21.2 C
Athens
Πέμπτη, 25 Απριλίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Βάσκο Ντα Γκάμα

In Memoriam: Βάσκο Ντα Γκάμα


Του Θεοχάρη Χατζημανώλη, 

Σαν σήμερα το 1524 πεθαίνει ο Βάσκο Ντα Γκάμα, Πορτογάλος θαλασσοπόρος και ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στην Ινδία μέσω θαλάσσης, συνδέοντας την Ευρώπη με την Ινδία και πραγματοποιώντας τον περίπλου της Αφρικής. Το πρώτο ταξίδι του στην Ινδία (1497-1499) ήταν το πρώτο ταξίδι που συνέδεσε την Ευρώπη με την Ασία μέσω θαλάσσης, συνδέοντας τον Ατλαντικό με τον Ινδικό ωκεανό και κατ’ επέκταση την Δύση με την Ανατολή.

Η ανακάλυψη του θαλάσσιου δρόμου προς την Ινδία ήταν σημαντική και άνοιξε τον δρόμο για μια εποχή παγκόσμιου ιμπεριαλισμού ενώ για τους Πορτογάλους άνοιξε τον δρόμο για την ίδρυση μιας αποικιακής αυτοκρατορίας στην Ασία. Το ταξίδι αυτό επέτρεψε στους Πορτογάλους να αποφεύγουν να περνούν από την Μεσόγειο και να διασχίζουν την επικίνδυνη αραβική χερσόνησο. Οι αποστάσεις που καλύπτονταν στα ταξίδια από και προς το εξωτερικό έκαναν αυτή την εκστρατεία το μεγαλύτερο σε διάρκεια ταξίδι που έγινε ποτέ έως τότε, πολύ μεγαλύτερο από ένα πλήρες ταξίδι σε όλο τον κόσμο κατά μήκος του Ισημερινού.

Γεννήθηκε στο Σίνες της Πορτογαλίας το 1460 ή το 1469 και ήταν απόγονος παλιάς οικογένειας ευγενών. Καθώς από νωρίς διακρίθηκε για τις ναυτικές του ικανότητες, το 1487 ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Ιωάννης Β΄ του ανέθεσε εξερευνητική αποστολή που σαν σκοπό της είχε την ανακάλυψη θαλάσσιου δρόμου για την Ινδία κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Η αναγκαιότητα για την ανακάλυψη του νέου δρόμου γεννήθηκε από την ολοένα αυξανόμενη δράση των μουσουλμάνων πειρατών στις ακτές της ανατολικής Αφρικής και την δυσκολία της χρήσης του δρόμου της Ερυθράς Θάλασσας.

 Μετά από αρκετές δεκαετίες που θαλασσοπόροι προσπαθούσαν να φτάσουν στις Ινδίες, με εκατοντάδες ζωές και πλήθος καραβιών να χάνονται σε επιθέσεις από πειρατές και σε ναυάγια, ο ντα Γκάμα έφτασε στην Καλκούτα στις 20 Μαΐου 1498. Η απροσδόκητη πρόσβαση στα ινδικά μπαχάρια ενίσχυσε την οικονομία της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας, η οποία κατά τα προηγούμενα χρόνια βασιζόταν κυρίως από την βόρεια και δυτική Αφρική. Τα μπαχαρικά που λαμβάνονταν αρχικά από την νοτιοανατολική Ασία ήταν το πιπέρι και η κανέλα, μα σύντομα εισήχθησαν και άλλα προϊόντα που ήταν όλα καινούρια στην Ευρώπη. Η Πορτογαλία διατήρησε το εμπορικό μονοπώλιο αυτών των προϊόντων για αρκετές δεκαετίες. Μόλις έναν αιώνα αργότερα, οι Κάτω Χώρες και η Αγγλία, και στην συνέχεια η Γαλλία και η Δανία, μπόρεσαν να αμφισβητήσουν το μονοπώλιο και την ναυτική υπεροχή της Πορτογαλίας.

Ο ντα Γκάμα ηγήθηκε σε δυο πορτογαλικά καράβια προς την Ινδία, στο πρώτο και στο τέταρτο. Το τέταρτο καράβι ήταν το μεγαλύτερο σε χωρητικότητα και αναχώρησε για την Ινδία τέσσερα χρόνια μετά την επιστροφή του ντα Γκάμα από το πρώτο ταξίδι. Το 1524, για την συνεισφορά του, ο ντα Γκάμα διορίστηκε διοικητής της Ινδίας και ανακηρύχθηκε κόμης του Vidigueira το 1519. Ο ντα Γκάμα παραμένει ακόμα και σήμερα ηγετικό πρόσωπο στην ιστορία των εξερευνήσεων. Πολυάριθμα αφιερώματα έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως για να γιορτάσουν τις εξερευνήσεις και τα επιτεύγματά του. Το πορτογαλικό ποίημα Os Lusíadas γράφτηκε προς τιμήν του από τον Camões. Το πρώτο του ταξίδι στην Ινδία θεωρείται ευρέως ως ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία καθώς σηματοδότησε την έναρξη μιας φάσης της παγκόσμιας πολυπολιτισμικότητας στη θάλασσα.

Τον Μάρτιο του 2016 τεχνουργήματα και υπολείμματα ανακτήθηκαν από το ναυάγιο του πλοίου Esmeralda, ένα από τα στρατεύματα του Βάσκο ντα Γκάμα, που βρέθηκαν στα ανοικτά των ακτών του Ομάν. Η σωρός του Ντα Γκάμα βρίσκεται σήμερα στην Μονή των Ιερονυμιτών, στην Λισαβόνα.


Θεοχάρης Χατζημανώλης

Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο Πιερίας το 1999. Είναι φοιτητής του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις που αναπτύσσει συμπεριλαμβάνονται θεματικές ενότητες πολιτικής, ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, οικονομίας και κριτικής της τέχνης. Συμμετέχει σε πολιτικές προσομοιώσεις, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και ασχολείται από την παιδική του ηλικία με το θέατρο. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Στο OffLine Post γράφει ιστορικά θέματα.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.