Της Αθηνάς Μηνά,
Δεν αποτελεί ψέμα το γεγονός ότι η ψυχοθεραπεία, αλλά και γενικότερα ο τομέας της ψυχολογίας, ουκ ολίγες φορές συνδέεται με ταμπού και προκαταλήψεις απ’ το ευρύ κοινό. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιηθεί μια δυναμική προσπάθεια, ώστε να εξαλειφθούν οι λοιπές συσχετίσεις και αναφορές σε συναφείς χαρακτηρισμούς και φράσεις. Στον περιορισμό αυτών των σχολίων, σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει ο εκσυγχρονισμός και η ανέλιξη του τομέα της ψυχολογίας στη χώρα μας, σε σύγκριση με προηγούμενες δεκαετίες. Το επόμενο στάδιο, λοιπόν, είναι αυτό στο οποίο βρίσκονται όσοι θα ήθελαν να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις για αυτόν τον τομέα, αυτοί που προσπαθούν να βρουν τρόπους να λύσουν τα ζητήματα που τους απασχολούν, και γιατί όχι αυτοί που επρόκειτο να μπουν σε έναν νέο κόσμο, τον κόσμο της «ψυχοθεραπείας». Αυτοί βρίσκονται στο στάδιο της διερώτησης για το πώς βοηθάει η ψυχοθεραπεία και τι προσφέρει.
Στο σημείο αυτό, πριν εισχωρήσει κάποιος δηλαδή στον χώρο της ψυχοθεραπείας, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να γνωρίζει ποια είναι, σε γενικές γραμμές, η διαδικασία. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια θεραπεία κατά την οποία ένα άτομο με ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα συνομιλεί με ένα άλλο άτομο (η λεγόμενη ομιλητική θεραπεία ή θεραπεία μέσω λόγου). Αυτό το άλλο άτομο μπορεί να είναι ψυχίατρος, ψυχολόγος, σύμβουλος ψυχικής υγείας, κοινωνικός λειτουργός ή οποιοδήποτε επιβοηθητικό άτομο. Είναι μια διαδικασία παροχής θεραπευτικής βοήθειας, κατά την οποία χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες τεχνικές φροντίδας, οι οποίες έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να προσφέρουν βοήθεια με υψηλή αποτελεσματικότητα μεγάλης διάρκειας, σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών, όπως είναι η συναισθηματική πίεση και ο πόνος, το άγχος, τα προβλήματα σε μια συντροφική σχέση, οι φοβίες, το ενδεχόμενο ή το γεγονός μιας σημαντικής απώλειας, ή μια κλινική συνθήκη (π.χ. διαταραχές προσωπικότητας). Ακόμη, μπορεί να βοηθήσει στην εκπλήρωση των αιτημάτων και προσδοκιών του ανθρώπου για προσωπική ανάπτυξη και βελτίωση του εαυτού του. Όταν η ψυχοθεραπεία είναι επιτυχής, ο θεραπευόμενος βιώνει μια θετική αλλαγή, επιλύει ή μετριάζει προβληματικές συμπεριφορές, πεποιθήσεις, σκέψεις ή συναισθήματα.
Ωστόσο, μόνο άνθρωποι που έχουν συνειδητοποιήσει τα προβλήματά τους και με τη δική τους βούληση επιθυμούν να τα αντιμετωπίσουν μπορούν να επισκεφτούν το γραφείο ενός θεραπευτή και να δημιουργήσουν στη συνέχεια μια υγιή θεραπευτική σχέση. Υπό πίεση και καταναγκασμό το αποτέλεσμα προφανώς δε θα είναι το επιθυμητό, αφού δε θα υπάρχει απ’ τον θεραπευόμενο η διάθεση της συνεργασίας. Πολλές φορές, βέβαια, κάποιος που νιώθει πληγωμένος ή ευάλωτος επιλέγει να απευθυνθεί σε φίλους ή στα μέλη της οικογένειας για συναισθηματική στήριξη. Βασικά, αυτό είναι κάτι που κάνουμε όλοι και είναι απολύτως λογικό και άκρως βοηθητικό αρκετές φορές. Παρ’ όλα αυτά, ίσως τα άτομα αυτά, δίχως να είναι εκπαιδευμένα και καταρτισμένα επαρκώς με γνώσεις ψυχικής υγείας και ανθρώπινης συμπεριφοράς, μας προσφέρουν βραχύχρονες λύσεις. Εάν, λοιπόν, το πρόβλημα βρίσκεται ακόμη στο προσκήνιο και επιμένει, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να επισκεφτούμε έναν ειδικό. Μια απ’ τις μεγαλύτερες παρανοήσεις γύρω απ’ τον χώρο της ψυχολογίας είναι ότι η απόφαση για έναρξη μιας ψυχοθεραπευτικής σχέσης είναι ένδειξη αδυναμίας. Αντιθέτως, η πρωτοβουλία αυτή πηγάζει απ’ το σθένος και το θάρρος της ψυχής μας να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Δεν είναι αναγκαίο να διαγνωστούμε με κάποια διαταραχή για να επισκεφτούμε τον ψυχολόγο, αλλά ακόμη και για έναν προβληματισμό που θεωρούμε ασήμαντο, ύστερα από μια επίσκεψη στον θεραπευτή, μπορούμε να ανακαλύψουμε το νόημα της ζωής και να αποκτήσουμε μια πιο αισιόδοξη ματιά. Δουλεύοντας με τον ψυχοθεραπευτή, μπορεί να ανακαλύψει κανείς τους στόχους του ή αυτά που επιθυμεί να συμβούν στη ζωή του, συμφωνώντας στα κριτήρια με βάση τα οποία μπορεί κανείς να αναγνωρίζει και να αξιολογεί την πρόοδο που πετυχαίνει μέσα στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, καθώς και την πρόοδο που παρατηρεί στο πλαίσιο της καθημερινής του ζωής.
Για να επιτευχθούν αυτά, υψίστης σημασίας είναι το να βρει κανείς έναν ψυχολόγο που να του ταιριάζει. Που θα νιώθει άνεση, κατανόηση, εμπιστοσύνη, ενσυναίσθηση, φροντίδα, που θα μπορεί να ανοιχτεί δίχως κανέναν φραγμό και αμφιβολία, που θα «εκθέσει» τον εαυτό του σκόπιμα σε ευάλωτη θέση, με στόχο τη μέγιστη αποτελεσματικότητα της σχέσης. Στο σημείο αυτό, καθίσταται αναγκαίο να γίνει μια διευκρίνηση. Ο ψυχοθεραπευτής δεν είναι ούτε μάγος, ούτε Θεός, ώστε να λύσει άμεσα τα προβλήματα κάποιου. Είναι ένας συνοδοιπόρος στο ταξίδι της αυτογνωσίας του, της εξερεύνησης του εαυτού του, αλλά και της θετικής βελτίωσής του. Στόχος αυτής της διαδρομής είναι να τον εφοπλίσει με τα απαραίτητα και τα κατάλληλα εργαλεία, ώστε να μπορεί να σταθεί στα πόδια του μόνος του κάποια στιγμή και να αποφύγει να δημιουργηθεί μια σχέση εξάρτησης. Μέσω των τεχνικών που χρησιμοποιεί και των γνώσεων που διαθέτει δε δίνει έτοιμες απαντήσεις, αλλά υποδεικνύει τον δρόμο να ανακαλύπτει κανείς μόνος του τις απαντήσεις στα προβλήματά του. Βοηθάει να σκεφτεί κανείς ορισμένα πράγματα που δεν περνούσαν πριν απ’ το μυαλό, αλλά και να ανακαλύψει τον δικό του μοναδικό τρόπο να ζει τη ζωή και να την απολαμβάνει.
Ο καθένας ξεκινώντας τις συνεδρίες, αναζητά και κάτι διαφορετικό. Ίσως να έχουμε ακούσει ότι ο κάθε ψυχοθεραπευτής χρησιμοποιεί τη δικιά του μέθοδο, τη δικιά του προσέγγιση. Στην πραγματικότητα, είναι αναγκαίο να έχει εξειδικευτεί σε τουλάχιστον μία από αυτές. Ωστόσο, δεν αντιμετωπίζει όλους τους θεραπευόμενους με τον ίδιο τρόπο. Αναλόγως τις ανάγκες του καθενός, προσαρμόζει και τις μεθόδους του. Δεν είναι όλες οι προσεγγίσεις πάντα κατάλληλες, ούτε και αποτελεσματικές για όλους. Ο ίδιος ο θεραπευόμενος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τον ψυχοθεραπευτή και συνεπώς τον τρόπο που επιθυμεί να χειριστεί την κατάστασή του, έχοντας προηγουμένως ενημερωθεί σχετικά, αλλά και τη δυνατότητα να διακόψει τις συνεδρίες με κάποιον αν δεν λαμβάνει αυτό που επιθυμεί και να συνεχίσει με άλλον.
Επομένως, παρατηρούμε ότι υπάρχει μια ευελιξία, αλλά και μια ποικιλία στην επιλογή ψυχοθεραπευτή, λαμβάνοντας υπόψιν μας τις προσεγγίσεις στις οποίες έχει εξειδικευτεί, αλλά και την περαιτέρω μόρφωσή του. Εάν γνωρίζουμε ότι έχει επιμορφωθεί κατάλληλα και συνεχίζει να το κάνει διότι η επιστήμη εξελίσσεται διαρκώς, αυτομάτως μας εμπνέει αισθήματα εμπιστοσύνης. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψιν όλα τα παραπάνω, η απάντηση στο αρχικό ερώτημα, αν βοηθάει η ψυχοθεραπεία, είναι θετική, καθώς μπορεί όχι μόνο να αποδώσει καρπούς, αλλά και να προσφέρει σε κάποιον πράγματα που ούτε φανταζόταν ποτέ ότι θα μπορούσε να κερδίσει.
Γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1999 στην Αθήνα. Από το 2017 σπουδάζει στο τμήμα Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα, παρακολουθεί διάφορα σεμινάρια ψυχολογίας και ψυχικής υγείας. Στα ενδιαφέροντά της επίσης συγκαταλέγονται η μουσική και ο αθλητισμός.
