Της Μαριεύας Ταμιωλάκη,
Η μέχρι τώρα προεδρική θητεία του Donald Trump αποκρυσταλλώνει μία όχι και τόσο ξεκάθαρη στάση απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Μέσα από τις συνεντεύξεις και τις ομιλίες του, διαφαίνεται πως από την εκλογή του ο Αμερικανός πρόεδρος παρουσιάζει μία αμφίσημη και διφορούμενη στάση ως προς το προαναφερθέν θέμα. Την 1η Ιουνίου του 2017 ο Trump ανακοίνωσε την πρόθεση των ΗΠΑ για αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή (Paris Agreement on climate change). Η συγκεκριμένη απόφαση συνδέεται άρρηκτα με την απροθυμία της τωρινής Κυβέρνησης των ΗΠΑ για πιστή εφαρμογή και τήρηση των δεσμεύσεων που ανέλαβε η προηγούμενη Κυβέρνηση Obama, όταν υπέγραψε τη Συμφωνία. Κεντρικό στόχο αυτής της Συμφωνίας αποτελεί η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία επιφέρουν περιβαλλοντική μόλυνση, βάσει του σχεδίου της «Εθνικά Προσδιορισμένης Προσφοράς» (Nationally Determined Contribution), το οποίο περιλαμβάνει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και υποχρεώνει τα κράτη να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις σχετικά με τα επίπεδα των εκπομπών τους και τις προσπάθειες εφαρμογής των δεσμεύσεών τους. Η επικείμενη αποχώρηση των ΗΠΑ πρακτικά σηματοδοτεί το τέλος της εφαρμογής του προαναφερθέντος σχεδίου, το οποίο είχε υποβάλει η Κυβέρνηση Obama, σύμφωνα με το οποίο οι ΗΠΑ διατηρούσαν δέσμευση ως προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2025, κατά 26-28% σε σχέση με το 2005.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος προέβη σε επισημάνσεις, με στόχο να δικαιολογήσει τη συγκεκριμένη απόφαση, τονίζοντας ότι η τήρηση και εφαρμογή της Συμφωνίας θα επιφέρει επιζήμιες συνέπειες στην οικονομία, όπως μείωση της απασχόλησης, επιβράδυνση της παραγωγής και μείωση στις εξορύξεις άνθρακα, φυσικού αερίου, χάλυβα και τσιμέντου. Η Συμφωνία, επιπλέον, θέτει άδικες προδιαγραφές στις αμερικανικές δεσμεύσεις για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ταυτόχρονα τοποθετεί χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα σε πλεονεκτικότερη θέση, επιτρέποντάς τους ένα ευρύτερο περιθώριο ως προς την επίτευξη των δικών τους κλιματικών στόχων. Η αποχώρηση, ωστόσο, δύναται να ολοκληρωθεί βάσει των κανόνων που διέπουν τη Συμφωνία στις 4 Νοεμβρίου του 2020, γεγονός το οποίο επιτρέπει όπως επισήμανε ο Trump, περιθώρια επαναδιαπραγμάτευσης της Συμφωνίας ώστε να εξασφαλίσει ευνοϊκότερους όρους οι οποίοι θα συνάδουν με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. H απόφαση αποχώρησης επικρίνεται από αρκετούς πολιτικούς ταγούς, επιστήμονες και ακτιβιστές· εν τούτοις τυγχάνει απήχησης μεταξύ των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο, οι οποίοι τη θεωρούν ως επιβεβαίωση της Αμερικανικής ανεξαρτησίας στις διεθνείς σχέσεις.
Ο Trump με την υποστήριξη που λαμβάνει από τους Ρεπουμπλικανούς στο Κογκρέσο έχει προβεί στην έναρξη της διαδικασίας ανάκλησης 95 συνολικά περιβαλλοντικών κανονισμών, των οποίων η ανάκληση είτε έχει ολοκληρωθεί είτε βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι συγκεκριμένοι κανονισμοί, σε αρκετές περιπτώσεις, αποτελούν προϊόντα της προηγούμενης Κυβέρνησης Obama και η ανάκλησή τους από την τωρινή Κυβέρνηση αντικατοπτρίζει τις εκ διαμέτρου αντίθετες πεποιθήσεις, όσον αφορά την περιβαλλοντική πολιτική των δύο κομμάτων. Επί προεδρίας Trump, καταλυτικής σημασίας περιβαλλοντικοί κανονισμοί που έχουν ανακληθεί αποτελούν μεταξύ άλλων, η εξουσία της Πολιτείας της California ως προς τη θέσπιση αυστηρότερων προτύπων εκπομπών για τα αυτοκίνητα, η εκτελεστική εντολή που αποσκοπούσε στη διατήρηση των υδάτων των ωκεανών και των λιμνών, υπέρ μίας πολιτικής επικεντρωμένης στην παραγωγή ενέργειας και στην οικονομική ανάπτυξη, και η απαγόρευση της γεώτρησης στο Εθνικό Κέντρο Άγριας Ζωής στην Αρκτική. Οι «υπό εξέλιξη» περιβαλλοντικοί κανονισμοί που σκοπεύει να άρει η Κυβέρνηση Trump ανέρχονται στους 37, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται ο προτεινόμενος «εξορθολογισμός» της διαδικασίας έγκρισης για γεώτρηση σε εθνικά δάση και η αλλαγή των κανόνων ασφαλείας που επιτρέπουν τη σιδηροδρομική μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο είναι εξαιρετικά εύφλεκτο. Υπάρχει, ωστόσο, και μία τρίτη κατηγορία κανονισμών, οι οποίοι ενώ είχαν ανακληθεί επαναφέρθηκαν εξαιτίας νομικών κωλυμάτων, διότι η κυβέρνηση δεν απέδειξε κάποιο ισχυρό νομικό επιχείρημα υπέρ των προτεινόμενων αλλαγών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα των παραπάνω κανονισμών αποτελούν η καθυστέρηση δημοσίευσης προδιαγραφών για τις οικιακές συσκευές, οι οποίες αργότερα δημοσιεύτηκαν εξαιτίας αγωγών πολλών Πολιτειών και περιβαλλοντικών ομάδων και η κατάργηση ενός κανόνα που περιορίζει τη ρίψη υδραργύρου από οδοντιατρεία σε δημοτικούς υπονόμους, μετά από αγωγή του Συμβουλίου Άμυνας Φυσικών Πόρων.
Κατά καιρούς, ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αποκαλέσει την υπερθέρμανση του πλανήτη ένα κινεζικό κατασκεύασμα που αποσκοπεί στη μετατροπή της βιομηχανίας των ΗΠΑ σε μη ανταγωνιστική. Ακόμα, έχει επιδοθεί σε χαρακτηρισμούς των ακτιβιστών ως «προφήτες της δυστυχίας» με «προβλέψεις αποκάλυψης», καθώς επίσης έχει προβεί σε αμφισβήτηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ενώ, λοιπόν, οι παραπάνω δηλώσεις του ως προς την κλιματική αλλαγή φανερώνουν ψήγματα αμφισβήτησης, στις αρχές του 2020 συντελείται μία αλλαγή στη ρητορική του. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση της συμμετοχής των ΗΠΑ στην πρωτοβουλία «ένα τρισεκατομμύριο δέντρα για το κλίμα», καθώς και η δήλωση ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα μείζονος σημασίας ζήτημα, αποτελούν προφανείς αποδείξεις αυτής της αλλαγής. Πού οφείλεται, όμως, αυτή η απότομη μεταστροφή δηλώσεων του προέδρου Τrump; Η απάντηση ίσως έγκειται στις επερχόμενες εκλογές στις 3 Νοεμβρίου του 2020. Οι δημοσκοπήσεις στις ΗΠΑ καταδεικνύουν την απομάκρυνση της νεολαίας των Ρεπουμπλικανών από το κόμμα εξαιτίας της αντιμετώπισης της Κυβέρνησης ως προς την κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα, στη Florida η οποία μαστίζεται συχνά από ακραία καιρικά φαινόμενα λ.χ. πυρκαγιές, η δημοτικότητα του Trump έχει μειωθεί αισθητά λόγω των χειρισμών του σχετικά με το περιβάλλον. Ορμώμενος από αυτές τις εξελίξεις, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος έχει δημιουργήσει ένα φιλικά προσκείμενο προς το περιβάλλον προφίλ αποσκοπώντας στην ικανοποίηση και αυτής της μερίδας πολιτών. Συνοψίζοντας, το κλίμα ευαισθητοποίησης που επικρατεί στην αμερικανική κοινωνία το οποίο φαίνεται να επηρεάζει και τους ψηφοφόρους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, έχει ωθήσει τον πρόεδρο Trump και τους Ρεπουμπλικανούς γενικότερα να αναθεωρήσουν μερικώς τη στάση τους ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Trump’s rhetoric reveals the new politics of climate change, The Hill, https://thehill.com/opinion/energy-environment/478268-trumps-rhetoric-reveals-the-new-politics-of-climate-change
- What does Trump actually believe on climate change, BBC News, https://www.bbc.com/news/world-us-canada-51213003
- A Trillion Trees: How One Idea Triumphed Over Trump’s Climate Denialism, The New York Times, https://www.nytimes.com/2020/02/12/climate/trump-trees-climate-change.html
- S. Exits Paris Climate Agreement, Encyclopaedia Britannica, https://www.britannica.com/story/us-exits-paris-climate-agreement
- The Paris Agreement, United Nations Climate Change, https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement
- Fact Sheet: U.S. Reports its 2025 Emissions Target to the UNFCCC, The White House, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2015/03/31/fact-sheet-us-reports-its-2025-emissions-target-unfccc
- 95 Environmental Rules Being Rolled Back Under Trump, The New York Times, https://www.nytimes.com/interactive/2019/climate/trump-environment-rollbacks.html
Βρίσκεται στο 3ο έτος φοίτησης στο τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Κατέχει πτυχία αγγλικής και γερμανικής γλώσσας, ενώ της αρέσει να συμμετέχει σε συνέδρια προσομοιώσεων διεθνών οργανισμών, να παρακολουθεί σεμινάρια διεθνών σχέσεων και την ενδιαφέρει πολύ η παρακολούθηση των εξελίξεων που άπτονται της διεθνούς πολιτικής.
