Της Μαρίας Μπότη,
Μόδα: μία λέξη και χιλιάδες συναισθήματα, κυρίως όσον αφορά τις γυναίκες. Ένας τομέας που αέναα μεταβάλλεται και εξελίσσεται. Οι σύγχρονες συνήθειες, τα νέα πρότυπα, ο άκρατος καταναλωτισμός και η αίσθηση του ανικανοποίητου ωθούν πληθώρα ανθρώπων στην επιθυμία αλόγιστης απόκτησης ρούχων και αξεσουάρ. Ωστόσο, μία νέα μέθοδος εμφανίστηκε για να αλλάξει όχι μόνο τις αγορές μας αλλά την γενικότερη ιδεολογία μας γύρω από την βιομηχανία της μόδας. Η αγορά «μεταχειρισμένων ρούχων» ή αλλιώς “second-hand” ξεκίνησε δειλά να εμφανίζεται πριν από αρκετά χρόνια, όταν συγκεντρώνονταν είδη ένδυσης και υπόδησης για άπορες οικογένειες, αποτελώντας μία ιδιαίτερα σημαντική φιλανθρωπική πράξη. Με την πάροδο του χρόνου και με τις δυσκολίες – κυρίως οικονομικές – να κατακλύζουν την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων, αρκετοί ήταν εκείνοι, οι οποίοι στράφηκαν σε αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο απόκτησης ρούχων. Αμέτρητα καταστήματα με κάθε είδους μάρκες και στυλ εξελίσσουν και ενδυναμώνουν συνεχώς τον τομέα της αγοράς προσφέροντας αναρίθμητες ευκαιρίες για εύκολο και οικονομικό shopping. Πόσο ενδιαφέρουσα μπορεί να είναι αυτή η μέθοδος και πόσο συμβάλλει σε έναν πιο ηθικό τρόπο ζωής;
Πρωτίστως χρειάζεται να διευκρινιστεί πως τα συγκεκριμένα καταστήματα τηρούν όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και απολύμανσης των ρούχων, ώστε οτιδήποτε παρέχεται στον καταναλωτή να είναι σαν καινούριο. Αναμφισβήτητα, τα μαγαζιά με μεταχειρισμένα ρούχα, γνωστά ως “thrift shops”, κρύβουν έναν ανυπολόγιστο «θησαυρό» από μοναδικά επώνυμα και vintage κομμάτια, τα οποία συχνά είτε δεν διατίθενται πλέον στο εμπόριο είτε απαιτούν πολλά χρήματα για να τα αγοράσει κάποιος. Βασική προϋπόθεση είναι να διαθέτει κανείς αρκετό χρόνο και – ελάχιστα – χρήματα για να περιπλανηθεί σε ένα μαγαζί γεμάτο με αμέτρητες ιδέες και σχέδια. Αναρίθμητα υφάσματα, χρώματα, στυλ και συνδυασμοί ανταποκρίνονται σε κάθε γούστο και είναι σχεδόν απίθανο να μην ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των πελατών. Με τα ίδια χρήματα μπορεί κάποιος να αγοράσει τα διπλάσια ρούχα από όσα δύναται στα γνωστά fast fashion μαγαζιά. Συνεπώς, το στυλ, η μόδα αλλά κι η ανάγκη έχουν συντελέσει, ώστε τα second-hand ρούχα να κερδίζουν ολοένα και περισσότερο την προτίμηση των καταναλωτών.
Αν είσαι λάτρης της μόδας των 70s ή 80s, τέτοιου είδους μαγαζιά σε βοηθάνε να ταξιδέψεις σε αυτή την όμορφη και γοητευτική εποχή μέσα από μοναδικά κομμάτια που ανανεώνουν την γκαρνταρόμπα σου. Ρούχα και αξεσουάρ από γνωστούς οίκους μόδας και κορυφαία brands είναι διαθέσιμα προς πώληση σε υπερβολικά χαμηλές τιμές, προσιτές στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Πολλοί είναι εκείνοι που σήμερα επιλέγουν τα «εναλλακτικά ψώνια», καθώς η ποιότητα των υφασμάτων είναι συνήθως προτιμότερη και πολύ καλύτερη από τα συνηθισμένα, μετατρέποντας τα ρούχα σε πιο ανθεκτικά. Κόντρα στην μαζική παραγωγή, τα second-hand ρούχα συνεισφέρουν στην διατήρηση της μοναδικότητας ενός ντυσίματος, το οποίο δεν μοιάζει με τα συνηθισμένα. Ακόμα μία σημαντική ευκαιρία που προσφέρει το thrifting είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα του ανταλλακτικού εμπορίου, καθώς οι καταναλωτές μπορούν να αγοράζουν ρούχα δίνοντας όσα δεν χρειάζονται πλέον.
Αξίζει να αναφερθεί πως η μέθοδος αγοράς μεταχειρισμένων ρούχων δεν συμβάλλει μόνο στην εξοικονόμηση χρημάτων αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής. Στο βωμό της ολοένα και μεγαλύτερης επιθυμίας για απόκτηση αγαθών από τους καταναλωτές και της υπέρμετρης αύξησης κερδών από τους παραγωγούς, η οικολογική συνείδηση χάνει την αξία της και παραμερίζεται. Χιλιάδες ρούχα και υποδήματα καταλήγουν στα σκουπίδια, την στιγμή που η μόλυνση του πλανήτη αυξάνεται κατακόρυφα εξαιτίας της εκπομπής ρύπων από τα βιομηχανικά εργοστάσια και την σπατάλη αλόγιστης ενέργειας και νερού. Αξιοσημείωτη είναι η δράση υπέρ της μείωσης των ρούχων που καταλήγουν σε χωματερές που διεξάγεται σε αρκετές χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, παρέχοντας φορολογικές ελαφρύνσεις για όσους ανακυκλώνουν και επαναχρησιμοποιούν τα είδη ένδυσης. Όσον αφορά την Ελλάδα, μεγάλη εταιρία «γρήγορης μόδας» τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στην ανακύκλωση ρούχων για τον περιορισμό της ρύπανσης, παρέχοντας ως κίνητρο την παροχή έκπτωσης σε μελλοντικές αγορές.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή μας στην «ηθική» μόδα και μέθοδο αγοράς, εφόσον τα ρούχα από δεύτερο χέρι σχετίζονται με την «βιώσιμη μόδα» (“sustainable fashion”), όρος με τον οποίο προβάλλεται ο καινοτόμος τρόπος παραγωγής ειδών ένδυσης και υπόδησης. Ένας τρόπος φιλικός τόσο προς το περιβάλλον όσο και προς την ανθρώπινη υπόσταση, έναντι της «γρήγορης μόδας» (“fast fashion”). Η τακτική του second-hand «πολεμά» την εκμετάλλευση ιδιαιτέρως οικονομικών υλικών από φθηνά εργατικά χέρια – κατά κύριο λόγο παιδιά – με μικρό κόστος παραγωγής και χαμηλές τιμές πωλήσεων, με ταυτόχρονη αύξηση του κέρδους των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η επιλογή μεταχειρισμένων ρούχων συμβάλλει στον περιορισμό της βίαιης και καταναγκαστικής εργασίας μέσα σε άθλιες συνθήκες με πενιχρή αμοιβή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση κατάρρευσης ενός κτιρίου βιομηχανίας στο Μπαγκλαντές το 2013, όπου έχασαν τη ζωή του πάνω από 1.000 εργαζόμενοι. Θεωρείται από τα μεγαλύτερα εργατικά ατυχήματα που έχουν συμβεί και υπήρξε η αφορμή για τη μεταβολή της νοοτροπίας αρκετών εταιριών.
Σήμερα η τάση του second-hand τείνει να γίνει μανία, αφού ήδη σε πολλές χώρες του εξωτερικού η πώληση μεταχειρισμένων ειδών έχει επεκταθεί εκτός από ρούχα και αξεσουάρ, σε έπιπλα, διακοσμητικά και συσκευές. Σε μία εποχή που οφείλουμε να προστατέψουμε το πλανήτη μας, η τακτική του thrifting λειτουργεί σαν ένα μεγάλο βήμα για την αφύπνιση και την αλλαγή μας. Οι επιλογές και οι καταναλωτικές μας συνήθειες είναι αναγκαίο να γίνουν πιο ηθικές, ξεφεύγοντας από τα ταμπού του παρελθόντος σχετικά με τα μεταχειρισμένα είδη. Είναι ίσως μία κατάλληλη ευκαιρία να ξεφύγουμε από το συνηθισμένο πλαίσιο αγορών και να τολμήσουμε να αναζητήσουμε μία εναλλακτική τακτική για τις αγορές μας, που σίγουρα θα μας εκπλήξει!
