισμό του ουίσκι του ως Bourbon, υποστηρίζοντας ότι παράγουν τον μόνο τύπο ουίσκι που φιλτράρει το απόσταγμα από ξυλάνθρακα σφένδαμου, διαδικασία γνωστή ως “Lincoln County”. Αυτός είναι ο λόγος που το Tennessee φέρει ξεχωριστό όνομα.

Το Irish ουίσκι αποτελούν όλα τα ουίσκι που παλαιώνονται στην Ιρλανδία. Η φιλοσοφία του, ο πολτός δημητριακών να είναι ζυμωμένος κατά τρόπο τέτοιο, ώστε το απόσταγμα να έχει πιστή γεύση των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν. Στην παραγωγή του Irish μπορούν να χρησιμοποιηθούν οποιαδήποτε δημητριακά, φτάνει να αναφέρονται αν υπερβαίνουν τα δύο. Μίνιμουμ υποχρεωτικής ωρίμανσης για το ουίσκι αυτό αποτελούν τα τρία χρόνια μέσα σε ξύλινα βαρέλια.

Τέλος, έχουμε το Rye whiskey – το οποίο και σκόπιμα έμεινε τελευταίο λόγω της δυσκολίας του ορισμού του. Η δυσκολία αυτή προέρχεται από μια ιστορική σύμβαση για την ονομασία της σίκαλης που παράγεται στον Καναδά, όμως αυτό δεν σημαίνει πως το rye παρασκευάζεται πάντα από πολτό σίκαλης κατ’ αποκλειστικότητα. Ο μόνος κανόνας για τον χαρακτηρισμό του ουίσκι ως Rye στον Καναδά είναι να έχει 51% σίκαλη σε αυτό και να διαθέτει το άρωμα, τη γεύση και τον χαρακτήρα που γενικά αποδίδεται στο καναδικό ουίσκι. Το υπόλοιπο 49% των συστατικών που χρησιμοποιούνται συνήθως περιλαμβάνει καλαμπόκι και κριθάρι. Προϋπόθεση για να αποτελεί Rye είναι η παλαίωσή του σε καψαλισμένα νέα βαρέλια. Όπως είδαμε να ισχύει με το Bourbon, έτσι και το Rye μπορεί να αναφέρεται ως Straight, έχοντας μίνιμουμ ωρίμανσης τα δύο έτη. Υπάρχει μόνο ένας παραγωγός Rye στον κόσμο –Alberta Premium, από τον Καναδά– που παρασκευάζει ουίσκι από 100% σίκαλη.


Ελευθερία-Μαρία Γκίκα

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1998, όπου και διαμένει σήμερα, έχοντας στο μεταξύ ζήσει σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Είναι φοιτήτρια του Τμήματος Ρωσικής Φιλολογίας και Σλαβικών Σπουδών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αγαπά τις ξένες γλώσσες και τη συμμετοχή σε προγράμματα που προωθούν την εκμάθηση και διδασκαλία τους -summer schools κοκ. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με το τραγούδι, τη γυμναστική, τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ελευθερία-Μαρία Γκίκα
Ελευθερία-Μαρία Γκίκα
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1998, όπου και διαμένει σήμερα, έχοντας στο μεταξύ ζήσει σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Είναι φοιτήτρια του Τμήματος Ρωσικής Φιλολογίας και Σλαβικών Σπουδών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αγαπά τις ξένες γλώσσες και τη συμμετοχή σε προγράμματα που προωθούν την εκμάθηση και διδασκαλία τους -summer schools κοκ. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με το τραγούδι, τη γυμναστική, τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία.