12 C
Athens
Σάββατο, 20 Απριλίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Μανόλης Τριανταφυλλίδης

In Memoriam: Μανόλης Τριανταφυλλίδης


Του Ραφαήλ Νικολάου Μπελενιώτη,

Ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης υπήρξε μια κορυφαία μορφή των ελληνικών γραμμάτων και ένας διακεκριμένος γλωσσολόγος με συμβολή στην επικράτηση της δημοτικής ελληνικής γλώσσας.

Γεννήθηκε το 1883 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Βαρβάκειο Γυμνάσιο και η αρχική του έφεση στις μαθηματικές επιστήμες στάθηκε η αιτία να εγγραφεί στην Φυσικομαθηματική σχολή, που όμως θα εγκαταλείψει ένα χρόνο αργότερα για να στραφεί στην Φιλοσοφική σχολή και στις συναφείς θεωρητικές επιστήμες. Οι σπουδές του συνεχίσθηκαν στην Γερμανία πάνω στην παιδαγωγική επιστήμη για να εντρυφήσει στην επιστήμη της Γλωσσολογίας, με την διδακτορική διατριβή του να λαμβάνει ιδιαίτερη δημοσιότητα στη Γερμανία.

Όταν επέστρεψε πίσω στην Ελλάδα ήταν κιόλας ένα όνομα που ακούγονταν στους επιστημονικούς κύκλους του εξωτερικού αλλά και της Ελλάδας. Τότε ήταν που άρχισε να καταπιάνεται για πρώτη φορά με την ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου και κατόρθωσε να προβάλλει τη δημοτική γλώσσα ως σύμβολο μιας γλωσσικής επανάστασης με άμεσες πολιτικές προεκτάσεις για την εποχή εκείνη.

Το 1917 μαζί με τον Δελμούζο ορίσθηκαν από την κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου ως Ανώτεροι Επόπτες τής Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, θέσεις που ορίζονταν αποκλειστικά για αυτούς, μαζί με τον Γλυνό, τον τότε Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας. Πρόκειται ουσιαστικά για την ιστορική αρχή υλοποίησης της μεταρρύθμισης της Κυβέρνησης Βενιζέλου στον χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης. Πρώτο δείγμα των αλλαγών αποτέλεσε η ιστορική πλέον έκδοση των νέων σχολικών αναγνωστικών της Δημοτικής, μια μεταρρύθμιση που διακόπηκε βίαια το 1920 μετά τη πτώση της κυβέρνησης Βενιζέλου.

Το 1920 μετά το άδοξο τέλος της προσπάθειας του, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης επέστρεψε για ένα μικρό χρονικό διάστημα πάλι πίσω στη Γερμανία ενώ αργότερα, επί πρωθυπουργού Πλαστήρα, επέστρεψε το 1923 και δίδαξε στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Αργότερα έγινε ένας από τους πρώτους καθηγητές που δίδαξαν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπήρξε ένα εύφορο έδαφος για τις ριζοσπαστικές γλωσσολογικές θέσεις του Τριανταφυλλίδη. Του πρόσφερε εκείνο το απαραίτητο περιβάλλον ακαδημαϊκής ελευθερίας που δεν υπήρχε στην Ακαδημία Αθηνών ούτε και στο Πανεπιστήμιο, το οποίο τότε τελούσε δέσμιο του γλωσσολογικού συντηρητισμού της εποχής, με εξέχουσα προσωπικότητα εκείνη του ακαδημαϊκού Σταματάκου, ο οποίος θεωρούσε ανάρμοστες τις νέες μεθόδους και απόψεις του Τριανταφυλλίδη.

Το 1934 παραιτήθηκε από την καθηγητική του πορεία και ανάλογη ιδιότητα και ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη συγγραφή του έργου Ιστορική Εισαγωγή που αργότερα έμελλε να εξελιχθεί στη περιβόητη Νεοελληνική Γραμματική.

Ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης πέθανε σαν σήμερα στις 20 Απριλίου του 1959 στην Αθήνα. Η περιουσία, ύστερα από δική του ρητή εντολή κληροδοτήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αργότερα ιδρύθηκε το σημερινό Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών – Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη.


Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην Ιστορία. Αρέσκεται στο να αποκωδικοποιεί την τρέχουσα επικαιρότητα μέσω της αρθρογραφίας.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.