17.3 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΙστορίαIn MemoriamIn Memoriam: Ρόμπερτ Κάπα

In Memoriam: Ρόμπερτ Κάπα


Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,

Ο Ρόμπερτ Κάπα ήταν Ούγγρος πολεμικός φωτογράφος και φωτορεπόρτερ. Γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1913 στη Βουδαπέστη και ήταν Εβραϊκής καταγωγής. Σε νεαρή ηλικία και συγκεκριμένα στα 18, αποφάσισε να φύγει από την Ουγγαρία καθώς θεωρούσε ότι δεν θα έβρισκε ευκαιρίες για εργασία. Έτσι, μετακόμισε στο Βερολίνο. Ενώ αρχικά τον έλκυε η συγγραφή και είχε μάλιστα και ταλέντο σε αυτή, σταδιακά άρχισε να τον τραβά η τέχνη της φωτογραφίας. Άρχισε λοιπόν να τη μαθαίνει και να την εξελίσσει. Στο Βερολίνο βρήκε δουλειά ως φωτογράφος, ωστόσο μερικά χρόνια αργότερα πήρε την απόφαση να το εγκαταλείψει αφού σημειωνόταν άνοδος του Ναζισμού.

Η ζωή του συνεχίστηκε στο Παρίσι, όπου πέρασε πραγματικά δύσκολες στιγμές ειδικά τον πρώτο καιρό, καθώς δυσκολεύτηκε αρκετά να βρει εργασία και ως εκ τούτου να εξασφαλίσει τον βιοπορισμό του. Αναγκάστηκε τότε να αλλάξει το πραγματικό του όνομα, το οποίο ήταν Αντρέ Φρίντμαν σε Ρόμπερτ Κάπα, όπως ήταν το παρατσούκλι του στο σχολείο καθώς σκέφτηκε πως ένα αμερικανικό όνομα θα ήταν πιο αρεστό στους εργοδότες και οι φωτογραφίες του θα προσέλκυαν ευκολότερα τους Άγγλους και τους Αμερικανούς που ζούσαν στη Γαλλική πρωτεύουσα.

Αποφάσισε να γίνει πολεμικός ρεπόρτερ και να φωτογραφίζει τον άνθρωπο στην πιο απάνθρωπη εκδοχή του, στον πόλεμο. Η απόφασή του αυτή τον οδήγησε στο να απαθανατίσει με τον φακό του 5 διαφορετικούς πολέμους, οι οποίοι σημάδεψαν την ιστορία: τον Ισπανικό Εμφύλιο, τον Β’ Σινοϊαπωνικό πόλεμο, τον Πόλεμο της Ινδοκίνας, τον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο καθώς και τον Β’ Παγκόσμιο. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου, βρέθηκε σε πολλά μέρη του κόσμου και φωτογράφησε ιστορικές μάχες στο Λονδίνο, στην Ιταλία, στη Β. Αφρική, ενώ έζησε από κοντά την απόβαση στη Νορμανδία και την απελευθέρωση του Παρισιού.

Η πρώτη φωτογραφία που δημοσίευσε ο Ρόμπερτ Κάπα ήταν το 1932, η απεικόνιση του Λέων Τρότσκι σε ομιλία του στην Κοπεγχάγη αναφορικά με το νόημα της Ρωσικής Επανάστασης. Λίγα χρόνια αργότερα αναχώρησε για την Ισπανία και πιο συγκεκριμένα τη Βαρκελώνη, όπου και κάλυψε από κοντά τον εμφύλιο τα έτη 1936 έως 1939, έχοντας μαζί του τη σύντροφό του, Γκέρντα Τάρο και τον συνεργάτη του Ντάβιντ Σόιμερ. Ένα μικρό διάλειμμα από τον εμφύλιο ήταν η επίσκεψη του Κάπα στη Κινεζική πόλη Γιουχάν, προκειμένου να φωτογραφίσει στιγμές από την Κινεζική αντίσταση στην Ιαπωνική εισβολή.

Ένα χρόνο νωρίτερα, ο Κάπα γνώρισε στο Παρίσι και ερωτεύτηκε τη Γκέρντα Τάρο. Σταδιακά ο Κάπα άρχισε να της μαθαίνει την τέχνη της φωτογραφίας και μάλιστα έφτασαν στο σημείο να δουλεύουν μαζί στη Γαλλία, απαθανατίζοντας την άνοδο του Λαϊκού μετώπου. Κατά τη διάρκεια όμως του Ισπανικού Εμφυλίου η Γκέρντα πέθανε. Η εξέλιξη αυτή συντάραξε τον Κάπα, ο οποίος μετά το τέλος του πολέμου έφυγε προσωρινά για τη Νέα Υόρκη. Επέστρεψε λίγα χρόνια αργότερα, καθώς έπρεπε να καλύψει τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο που είχε μόλις αρχίσει.

Μετά το πέρας του πολέμου και συγκεκριμένα το 1947, ο Κάπα υπήρξε συνιδρυτής του Magnum Photos, του πρώτου δηλαδή συνεταιριστικού πρακτορείου παγκοσμίως για ανεξάρτητους φωτογράφους και φωτορεπόρτερ. Το 1954 βρέθηκε στην Ινδοκίνα, καλύπτοντας τις συγκρούσεις της περιοχής. Στις 25 Μαΐου του ίδιου έτους διέσχιζε με τα γαλλικά στρατεύματα μια εμπόλεμη ζώνη, προκειμένου να φωτογραφίσει καλύτερα τις συγκρούσεις. Ο Κάπα προχώρησε μπροστά από τις ομάδες των στρατιωτών και λίγα λεπτά αργότερα μια έκρηξη ακούστηκε στην περιοχή. Ο Ρόμπερτ Κάπα είχε μόλις πατήσει νάρκη. Το πόδι του είχε κομματιαστεί, ενώ έφερε τραύματα και στο υπόλοιπο σώμα. Κατέληξε σε ηλικία 40 χρόνων. Όταν πέθανε στο νοσοκομείο, κρατούσε την κάμερά του σφιχτά στα χέρια.

Η δύσκολη αλλά ιδιαιτέρως ποιοτική δουλειά του Κάπα τον έκανε αναγνωρίσιμο φωτορεπόρτερ. Ευρέως γνωστός όμως έγινε το 1936, όταν δημοσίευσε μια φωτογραφία από έναν στρατιώτη που είχε μόλις πυροβοληθεί κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Η αυθεντικότητα της φωτογραφίας αυτής αμφισβητήθηκε έντονα τα επόμενα χρόνια. Παρά την ταυτοποίηση του στρατιώτη που έκανε λίγα χρόνια αργότερα ένας Ισπανός Ιστορικός, το 2003 η Ισπανική «El Periodico» υποστήριξε ότι η φωτογραφία αποτελεί προϊόν σκηνοθεσίας ενώ το 2009 ένας Ισπανός καθηγητής εξήγησε στο βιβλίο του «Shadows of Photography» τους λόγους για τους οποίους ήταν αδύνατο η συγκεκριμένη φωτογραφία να έχει τραβηχτεί εκείνη τη μέρα, σε εκείνον τον τόπο, εκείνη την εποχή και με αυτόν τον τρόπο.

Οι περισσότερες φωτογραφίες του Ρόμπερτ Κάπα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας το 1990 σε μία συλλογή, η οποία βρέθηκε στην πόλη του Μεξικό. Φημολογείται πως βρίσκονταν στη βαλίτσα του Κάπα όταν αυτός έφυγε από την Ευρώπη το 1939, την οποία βαλίτσα και έχασε μαζί με τη συλλογή του. Για τον λόγο αυτό τα φωτογραφικά αρχεία που βρέθηκαν έλαβαν τον χαρακτηρισμό «Μεξικάνικη βαλίτσα». Τα αρχεία μεταβιβάστηκαν αρχικά στο ίδρυμα Κάπα, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2007 αυτά φυλάσσονται στο Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας, που ιδρύθηκε στο Μανχάταν από τον νεότερο αδερφό του Κάπα, τον Κόρνελ


Κωνσταντίνος-Ειρηναίος Σταμούλης

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2000. Σπουδάζει Πολιτική Επιστήμη και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ασχολείται ενεργά με το αντικείμενο των σπουδών του, αρθρογραφώντας και συμμετέχοντας σε συνέδρια και εκδηλώσεις σχετικά με την Πολιτική, τη Διεθνή διπλωματία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Κωνσταντίνος-Ειρηναίος Σταμούλης
Κωνσταντίνος-Ειρηναίος Σταμούλης
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 2000. Σπουδάζει Πολιτική Επιστήμη και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ασχολείται ενεργά με το αντικείμενο των σπουδών του, αρθρογραφώντας και συμμετέχοντας σε συνέδρια και εκδηλώσεις σχετικά με την Πολιτική, τη Διεθνή διπλωματία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.