Της Μαριλίζας Τεμπλαλέξη,
Αναφερόμενοι σε άσκηση επιρροής και δημιουργίας νέων ιδεολογικών, πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών ζωής που προβάλλονται μέσα από τις διάφορες υπαρκτές θρησκείες και τα αντίστοιχα δόγματα, κρίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον να εξετάσουμε μία εκ των θρησκειών που αποτέλεσαν τη βάση για να τεθούν τα θεμέλια άλλων, μεγαλύτερης απήχησης θρησκειών όπως ο χριστιανισμός, από την οποία και βρήκε τους πρώτους ένθερμους υποστηρικτές του.
Εντασσόμενοι στην έννοια του Ιουδαϊσμού, που είναι άμεσα συνυφασμένος με τη θρησκευτική και τη θεσμική υπόσταση του εβραϊκού λαού, ήδη από την απαρχή των διωγμών του από τη Βαβυλώνα. Κύριος πυλώνας της είναι η Γραφή, η οποία και εστιάζει τον λεγόμενο λόγο του Θεού, όπως και πιο συγκεκριμένα στα βιβλία εκείνα στα οποία αναγράφονται οι Νόμοι, γνωστοί ως Τορά στα εβραϊκά και στη προσευχή. Η ελληνική απόδοση του Θεού είναι Ιεχωβά ή διαφορετικά, Γιαχβέ.
Έχουν αναπτυχθεί διάφορα ρεύματα που συγκαταλέγονται στην ιουδαϊστική θρησκεία, μεταξύ των οποίων βρίσκονται οι Σαδουκαίοι, οι Φαρισαίοι και οι Εσσηνοί. Σταδιακά, με την κατάργηση των τελετουργικών για θυσίες και του ιερατικού ρόλου ως λειτούργημα, οι διδάσκαλοι του Νόμου απέκτησαν πρωταγωνιστικό ρόλο για να διαδώσουν και να καταστήσουν κατανοητό τον λόγο του Θεού. Το έργο τους χρονολογείται κατά τον 4ο έως τον 6ο αιώνα. Και υπήρξαν και οι συγγραφείς των πολύ σημαντικών Ταλμούδ, που παρείχαν τις κύριες κατευθυντήριες γραμμές για την τήρηση και την αποσαφήνιση του εβραϊκού νόμου, ο οποίος είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη επίδραση στην καθημερινότητα της εβραϊκής ζωής, μετά τον Μωσαϊκό νόμο.
Πρωτεύουσας σημασίας κρίνεται και η αναφορά στην ύπαρξη θρησκευτικών ρευμάτων που αντιτάσσονταν στον ραβινισμό, όπως η αίρεση των Καραϊτών, που δραστηριοποιήθηκε μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Έφερε σημαντικές ομοιότητες με το δόγμα των Σαδδουκαίων, αφού δεχόταν ως κυρίαρχο θρησκευτικό σύμβολο τη Βίβλο και τα διάφορα ρεύματα μυστικιστικού χαρακτήρα, όπως το κίνημα Καββάλα ή Καμπάλα -ή εναλλακτικά Καμπαλά- και τον χασιδισμό.
Κατά την εποχή της πλήρους άνθισης του κινήματος του Διαφωτισμού κι όταν αυτό ασκούσε μεγάλη επιρροή όχι μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα, δημιουργήθηκαν στην περιοχή της Γερμανίας κοινότητες που βασίστηκαν μεν στο ηθικό πλαίσιο της ιουδαϊστικής παράδοσης, αφήνοντας, όμως, πίσω πληθώρα των πιο παραδοσιακών της μερών.
Στα πλαίσια των διδαχών των δογμάτων, τονίζεται η ύψιστη θέση του Θεού, του οποίου το όνομα δεν προφέρεται και αντικαθίσταται με διάφορα επίθετα. Επί παραδείγματι, του προσέδιδαν το επίθετο του «Αγίου». Κύριο μέλημα των ραβίνων καθίσταται κυρίως η γνώση του Νόμου και η ένταξη αυτού, προσαρμοσμένη στις νόρμες της στον καθημερινό βίο και λιγότερο στις διάφορες θέσεις περί ύπαρξης Θεού. Ακόμη, σε μία προσπάθεια σταδιακής εδραίωσης των ιουδαϊστικών διδαχών, ο Μαϊμονίδης, ο σημαντικότερος εκπρόσωπός της, δημιούργησε τα 13 σημεία του «καλού Εβραίου», τα οποία μετέπειτα έγιναν τρία.
Βιβλιογραφία
- Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ, τόμος 12
Γεννηθείσα το 1998 στην Αθήνα, σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει παρευρεθεί σε σημαντικό αριθμό συνεδρίων, που αφορούν το αντικείμενο σπουδών της. Στο OffLine Post συνεισφέρει αρθρογραφώντας στην κατηγορία της Ιστορίας.
