24.8 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΚοινωνίαΑπολυτότητα και σχετικότητα: Δύο έννοιες συνυφασμένες

Απολυτότητα και σχετικότητα: Δύο έννοιες συνυφασμένες


Της Μαριέτας Μουγιάντση,

«Εν αρχή ήν ο λόγος. Εν αρχή ήν ο άνθρωπος». Εκείνος που δεν ήξερε πώς να εξηγήσει τη φύση, τα καιρικά φαινόμενα, το σύμπαν, τη ζωή, την ύπαρξη. Εκείνος, ο οποίος βασανιζόταν με τα αμέτρητα ερωτήματα που του παρουσιάζονταν καθημερινά. Ήταν ο άνθρωπος, ο οποίος ελλείψει έρευνας, παρατήρησης, γνώσης, δεν μπορούσε να ερμηνεύσει τον κόσμο.

Με το πέρασμα των χρόνων, τα δεδομένα άλλαξαν. Ο άνθρωπος γνώρισε και γνωρίζει μια συνεχή πρόοδο. Έχει εξηγήσει τα τότε αναπάντητα -αλλά πλέον αυτονόητα- φαινόμενα. Δεν αποδίδει πλέον τους κεραυνούς στην οργή των θεών, αλλά τους θεωρεί συνηθισμένο καιρικό φαινόμενο. Δεν αναρωτιέται πια αν η γη είναι επίπεδη ή αν υπάρχουν άλλοι πλανήτες πέρα από τον δικό μας. Δεν απορεί γιατί ο ουρανός είναι μπλε, πόσο κοντά είναι τα αστέρια και πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος.

Αντιθέτως, έχει δώσει απάντηση σε όλα τα μεγάλα αυτά ερωτήματα κι ακόμη παραπάνω. Η πρόοδος του ανθρώπου και η εξέλιξή του είναι ραγδαία. Πλέον, τον απασχολεί η διαφορετικότητα, η δικαιοσύνη, η ηθική, η ισότητα, η ελευθερία, τα δικαιώματα. Μέσα από την εσωτερική αναζήτηση, τη συζήτηση, τη φιλοσοφία, ο άνθρωπος κατάφερε να εξηγήσει όλες αυτές τις έννοιες, αλλά και να τις ορίσει, να φτάσει δηλαδή στη βαθύτερη κατανόησή τους και να τις εξηγήσει όσο πιο αντικειμενικά μπορούσε.

Οι έννοιες αυτές είναι ως επί το πλείστον σχετικές, υπάρχει όμως και ο γνώμονας της απολυτότητας, ο οποίος είναι και αυτός που θέτει τα όρια στον ευσυνείδητο άνθρωπο. Για παράδειγμα, η αντίληψη της έννοιας «ελευθερία» διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και επομένως, είναι σχετική. Ωστόσο, υπάρχει και ο απόλυτος παράγοντας, ο οποίος του θέτει ηθικά όρια και φραγμούς, καθώς η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που ξεκινάει η ελευθερία του άλλου. Κατ’ αντιστοιχία, κάθε σχετική έννοια εμπεριέχει στον ορισμό της στοιχεία απολυτότητας, τα οποία διαμορφώνονται ανάλογα με την εποχή και την κοινωνία.

Όμως, στην εποχή της πληροφορίας, της επιστήμης, της γρήγορης ενημέρωσης, της σχεδόν απαρατήρητης πλύσης εγκεφάλου, πώς ορίζονται τέτοιες έννοιες; Υπάρχει ακόμη το στοιχείο της απολυτότητας ή όλα είναι σχετικά; Μήπως η τόση πληροφορία που υπάρχει διαθέσιμη αντί να μας διαφωτίζει, μας γεννά διαρκώς νέα ερωτήματα για το τι είναι σωστό και τι όχι; Τι πρέπει να συμβαίνει και τι δεν πρέπει; Μήπως οι ηθικοί φραγμοί μας έχουν γίνει πιο ελαστικοί; Και μήπως, από την άλλη, η τόση μας γνώση μας οδηγεί στην άγνοια; Η επιστήμη, η τέχνη, η μουσική, η τεχνολογία εξελίσσονται ραγδαία. Εμείς, όμως, είμαστε σε θέση να τα παρακολουθήσουμε; Ή μήπως η «σχετικότητα» που διέπει κάθε άποψη, αρχή και αξία μας, μας τραβάει πολλά βήματα πίσω, τότε που σχεδόν όλα θεωρούνταν σχετικά, μα όχι ξεκάθαρα;


Μαριέτα Μουγιάντση

Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 2000 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ. Μελλοντικά φιλοδοξεί να ασχοληθεί με τον κλάδο της μετάφρασης-διερμηνείας.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ