19.9 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΙστορίαIn MemoriamIn Memoriam: Χέρμπερτ Σπένσερ

In Memoriam: Χέρμπερτ Σπένσερ


Του Ραφαήλ Νικόλαου Μπελενιώτη,

Γεννήθηκε στις 27 Απριλίου του 1820 στο Ντέρμπι της Αγγλίας. Ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς φιλοσόφους και επιστήμονες του φυσικού κόσμου και των βιολογικών οργανισμών. Ο Χέρμπερτ Σπένσερ, ένας πολυπράγμων άνθρωπος, έζησε και δημιούργησε στη Βικτωριανή Αγγλία.

Τα αδέρφια του Χέρμπερτ πέθαναν όλα σε νηπιακή ηλικία και ο ίδιος ήταν ο μόνος που επιβίωσε. Ο πατέρας του υπήρξε δάσκαλος στο επάγγελμα και ένας καθόλου συμβατικός άνθρωπος, ο οποίος ενέπνευσε με το ατίθασο πνεύμα του τον νεαρό Σπένσερ. Ενστάλαξε στον υιό του μια ανεξαρτησία σκέψης και κατάφερε να τον κάνει να αντιπαθήσει κάθε μορφή εξουσίας και ηγεσίας. Από πολύ μικρή ηλικία ήρθε σε επαφή με την πολιτική οικονομία και επηρεάστηκε από τις ιδέες του ελεύθερου εμπορίου και της μη κρατικής παρέμβασης στην οικονομία.

Έλαβε ιδιωτική εκπαίδευση και διδάχθηκε τις φυσικές επιστήμες, όπως και τα μαθηματικά, αλλά και λατινικά από τον πατέρα και τον θείο του. Από νωρίς ήρθε σε επαφή με τις ιδέες της βιολογικής εξέλιξης του Έρασμου Δαρβίνου, ενώ κατάφερε να κατακτήσει πολλές γνώσεις με δική του προσπάθεια.

Από τα δεκαέξι χρόνια του εργάσθηκε ως πολιτικός μηχανικός μέχρι το 1841. Παράλληλα, αρθρογραφούσε σε πάρα πολλές καθημερινές εφημερίδες, μη κομφορμιστικές και ριζοσπαστικών πεποιθήσεων, όπως η οικονομική εφημερίδα The Economist. Μέσα από την παρουσία του στην εφημερίδα και χάρη στις επαφές του εκδότη Τζον Τσάπμαν γνωρίζει πολλούς σύγχρονους στοχαστές, όπως ο Τζον Στιούαρτ Μιλ, αλλά και τη Μέρι αν Έβανς με την οποία θα συνδεθεί συναισθηματικά.

Στα πρώτα δείγματα γραφής του συγκροτεί τις πρώτες ιδέες του για την οικονομική ζωή του laissez-faire και της μη κρατικής παρέμβασης στην οικονομία της αγοράς. Υπερασπίζεται τον ατομικισμό, ενώ επιτίθεται δριμύτατα στον περιορισμό της ελευθερίας των ανθρώπων. Όλες αυτές τις ιδέες θα τις συνοψίσει μόλις το 1851 στο βιβλίο του «Social Statics», σε έναν απολογισμό της ανάπτυξης της ανθρώπινης ελευθερίας.

Το 1855 εκδίδει το επόμενο βιβλίο του με τίτλο «Οι αρχές της ψυχολογίας», το οποίο βασίζεται στη θεωρητική υπόθεση ότι το ανθρώπινο μυαλό υπόκειται στους νόμους της φύσης και ότι αυτοί μπορούν να αποκαλυφθούν μέσα από τη μελέτη της βιολογίας.

Αργότερα, θα συνεχίσει το πολυγραφότατο έργο του και θα το επεκτείνει ακόμα περισσότερο και στους τομείς τόσο της φιλοσοφίας όσο και της θρησκείας.  Από το 1862 έως το 1893 γράφει το έργο του «Ένα σύστημα συνθετικής φιλοσοφίας», το οποίο αποτελείται από εννέα τόμους. Στο έργο του αυτό θέλει να δείξει ότι η αρχή της εξέλιξης εφαρμόζεται στη Βιολογία, στην Ψυχολογία, στην Κοινωνιολογία και την Ηθική. Χρησιμοποιεί ένα μεγάλο εύρος πληροφοριών από διάφορες φυσικές και κοινωνικές επιστήμες και τις οργανώνει σύμφωνα με τις βασικές αρχές της θεωρίας της εξέλιξης.

Ο Σπένσερ παρήγαγε το πνευματικό και φιλοσοφικό έργο του σε μια εποχή άκρατης καπιταλιστικής ανάπτυξης που η ιδέα του ατομικισμού κατείχε τα πρωτεία, μιας και έδινε την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, στο οποίο θα οδηγούνταν ο κόσμος μέσω του ανταγωνισμού με την επίτευξη ενός ανώτερου αγαθού, χωρίς την παρέμβαση του αυταρχικού κράτους.

Ο Χέρμπερτ Σπένσερ πέθανε σαν σήμερα στις 8 Δεκεμβρίου του 1903 στην πόλη του Μπραίτον, μια πολιτεία στην κομητεία του Ανατολικού Σάσεξ. Στη διάρκεια της ζωής του, κατάφερε να κατακτήσει τεράστια φήμη, ενώ οι ιδέες του σημάδεψαν την εξέλιξη της Βιολογίας, της Φιλοσοφίας και της Ηθικής.


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.