17.9 C
Athens
Παρασκευή, 19 Απριλίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Λέων Γ΄ Ίσαυρος

In Memoriam: Λέων Γ΄ Ίσαυρος


Του Άγγελου Μεταλλίδη,

Ο Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 717 μέχρι τον θάνατό του το 741. Παλαιότερα οι ιστορικοί θεωρούσαν ότι καταγόταν από την Ισαυρία, γι’ αυτό και ονομάστηκε Ίσαυρος. Κάτι τέτοιο όμως, μάλλον δεν ισχύει. Το πραγματικό του όνομα πριν το Λέων ήταν Κόνωνας και καταγόταν από ταπεινή οικογένεια της Γερμανίκειας της Συρίας, που είχε μεταναστεύσει στη Μεσημβρία όταν ακόμα στον θρόνο βρισκόταν ο Ιουστινιανός Β’. Στη συνέχεια, κατατάχθηκε στον στρατό. Όταν ο Ιουστινιανός Β’ στη μάχη κατά των Βουλγάρων αντιμετώπισε επισιτιστικό πρόβλημα, τότε ο Λέων έπεισε τον πατέρα του να προσφέρει πεντακόσια πρόβατα για τις ανάγκες του στρατού. Ως ανταμοιβή, ο Λέων πήρε προαγωγή στο αξίωμα του σπαθάριου, αλλά η εύνοια δεν κράτησε πολύ και ο Λέων στάλθηκε στον Καύκασο σε μία απελπισμένη αποστολή, από την οποία όμως γύρισε σώος. Επί Φιλιππικού, ο Λέων πήρε ακόμα μια προαγωγή στην ιεραρχία του στρατιωτικού σώματος και επί Αναστάσιου Β’ ορίστηκε στρατηγός του θέματος των Ανατολικών. Ο Λέοντας μιλούσε εξαιρετικά την αραβική γλώσσα και καταλάβαινε τον τρόπο σκέψης των Αράβων. Από την έδρα του, το Αμόριο, αντιμετώπισε τους Άραβες με διπλωματικούς χειρισμούς.

Απεικόνιση του Λέων Γ΄σε νομίσματα της εποχής

Μέσα σε ένα κλίμα φόβου και κλονισμού από την κακή διοίκηση της αυτοκρατορίας, ο Λέων αποφάσισε ότι ήταν η στιγμή να ανεβεί στον θρόνο. Φρόντισε να κλείσει συμμαχία με τον Αρτάβασδο, στρατηγό του θέματος των Αρμενιακών. Οι αξιωματικοί που είχαν στασιάσει κατά του αυτοκράτορα Θεοδόσιου Γ’, προσχωρούσαν όλο και περισσότερο στο πλευρό του Λέοντα. Έπειτα από μια μάχη με τα στρατεύματα από το θέμα του οψίκιου, ο Λέοντας υπερίσχυσε και αιχμαλώτισε τον γιο του αυτοκράτορα. Στη συνέχεια, ετοιμάστηκε για την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Εκεί όμως, είχαν ήδη εκδηλωθεί ανατρεπτικές κινήσεις εναντίον του αυτοκράτορα. Ο Θεοδόσιος Γ’ δέχτηκε να εγκαταλείψει τον θρόνο υπό την προϋπόθεση ότι ο Λέων θα ελευθέρωνε τον γιο του και ο ίδιος θα μπορούσε να φύγει από την πρωτεύουσα και να ασπαστεί τον μοναχισμό σε μονή της Εφέσου. Οι όροι του έγιναν δεκτοί και τον Μάρτιο του 717, ο Λέοντας πέρασε τη Χρυσόπορτα και στέφτηκε αυτοκράτορας στην Αγιά Σοφιά. Το φλέγον όμως ζήτημα, ήταν η αντιμετώπιση των Αράβων που πολιορκούσαν την Κωνσταντινούπολη. Ήταν η δεύτερη πολιορκία της από τους Άραβες, σαράντα περίπου χρόνια μετά την πρώτη. Όμως, με τη βοήθεια του υγρού πυρός οι Βυζαντινοί πέτυχαν μια μεγάλη νίκη. Η νίκη των Βυζαντινών επί των Αράβων ήταν τεράστιας σημασίας, καθώς εμποδίστηκε η είσοδος των Αράβων στον ευρωπαϊκό χώρο.

Μεγάλη ήταν η συμβολή του Λέοντα και στον νομοθετικό τομέα. Εξέδωσε την «Εκλογή των νόμων εν συντόμω γενομένη», η οποία αντικατέστησε την Ιουστινιάνεια νομοθεσία. Κωδικοποίησε επίσης την αγροτική νομοθεσία. Τέλος, αναδιοργάνωσε τον θεσμό των θεμάτων, ενώ έκανε και εισαγωγή νέων εθίμων και πρακτικών στον στρατό. Το πεδίο στο οποίο υπήρξαν έντονες αντιπαραθέσεις και αντικρουόμενες απόψεις, ήταν η θρησκευτική του πολιτική. Από τον 6ο αιώνα, η λατρεία των εικόνων στη βυζαντινή αυτοκρατορία είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην λατρεύεται μόνο το πρόσωπο του Αγίου αλλά και το ξύλο, η βαφή και ο χρυσός τους. Για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, το 726 ο Λέων έθεσε τα μοναστήρια κάτω από τον προσωπικό του έλεγχο και το 730 εξέδωσε το περίφημο Εικονομαχικό Διάταγμα. Έδωσε  εντολή να καταστραφεί η εικόνα του Χριστού, που βρισκόταν πάνω από τη Χαλκή Πύλη του παλατιού. Αντικατέστησε τον πατριάρχη Γερμανό που είχε διαφωνήσει με τις ενέργειές του από τον Αναστάσιο. Προσπάθησε επίσης να συλλάβει και τον Πάπα Γρηγόριο Β’, ο οποίος βρισκόταν στη Ρώμη. Ωστόσο, το πλοίο που έστειλε εναντίον του βυθίστηκε στην Αδριατική.

Ο Λέων πέθανε στις 18 Ιουνίου 741, έχοντας δώσει ώθηση στη νομοθετική και στρατιωτική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας, αλλά και έχοντας διχάσει την αυτοκρατορία με τη θρησκευτική του πολιτική.


Άγγελος Μεταλλίδης

Είμαι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκα στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσα στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά μου ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Άγγελος Μεταλλίδης
Άγγελος Μεταλλίδης
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1998 και μεγάλωσε στην Καλαμαριά του νομού Θεσσαλονίκης. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο χώρο της πολιτικής ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους και στην διαμόρφωση των πολιτικών θεσμών και ιδεολογιών της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας.