Του Ραφαήλ Μπελενιώτη,
Ο Γιάννης Ρίτσος, ένας από τους σπουδαιότερους έλληνες ποιητές και πεζογράφους με μεγάλη φήμη και διεθνή ακτινοβολία, γεννήθηκε στις 1 Μαΐου του 1909 σε μια πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου, τη Μονεμβασία.
Από μικρός φάνηκε να έχει μια κλίση προς τις τέχνες και τα γράμματα, ενώ περνούσε άπειρες ώρες σε βόλτες στη φύση και την εξοχή. Η πρώτη επαφή με την αριστερά αλλά και την ποίηση, την τέχνη που τόσο αγάπησε μετέπειτα και υπηρέτησε με ταλέντο και αφοσίωση, την απέκτησε στη βιβλιοθήκη της μητέρας του, στο πατρικό του σπίτι. Η ενασχόληση του έφηβου Ρίτσου με την αριστερά υπήρξε ένα γεγονός που ενόχλησε τον πατέρα του.
Το 1925 βρέθηκε στην Αθήνα, όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα μαζί με την αδερφή του. Οικονομικά τους συντηρούσε ένα μακρινός συγγενής από την Αγγλία. Συγκατοικώντας με την αδερφή του προσπαθούσε να βιοποριστεί άλλοτε από πρόχειρες δουλειές και άλλοτε ως δακτυλογράφος. Η αδερφή του σπούδαζε στην Φιλοσοφική σχολή των Αθηνών, όμως ο Γ. Ρίτσος δεν φαινόταν να δείχνει το παραμικρό ενδιαφέρον για σπουδές.
Την εποχή εκείνη θα ολοκληρώσει και τις δύο πρώτες ποιητικές συλλογές του, Στο Παλιό μας Σπίτι και το Δάκρυα και Χαμόγελα. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1927 νόσησε βαριά από φυματίωση και εισήλθε σε σανατόριο, ενώ όταν εξήλθε ολοκλήρωσε τη ποιητική συλλογή του Τρακτέρ και Πυραμίδες.
Το 1934 γίνεται και επίσημα μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε να γράφει και στον Ριζοσπάστη, το επίσημο κομματικό έντυπο όργανο του Κ.Κ.Ε. στη στήλη «Γράμματα από το Μέτωπο». Λίγα χρόνια αργότερα και εν μέσω θυελλωδών απεργιών και εργατικών συγκρούσεων με τα όργανα ασφαλείας, τον Μάιο του 1936, ένας νεαρός ο Τάσσος Τούσης πέφτει νεκρός από τις σφαίρες αστυνομικού. Τότε ο Γ. Ρίτσος θα γράψει το θρυλικό ποίημα του «ο Επιτάφιος».
Τον Νοέμβριο του 1937 με 22 από τις 27 ψήφους των μελών, γίνεται μέλος της Εταιρείας Ελλήνων λογοτεχνών, ενώ τότε προσλαμβάνεται και από το Βασιλικό Θέατρο. Εκεί θα αναπτύξει φιλίες με ανθρώπους του λογοτεχνικού και ευρύτερου καλλιτεχνικού χώρου, όπως ο Μάνος Κατράκης και ο Τάκης Φιλιακός.
Στην κατοχή ο Γ. Ρίτσος υπήρξε βαριά χτυπημένος από την αρρώστια του, μην μπορώντας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην εθνική αντίσταση. Εκείνη την περίοδο γράφει το θρυλικό μυθιστόρημα στους Πρόποδες της Σιωπής. Κατά τα Δεκεμβριανά μετακομίζει με πολλούς οπαδούς του ΕΑΜ προς την Βόρεια Ελλάδα, ενώ τότε γράφει και το «η Αθήνα στα άρματα».
Το 1949 θα μεταφερθεί στο κολαστήριο της Μακρονήσου. Για τα βιώματα του εκεί επέλεξε να σιωπήσει και να «μιλάει» για εκείνα τα χρόνια μονάχα μέσα από τα ποιήματα του. Τα χειρόγραφα της Μακρονήσου διασώθηκαν από τον Νίκο Κατράκη μέσα σε μπουκάλια και σε κούτες από τσιγάρα.
Ο Γ. Ρίτσος συλλαμβάνεται στην 21η Απριλίου στις έξι το πρωί και οδηγείται στο παλαιό Φάληρο, στον Ιππόδρομο. Μετά από λίγο οδηγείται ξανά στην εξορία, μαζί με πολλούς δημοκράτες και αριστερούς, στο νησί της Γυάρου. Το 1968 ο ποιητής εκφράζει μέσα από τα ποιήματά του τις ανησυχίες του για τις εξελίξεις μέσα στην αριστερά. Αρχικά η διάσπαση του ΚΚΕ και του ΚΚΕ εσωτερικού ήρθαν να ταράξουν έντονα τον ποιητή, ενώ έπειτα, τα τάνκς στην Τσεχοσλοβακία ήρθαν να τον εξοντώσουν ψυχολογικά, πράγμα που εκφράστηκε μέσα από τα ποιήματά του.
Την εξέγερση του Πολυτεχνείου ο ποιητής την έζησε από κοντά. Αμέσως μετά φεύγει για τον Κάλαμο Αττικής. Αργότερα ακολουθούν τα τραγικά γεγονότα της Κύπρου που θα συνταράξουν τον Ρίτσο και ο οποίος θα γράψει το «Ύμνος και Θρήνος για την Κύπρο». Η συμφορά της Κύπρου ήταν το εφαλτήριο λάκτισμα για την πτώση της Χούντας. Η Μεταπολίτευση ήταν γεγονός.
Τα χρόνια της Μεταπολίτευσης είναι χρόνια αναγνώρισης και καταξίωσης. Το 1975 παραλαμβάνει το Διεθνές Βραβείο Γκεόργκι Δημητρόφ στη Ρουμανία, έπειτα το 1976 το Αίτνα από την Ιταλία.
Το 1977 θα βραβευθεί με το ύψιστο βραβείο των σοσιαλιστικών χωρών: το Βραβείο Λένιν για την ειρήνη και τη φιλία των λαών. Οι διακρίσεις και τα ταξίδια στο εξωτερικό θα συνεχιστούν με μεγάλη ένταση και επιτυχία μέχρι το 1987. Πέθανε σαν σήμερα στην Αθήνα, στις 11 Νοεμβρίου του 1990.
