12.7 C
Athens
Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕυρώπηΗ Τουρκία σε επικίνδυνες ατραπούς και ο ρόλος των S-400

Η Τουρκία σε επικίνδυνες ατραπούς και ο ρόλος των S-400


Του Βασίλη Τρικούπη,

Ένας μήνας πέρασε ήδη από την κατάπαυση πυρός που συμφωνήθηκε στη Μόσχα ανάμεσα στους προέδρους Τουρκίας και Ρωσίας, Recep Tayyip Erdoğan και Vladimir Putin και τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας κατά μήκος της σύριο-τουρκικής μεθορίου, ως μια ακόμα προσπάθεια να περιοριστεί η ακραιφνής βία στη Συρία, αυτή τη φορά ανάμεσα στον τουρκικό στρατό και συριακές καθεστωτικές δυνάμεις κατά την επιχείρηση “Ανοιξιάτικη Ασπίδα”. Η επιχείρηση ήρθε ως απάντηση σε αεροπορική επιδρομή του καθεστώτος Bashar al-Assad σκοτώνοντας τουλάχιστον 34 Τούρκους στρατιώτες και αμάχους στην επαρχία Idlib. Στην παρούσα φάση, η συνέχιση των διπλωματικών επαφών με την ρωσική πλευρά και η εξεύρεση πολιτικής λύσης αποτελεί τεχνικά μονόδρομο για την τουρκική κυβέρνηση. Το άνοιγμα πολλαπλών μετώπων σε Λιβύη, Συρία και Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί πολυέξοδο εγχείρημα και αμφίβολη πολιτική επένδυση σε μια χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας, με μένοντα πληθωρισμό και ευάλωτο κοινωνικό ιστό μπροστά στην πανδημία του κορωνοϊού.

Ακόμα περισσότερο καταστροφική ενδέχεται να αποδειχθεί μακροπρόθεσμα η διπλωματική απομόνωση του νέο-Οθωμανού κληρονόμου με τις δυτικές δυνάμεις και τους θεσμούς. Στη Συρία η Τουρκία πρόσφατα παρέλασε μόνη αγνοώντας τους συστημικούς περιορισμούς και διαρρηγνύοντας τις ήδη επιβαρυμένες σχέσεις με ΗΠΑ και ΝΑΤΟ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανωτέρω κατάστασης αποτελεί το εξοπλιστικό μπαλάντζο για το ρωσικό σύστημα αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 Triumf που εδώ και τρία χρόνια αποτελεί αγκάθι στις σχέσεις Άγκυρας-Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ από την πρώτη στιγμή θεώρησαν απειλή για τη συμμαχία και τα αμερικανικά συμφέροντα στον άξονα Μαύρης Θάλασσας-Μέσης Ανατολής μια τέτοια στρατηγική δαπάνη από την τουρκική κυβέρνηση. Εξέφρασαν μάλιστα, το επιχείρημα πως οι S-400 δεν είναι τεχνικά συμβατοί με τα άλλα νατοϊκά συστήματα, μπορούν να υπονομεύσουν τη λειτουργία της πέμπτης γενιάς αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών F-35 και κυρίως, εκφράστηκε ο φόβος της απόκτησης από τη ρωσική πλευρά απόρρητων πληροφοριών μέσω των συστημάτων παρά τις διαβεβαιώσεις της Άγκυρας πως δε θα υπάρξουν επιπλοκές με τα νατοϊκά συστήματα.

Και ενώ η αποστολή των συστημάτων των S-400 είχε ήδη ξεκινήσει τον περασμένο Ιούλιο και ο πρόεδρος Ερντογάν εξέφρασε την ετοιμότητα της Τουρκίας να αγοράσει και το λιγότερο προηγμένο αμερικανικό πυραυλικό σύστημα Patriot, οι ΗΠΑ έσπευσαν να χρησιμοποιήσουν ως μοχλό το δίλημμα της κατοχής του ενός εκ των δύο συστημάτων σε όλους τους τόνους αποκλείοντας το ενδεχόμενο κατοχής και των δύο, παρά τις αντιδράσεις της γείτονος πως η άρνηση των ΗΠΑ ήταν αυτή που την εξώθησε να βρει και άλλον προμηθευτή και μάλιστα, με καλύτερους όρους. Το κρίσιμο ζήτημα γύρω από τους πυραύλους, ωστόσο, εντοπίζεται στο ότι στρατηγικά το παραπάνω αμερικανικό επιχείρημα βρίσκει εφαρμογή στην πάγια πλέον άρνηση των ΗΠΑ να στηρίξουν την Τουρκία στη Συρία, υλικά και διπλωματικά. Προ λίγων ημερών, μάλιστα, η πρέσβης των ΗΠΑ στο NATO, Kay Bailey Ratchison, υπενθύμισε σε δημοσιογράφους μέσω τηλεδιάσκεψης πως το ζήτημα των S-400 βρίσκεται ακόμα στο τραπέζι, με τις ΗΠΑ να είναι έτοιμες να χορηγήσουν “πακέτο βοήθειας” στην Τουρκία για τη βορειοδυτική Συρία, του οποίου το περιεχόμενο δε διευκρίνισε, αν η Τουρκία δεν εγκαταστήσει τους S-400 και τους επιστρέψει στη Ρωσία. Για την εν λόγω βοήθεια μάλιστα, έχει δηλωθεί παλαιότερα πως στην Ουάσινγκτον δεν υπάρχει ομοφωνία λόγω του εξοπλιστικού ζητήματος.

Εν τέλει, σε κάθε περίπτωση, οι ΗΠΑ ακόμα και υπό τις συνθήκες σχετικής αναδίπλωσής τους ως προς τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, συνεχίζουν να διεκδικούν τα συμφέροντά τους διαμορφώνοντας καθοριστικά την ατζέντα αυτόνομα αλλά και μέσω του ΝΑΤΟ ως κύριος συνεισφέρων σε αυτό. Η Τουρκία επιδιώκοντας να διαδραματίσει αυτόνομο ρόλο περιφερειακής δύναμης λειτουργεί μαξιμαλιστικά παραβιάζοντας τις συμμαχικές «κόκκινες γραμμές» και αγνοεί τη σχετική της θέση, παρά την ανέλιξη στην παγκόσμια πυραμίδα ισχύος που απολαμβάνει τα τελευταία χρόνια. Η νέο-οθωμανική επιδίωξη της Τουρκίας να ξεδιπλώσει τις ηγεμονικές επιδιώξεις στο ιστορικό Κουρδιστάν αδιαμφισβήτητα οδηγεί τη χώρα σε επικίνδυνες ατραπούς, ενώ η προσήλωσή της στην απόλαυση των μέγιστων ωφελειών από κάθε πλευρά, αγνοώντας τους όρους του παιχνιδιού, μπορούν να την βλάψουν ανεπανόρθωτα, πολλώ δε μάλλον σε μία από τις χειρότερες εποχές για την Τουρκία οικονομικά και διπλωματικά.


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Τρικούπης
Βασίλης Τρικούπης
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Είναι προπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και εργάζεται στον χώρο της εστίασης. Ασχολείται ερευνητικά με την Ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο στο Εργαστήριο Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών του Πανεπιστημίου. Είναι ενεργός πολιτικά στα τοπικά της Ηλιούπολης στην οποία και μεγάλωσε και συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής Erasmus+. Μιλάει Αγγλικά και Τουρκικά.