Της Πηνελόπης Ανυφαντή,
Την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πρώτη φορά από γυναίκα, ακολούθησε η ανάληψη των ηνίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (στο εξής ΕΚΤ) από την Κριστίν Λαγκάρντ. Η πρόεδρος της ΕΚΤ είχε ανακοινώσει, μετά το διορισμό της από το Συμβούλιο, ότι στοχεύει στην αναβάθμιση του θεσμού που ανέλαβε να διευθύνει επικεντρώνοντας το βάρος των μεταρρυθμίσεων που στοχεύει να πραγματοποιήσει στην ισότητα μεταξύ των φύλων, στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής αλλά και στην αποσυμφόρηση του θεσμού από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Το πρόγραμμά της, όπως έχει ανακοινωθεί μέχρι στιγμής, χαρακτηρίζεται φιλόδοξο και προτείνει απαραίτητες για το μέλλον της νομισματικής και οικονομικής ένωσης καινοτομίες, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ασπάζονται όλοι την ίδια άποψη, γεγονός που έγινε φανερό ήδη από τα πρώτα βήματα της Λαγκάρντ στην προεδρία της ΕΚΤ.
Ο προκάτοχός της, Μάριο Ντράγκι, είχε εκτελέσει τα καθήκοντά του στην πιο τεταμένη περίοδο της κοινής ευρωπαϊκής νομισματικής πορείας με την ελληνική δημοσιονομική κρίση να θέτει εν αμφιβόλω τις αντοχές της Ευρωζώνης και να απαιτεί ριζικές αλλαγές στη λειτουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (στο εξής ΟΝΕ). Η Λαγκάρντ δεσμεύεται να μην παρεκκλίνει από τις κατευθύνσεις του Ντράγκι, ο οποίος διαδραμάτισε νευραλγικό ρόλο στη σωτηρία του ευρώ, θέλοντας να χρωματίσει με τις δικές της απόψεις τη λειτουργία του θεσμού, την προεδρία του οποίου ανέλαβε. Αυτό που απέδειξε η Λαγκάρντ, κατά τη διάρκεια της θητείας της ως επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ήταν οι εξαιρετικές επικοινωνιακές της ικανότητες, οι οποίες διευκόλυναν τις σχέσεις του διεθνούς οργανισμού, όχι μόνο με την παγκόσμια αγορά και τους εκπροσώπους της, αλλά και με τους πολίτες. Αναμένεται, λοιπόν να αξιοποιήσει εκ νέου τις ικανότητές της αυτές, εμπλουτισμένες με την οκταετή εμπειρία και τις γνώσεις που απεκόμισε κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αξιώματός της.
Ένας πρωταρχικός και θεμελιώδης για την πορεία της Ευρώ-τράπεζας στόχος της Γαλλίδας νομικού είναι ο κατευνασμός των πνευμάτων στο εσωτερικό της ΕΚΤ και η διαμόρφωση ενός κλίματος σύμπνοιας και συμφιλίωσης μεταξύ των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών που αποτελούν μέλη του Ευρώ-συστήματος. Το νέο πρόγραμμα σχετικά με την αγορά ομολόγων, η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων που είχε ακολουθηθεί κατά το παρελθόν και η λειτουργία της τραπεζικής ένωσης έχουν βρει κατηγορηματικά αντίθετη τη Γερμανική πλευρά που έχει επανειλημμένως προσφύγει στο Συνταγματικό της Δικαστήριο. Θεωρεί πως η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τη Γερμανία στην ΕΚΤ στερείται επαρκούς νομικής βάσης και επιβαρύνει τον Γερμανό φορολογούμενο. Εύλογο είναι πως οι προστριβές δημιουργούν προσκόμματα στην ομαλή λειτουργία της ΕΚΤ και στη διαχείριση των κρίσεων που ανά πάσα στιγμή μπορούν να προκύψουν.
Μία από τις καινοτομίες που πρότεινε να εισαγάγει η Λαγκάρντ είναι η συμβολή της ΕΚΤ στην κλιματική αλλαγή με την αγορά πράσινων ομολόγων, δηλαδή αξιογράφων που θα αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση έργων πράσινης ενέργειας, με θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Και πάλι όμως, η Γερμανική πλευρά επέκρινε την πρότασή της προτάσσοντας το επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο εκφεύγει των αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ. Παράλληλα, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πρώην Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας που είχε συνεργαστεί στενά με την Κριστίν Λαγκάρντ κατά την περίοδο της κρίσης, απηύθυνε αυστηρό μήνυμα προς αυτήν τονίζοντας την περιορισμένη εντολή που έχει λάβει η ΕΚΤ, γεγονός που την καθιστά και δημοκρατικά νομιμοποιημένη, κατηγορώντας έμμεσα τη διασταλτική οικονομική διαχείριση του προκατόχου της, Μάριο Ντράγκι. Άλλωστε, κατά το παρελθόν, δεν είχε διστάσει να κατηγορήσει την πολιτική του Ντράγκι για την ανάδυση του Ευρωσκεπτικισμού στη Γερμανία, τον οποίο αντιπροσωπεύει το κόμμα AfD.
Σε απάντησή της η Κριστίν Λαγκάρντ, επισημαίνει πως η Ευρωζώνη αποτελείται από 19 κράτη-μέλη και όχι μόνο από τη Γερμανία, η φωνή της οποίας είναι σημαντική για τη λειτουργία του Ευρώ-συστήματος, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα υπόλοιπα κράτη δεν μπορούν να εκφράζουν την άποψή τους επί των συζητούμενων προγραμμάτων κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Στοχεύει στην εξισορρόπηση των οικονομικών σχέσεων, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί με τη συμμετοχή όλων των κρατών-μελών στη χάραξη της νομισματικής πολιτικής. Η τελευταία δε θα πρέπει να παραμένει στάσιμη, αλλά να ανανεώνεται διαρκώς, ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ετοιμότητα και αντοχή σε κρίσεις που τυχόν προκύψουν. Τα δε κράτη του ισχυρού οικονομικά Βορρά, θα πρέπει να αξιοποιήσουν τα δημοσιονομικά τους πλεονάσματα για τη βελτίωση των υποδομών τους και τα κράτη του Νότου να αποκτήσουν ισχυρότερη φωνή στο πλαίσιο του θεσμού.
Η κρίση στην ΕΕ ανέδειξε τις εγγενείς αδυναμίες της ΟΝΕ, που μόνο νομισματική ένωση ήταν εν τέλει. Στο κομμάτι της οικονομικής πολιτικής υπήρχε μόνο υποχρέωση συντονισμού των εθνικών οικονομικών προγραμμάτων και η ΕΕ είχε την sui generis αρμοδιότητα παροχής του μηχανισμού για τον συντονισμό. Θα μπορέσει μία νομικός και όχι οικονομολόγος να αντεπεξέλθει στις νέες προκλήσεις και να συμφιλιώσει τη Γερμανία και τους συμμάχους της στο πλαίσιο του θεσμού που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διάσωση του ευρώ και τον οποίο δεσμεύτηκε να διοικήσει;
Είναι φοιτήτρια στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια, ημερίδες καθώς και προσομοιώσεις λειτουργίας θεσμικών οργάνων της ΕΕ τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά και έχει ολοκληρώσει ένα εξάμηνο φοίτησης στο Λουξεμβούργο στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το δημόσιο και ευρωπαϊκό δίκαιο, αγαπάει τα βιβλία και την ποίηση και της αρέσει πολύ να ταξιδεύει.
