24.8 C
Athens
Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΙστορίαIn MemoriamIn Memoriam: Στέφανος ο Πρωτόστεπτος

In Memoriam: Στέφανος ο Πρωτόστεπτος


Του Θεοχάρη Χατζημανώλη, 

Σαν σήμερα πεθαίνει ο Στέφανος ο Πρωτόστεπτος ή Στέφανος Νεμάνιτς. Ήταν Μεγάλος Πρίγκιπας της Σερβίας από το 1196 και Βασιλιάς της Σερβίας από το 1217 μέχρι το θάνατό του, το 1227. Ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Ράσκας και με την αναβάθμιση που έκανε, το Μεγάλο Ζουπανάτο της Σερβίας κατέστη βασίλειο. Παράλληλα, χάρη στη βοήθεια, που παρείχε προς τον αδελφό του, Σάββα για την ίδρυση της Σερβικής Εκκλησίας, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους της δυναστείας των Νεμάνιτς.

Ο Στέφανος Νεμάνιτς ήταν ο δεύτερος γιος του Μεγάλου Πρίγκιπα Στέφανου Νεμάνια και της Αναστασίας. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, ως πρώτος γιος και προφανής κληρονόμος, Βουκάν, κυβερνούσε την Ζέτα και τις γειτονικές επαρχίες, ενώ ο μικρότερος αδερφός του, Ράστκο (αργότερα γνωστός ως Άγιος Σάββας) κυβερνούσε το Χουμ.

Οι Βυζαντινοί επιτέθηκαν στη Σερβία το 1191 με επιδρομές στις όχθες του Νότιου Μοράβα. Ο Νεμάνια, έχοντας τακτικό πλεονέκτημα, άρχισε να επιτίθεται στο Βυζαντινό στρατό. Ο Ισαάκιο Άγγελο συνήψε συνθήκη ειρήνης, που επικυρώθηκε με το γάμο του Στέφανου, γιου του Νεμάνια, με την Ευδοκία Αγγελίνα, ανηψιά του Ισαάκιου Β’. Ο Στέφανος Νεμάνιτς έλαβε τον τίτλο του σεβαστοκράτορα.

Αν και ο Βουκάν ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Νεμάνια, αυτός προτιμούσε να δει στο Σερβικό θρόνο το Στέφανο Β’, κυρίως γιατί ήταν παντρεμένος με την πριγκίπισσα του Βυζαντίου, Ευδοκία. Ο Βουκάν αντέδρασε σε αυτή την αλλαγή στη διαδοχή, ανακηρύσσοντας τον εαυτό του Βασιλιά της Διόκλειας. Στις 25 Μαρτίου 1196 ο Στέφανος Α’ συγκάλεσε ένα Συμβούλιο στο Ρας, όπου επίσημα παραιτήθηκε υπέρ του δεύτερου γιου του, Στεφάνου, στον οποίο κληροδότησε όλες τις επίγειες κτήσεις του. Η απόφαση αυτή δεν ήταν σύμφωνη με το παραδοσιακό δικαίωμα του πρωτότοκου, σύμφωνα με την οποία ο Βουκάν θα κληρονομούσε το θρόνο, και ο Βουκάν δεν αποδέχτηκε πρόθυμα την επιλογή αυτή. Ο Νεμάνια ορκίστηκε μοναχός στην εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου, παίρνοντας το μοναστικό όνομα Συμεών. Στη συνέχεια αποσύρθηκε στο μοναστήρι του Στουντένιτσα και η σύζυγός του Αναστασία αποσύρθηκε και αυτή ως μοναχή στη Μονή της Παναγίας στην Κουρσούμλιγια. Μετά από επανειλημμένες εκκλήσεις του Σάββα (αρχικά Ράστκο), ο Συμεών πήγε στο Άγιο Όρος και ακολούθησε τον Σάββα το 1197 στη Μονή Βατοπεδίου. Το 1199 κι οι δύο μαζί ανοικοδόμησαν την κατεστραμμένη Ορθόδοξη Μονή Χιλανδαρίου, που δόθηκε στο Σερβικό λαό από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα και έγινε η καρδιά του Σερβικού πνευματικού πολιτισμού.

Θέλοντας από πολύ καιρό να ονομαστεί βασιλιάς, ο Στέφανος προσπάθησε να αποκτήσει ένα βασιλικό στέμμα από τον Πάπα. Δεν είναι ξεκάθαρο τι υποσχέθηκε ο Στέφανος όσον αφορά το καθεστώς της Καθολικής Εκκλησίας, που είχε πολυάριθμους υποστηρικτές στα δυτικά και παραλιακά τμήματα του βασιλείου του, αλλά ένας παπικός αντιπρόσωπος έφτασε τελικά το 1217 και έστεψε τον Στέφανο. Η διείσδυση της Καθολικής Εκκλησίας στη Σερβία δεν κράτησε πολύ, αλλά προκάλεσε τις προφανείς αντιδράσεις των Σέρβων κληρικών. Πολλοί αντιτάχθηκαν στη στέψη του Στεφάνου, ενώ ο Σάββας διαμαρτυρήθηκε, εγκαταλείποντας τη Σερβία κι επιστρέφοντας στο Άγιο Όρος.


Θεοχάρης Χατζημανώλης

Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο Πιερίας το 1999. Είναι φοιτητής του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017. Στα ενδιαφέροντα και τις δράσεις που αναπτύσσει συμπεριλαμβάνονται θεματικές ενότητες πολιτικής, ιστορίας, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, οικονομίας και κριτικής της τέχνης. Συμμετέχει σε πολιτικές προσομοιώσεις, επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες και ασχολείται από την παιδική του ηλικία με το θέατρο. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Στο OffLine Post γράφει ιστορικά θέματα.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.