Του Ραφαήλ Νικόλαου Μπελενιώτη,
Η τμηματική διακήρυξη ΑΟΖ με την Αίγυπτο ήταν το αμέσως επόμενο, το αναμενόμενο βήμα της ελληνικής κυβέρνησης και του Υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο, μάλιστα, από τα μεθεόρτια ακόμα της ανακήρυξης ΑΟΖ με την Ιταλία, είχε αρχίσει να κοιτά προς την Αίγυπτο, μην αποκλείοντας δημόσια μια τμηματική συμφωνία.
Η διαπραγμάτευση ήταν μεγάλης διάρκειας. Μια διαπραγμάτευση ενέχει πάντα το στοιχείο εκείνο του αμοιβαίου συμβιβασμού, της εκατέρωθεν υποχώρησης θέσεων. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έσπευσε να διαμηνύσει ότι η συμφωνία αντανακλά τη διεθνή νομιμότητα και στέλνει στον «κάλαθο των αχρήστων» το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, το οποίο προσπάθησε να διασαλεύσει τη νομιμότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τα οφέλη που αποκομίζει η Ελλάδα φαίνεται να είναι πολλά και σημαντικά, ενώ έρχονται σε συνέχεια της συμφωνίας – χάραξης ΑΟΖ με την Ιταλία. Η νέα συμφωνία στην ουσία της – και αυτό έχει αξία – επικυρώνει την επήρεια των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Εμβολίζει το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο κατανόησης, υπερτερεί αυτού νομικά και πολιτικά, αλλά και γεωπολιτικά, δίνει προβάδισμα στον πόλεμο των κινήσεων, καθώς οι χάρτες του Τουρκικού ΥΠΕΞ έδιναν μηδενική επήρεια στα ελληνικά νησιά (βλ. Κρήτη) .
Τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα διασφαλίζονται μεταξύ του 26ου και 28ου μεσημβρινού, όπως ορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτό δε συνεπάγεται ότι η Ελλάδα δε θα οριοθετήσει μελλοντικά ή ότι δε θα υπερασπισθεί τα κυριαρχικά δικαιώματά της στο υπόλοιπο τμήμα που εκκρεμεί προς οριοθέτηση, με την Αίγυπτο και την Κύπρο. Τα δύο μέρη θα συνεχίσουν σίγουρα τις επαφές και τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση ΑΟΖ και στα Ανατολικά, καθώς, από τον ανεπίσημο χάρτη που διέρρευσε, η οριοθέτηση δεν περιλαμβάνει το Καστελόριζο, καθώς δε συνεχίζει πέραν της Ρόδου, ενώ στη δυτική μεριά σταματά στον 26ο μεσημβρινό.
Η πρώτη αυτή τμηματική συμφωνία με την Αίγυπτο δίνει την εικόνα μιας Ελλάδας που αντεπιτίθεται με όπλα της τη νομιμότητα και το διεθνές δίκαιο στις έκνομες-πειρατικές ενέργειες της Τουρκίας στην περιοχή. Περισσότερο, δηλώνει την αρχή μιας συσπείρωσης δυνάμεων ενάντια σε αυτές τις ενέργειες, που θα πρέπει να διαρκέσει χρονικά, να αναπτυχθεί και σε άλλους τομείς και να γίνει πιο συμπεριληπτική. Υπό αυτήν την προοπτική, η αντίδραση της Τουρκίας ήταν αναμενόμενη και σίγουρα -αργά η γρήγορα- θα ξανά λάβει τη μορφή των προκλητικών σεισμικών ερευνών της τελευταίας περιόδου, με έντονη στρατιωτική παρουσία.
Επόμενα βήματα
Η τμηματική συμφωνία δε χτυπάει στη ρίζα της τη στρατηγική περικύκλωσης που ακολουθεί η Τουρκία. Τα επόμενα βήματα θα είναι τα πιο δύσκολα, αν παρθεί η πολιτική απόφαση να γίνουν και αυτά, δεν είναι άλλα από την ανακήρυξη ΑΟΖ με την Κύπρο και τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο. Η Αλβανία παραμένει ακόμα ένα μεγάλο αγκάθι στη συντονισμένη προσπάθεια αναχαίτισης της στρατηγικής περικύκλωσης, μιας και βαραίνουν οι μνήμες της παλιάς, ατυχούς συμφωνίας, που δεν ευδοκίμησε. Περισσότερο, βέβαια, βαραίνει η στρατηγική παρουσία της Τουρκίας στο γειτονικό κράτος, κυρίως μέσω στρατιωτικών συμφωνιών.
Οι περαιτέρω συζητήσεις, που θα προκύψουν σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, σίγουρα θα δοκιμάσουν και τα εσωτερικά μέτωπα αντοχών, όταν θα δημοσιοποιηθεί και το επίσημο ανακοινωθέν της συμφωνίας. Τα αντιπολιτευτικά βέλη ήδη άρχισαν να εξαπολύονται, ενώ το αίτημα για σύγκλιση Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής είναι πιο πιεστικό και επίκαιρο από ποτέ.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.
