Της Σπυριδούλας Γραμματικού,
«Ξεκίνησε ως όραμα ενός ενωμένου κόσμου. Ένα μέρος όπου όλοι μοιράζονται τις εμπειρίες τους και νιώθουν λιγότερο μόνοι». David Carroll, αναπληρωτής καθηγητής σχεδιασμού μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Το ντοκιμαντέρ του Netflix, ‘’The Great Hack’’, εξηγεί με έναν κινηματογραφικό τρόπο το σκάνδαλο των δεδομένων του Facebook και της Cambridge Analytica, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας το 2018.
Αναλυτικότερα, το πολιτικό σκάνδαλο αυτό αφορούσε την αγορά δεδομένων του Facebook για δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς χωρίς τη γνώση τους με σκοπό τη δημιουργία ενός «ψυχολογικού εργαλείου πολέμου». Η Cambridge Analytica γνωρίζοντας πως η εσκεμμένη χρήση δεδομένων μπορεί να επηρεάσει τις απόψεις των ανθρώπων και κατ΄ επέκταση τη διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης, χρησιμοποίησε τα δεδομένα χρηστών στο Project Alamo. Το Project Alamo δημιουργήθηκε για την εξυπηρέτηση της προεκλογικής εκστρατείας του Donald Trump το 2016. Ήταν μια βάση δεδομένων με πληροφορίες για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους. Το σχέδιο αυτό συγκέντρωνε εκατομμύρια δολάρια καθημερινά για την προβολή «στοχευμένων» διαφημίσεων υπέρ του Αμερικανού Προέδρου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η «εξόρυξη» δεδομένων ως στρατηγική χρησιμοποιήθηκε και στην περίπτωση της βρετανικής καμπάνιας ‘’Leave E.U.’’ στο δημοψήφισμα σχετικά με το Brexit, αν και η ίδια η εταιρεία αρνείται ότι έλαβε πληρωμή από αυτή την εκστρατεία.
Ο πρώην CEO της Cambridge Analytica, Alexander Nix, προσπάθησε να αντικρούσει τις κατηγορίες για την απάτη της εταιρείας που εργαζόταν, πλαισιώνοντας τον εαυτό του ως στόχο μιας αβάσιμης διεθνούς εκστρατείας που συντονίστηκε από τον πρώην υπάλληλό του, Christopher Wylie και τη βρετανίδα δημοσιογράφο του The Observer, Carole Cadwalladr.
Στην δίκη που πραγματοποιήθηκε για την υπόθεση, ο Nix δήλωσε χαρακτηριστικά: «Λυπάμαι αν τα μέλη αυτής της επιτροπής είναι δυσαρεστημένα με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Λυπάμαι αν τα μέλη της επιτροπής είναι δυσαρεστημένα με το γεγονός ότι ο Donald Trump είναι Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά δεν μπορείτε απλώς να προβάλλετε τις προκαταλήψεις σας πάνω μου και να κάνετε σαρωτικές υποθέσεις σχετικά με τη συμμετοχή μας σε μια συγκεκριμένη εκστρατεία μόνο και μόνο επειδή αυτό είναι που θέλετε να πιστεύετε».
Η στρατηγική αυτών των PSYOPS, Psychological Operations, εστιάζει στην παροχή υπηρεσιών προπαγάνδας για την εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων, όπως η χειραγώγηση των ψηφοφόρων για έμμεσο καθορισμό της πολιτικής κατάστασης. Η Cambridge Analytica, συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας τα «ψηφιακά ίχνη» των χρηστών του Facebook για τον κατακερματισμό των ψηφοφόρων σε ψυχολογικά προφίλ, κατάφερε να καθορίσει το αποτέλεσμα των Αμερικανικών εκλογών του 2016.
Υπάρχει η υπόθεση πως η νίκη ή η ήττα στις εκλογές εξαρτάται από το ποιος υποψήφιος έχει τα περισσότερα δεδομένα σχετικά με τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων. Είναι γνωστό πως τέτοιου είδους πρακτικές βλάπτουν τις δημοκρατικές αξίες, καθώς τα αποτελέσματα των εκλογών δεν προέρχονται εξ ολοκλήρου από την ελεύθερη κρίση του εκλογικού σώματος αλλά είναι αποτέλεσμα χειριστικότητας. Η ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα προστασίας των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής και στα δικαιώματα των πολιτών είναι λεπτή και εύκολα μπορεί να καταρρεύσει εξαιτίας παράνομων πολιτικών πρακτικών.
Οι Αμερικανικές εκλογές του 2020 πλησιάζουν και οι «στοχευμένες» διαφημίσεις πολιτικών προσώπων στα social media αυξάνονται. Παρά τις διάφορες εκστρατείες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, αυτά εξακολουθούν να παραβιάζονται και η χρήση τους για σκοπούς ετεροκατεύθυνσης δεν αποκλείεται. Άρα, το γεγονός πως η κρίση των ψηφοφόρων θα πρέπει να βασίζεται σε ιδεολογικά κριτήρια και όχι σε διαφημίσεις αποτελεί μονόδρομο για πιο δημοκρατικές εκλογές.
Γεννήθηκε το 2000 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σε επαγγελματικό επίπεδο ενδιαφέρεται για την αρθρογραφία και ειδικότερα την κάλυψη πολιτικών ειδήσεων και γεγονότων. Στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, όπως τα αγγλικά και τα ισπανικά.
