19.7 C
Athens
Πέμπτη, 25 Απριλίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Μιχάλης Ράπτης

In Memoriam: Μιχάλης Ράπτης


Του Ραφαήλ Νικόλαου Μπελενιώτη,

Ο Μιχάλης Ράπτης γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου του 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από Έλληνες γονείς, ηπειρωτικής καταγωγής. Γνωστός και ως «Πάμπλο» υπήρξε εξέχουσα μορφή του περασμένου αιώνα και σημαντική φυσιογνωμία του διεθνούς και ελληνικού Τροτσκιστικού κινήματος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1916 η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στην Κρήτη. Ο πατέρας του εργαζόταν ως πολιτικός μηχανικός. Ο ίδιος σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όπου και συνδέθηκε με τους φοιτητές της οργάνωσης «Αρχείων Μαρξισμού» και διακρίθηκε στους κόλπους της κατά τη διάρκεια των μεγάλων φοιτητικών διαδηλώσεων των 1928-1930. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στην Σορβόννη της Γαλλίας, με εξειδίκευση στον πολεοδομικό σχεδιασμό.

Ο Παντελής Πουλιόπουλος τότε, καθοδηγούσε ιδεολογικά την ομάδα του Σπάρτακου που αποτελούσε διάσπαση του Κ.Κ.Ε. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα συνεργάσθηκε με τον Παντελή Πουλιόπουλο στην ίδρυση της ΟΚΔΕ, τον Αύγουστο του 1934, ύστερα από εξοντωτικές συζητήσεις. Το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά τον εκτόπισε στη Φολέγανδρο, όπου γνώρισε τη σύζυγό του Έλλη Δυοβουνιώτη. Μαζί απέδρασαν για το γνώριμό του Παρίσι, εκεί όπου τους βρήκε η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκείνο το καιρό αποκατέστησε την επαφή του με τους Γάλλους Τροτσκιστές, αλλά η αδύναμη υγεία του δεν του επέτρεπε συστηματική ενασχόληση. Συνδέθηκε όμως με τον πυρήνα της Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης και έλαβε μέρος στο ιδρυτικό συνέδριο της 4ης Διεθνούς στο Perigny το 1938.

Το 1946 εκλέχθηκε γραμματέας της 4ης Διεθνούς και παρέμεινε στη θέση εκείνη μέχρι και το 1962. Υπό την ηγεσία του Μιχάλη Ράπτη η 4η Διεθνής συνέχισε να υπερασπίζεται κριτικά την ΕΣΣΔ και τα υπόλοιπα «παραμορφωμένα εργατικά κράτη». Κατά το σχίσμα του Τίτο με τον Στάλιν οργανώνει το μοναδικό στην ευρωπαϊκή ήπειρο κίνημα των «Διεθνής Ταξιαρχιών» για την ανοικοδόμηση της χώρας. Υποστήριξε την Κινέζικη Επανάσταση αλλά και μια σειρά επαναστατικών κινήσεων σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, σχηματίζοντας τότε την θεωρία Πόλεμος-Επανάσταση.

Κατά το ξέσπασμα της Αλγερινής Επανάστασης, το 1954, Ο Μ. Ράπτης και οι σύντροφοι του υποστήριξαν άνευ όρων την επαναστατική έκρηξη και για αυτό οδηγήθηκαν στη φυλακή, όταν τους συνέλαβαν στο Άμστερνταμ. Μετά την απελευθέρωση του έφτασε στο Αλγέρι και ανέλαβε υπεύθυνος του γραφείου «Διαθέσιμων Αγαθών».

Ο Ράπτης υπήρξε ο κυριότερος εκφραστής και δημιουργός του επαναστατικού πειράματος στην Αλγερία, όπως έλαβε μορφή μέσα από τις θεωρίες της Αυτοδιαχείρισης και που έλαβε όμως και άδοξο τέλος μετά την πραξικοπηματική ενέργεια του Μπουμεντιέν.

Αργότερα απομακρύνθηκε λόγω διαφωνιών από την ηγεσία της 4ης Διεθνούς, διαφωνιών που είχαν να κάνουν με τις εκτιμήσεις περί γραφειοκρατίας στην ΕΣΣΔ, του Κινέζικου Καθεστώτος, αλλά και την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Από το 1964 αρχίζει και την έκδοση του Sous le drapeau du Socialisme. Αυτό που εκλήφθηκε ως μια προσπάθεια «επιθεώρησης» των θέσεων της 4ης Διεθνούς για το καθεστώς της Αφρικανικής Επανάστασης, γίνεται και η αφορμή για την οριστική ρήξη του.

Ο Μιχάλης Ράπτης παρέμεινε ιδιαίτερα ενεργός, παρά την προχωρημένη ηλικία του, σε μια εποχή γενικότερης αναδίπλωσης του χώρου της κομμουνιστικής και ευρύτερης αριστεράς. Κυριαρχούσε η απογοήτευση για την κατάρρευση της ΕΣΣΔ αλλά και η απελπισία των αριστερών οργανώσεων και των παλαιών αγωνιστών για την «νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων» που πίστευαν ότι ανέδυε.

Στα παραπάνω πλαίσια ο Ράπτης συνέχισε να αγωνίζεται και ανέπτυξε μεγάλη δράση σε διεθνή καμπάνια κατά του πολέμου στον Κόλπο και στο εμπάργκο που επιβλήθηκε στο Ιράκ, ενώ συμμετείχε και σε μια εξίσου σημαντική εκστρατεία κατά του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας. Το 1995 επέστρεψε στις γραμμές της 4ης Διεθνούς. Είχε επίσης κατηγορηθεί από ξένες και ελληνικές μυστικές υπηρεσίες ως ο «εγκέφαλος» της 17Ν, μέσα από μια σύνδεση γεγονότων, ονομάτων και θεωριών που έφταναν μέχρι και στην ανάμιξη του ΠΑΣΟΚ.

Ο Μιχάλης Ράπτης πέθανε σαν σήμερα, στις 17 Φεβρουαρίου του 1996, στην Αθήνα.


TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.