Της Χρύσας Χατζηβασιλείου,
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εξακολουθεί να είναι σε εξέλιξη η διαδικασία κτηματογράφησης με τη Θεσπρωτία, την Κέρκυρα, τις Κυκλάδες, το Ρέθυμνο, τα Χανιά και το μισό Ηράκλειο να μην έχουν πάρει ακόμα την σκυτάλη. Η διαδικασία κτηματογράφησης, αν μη τι άλλο, έχει αποδειχθεί μία χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, απαραίτητη όμως για να ξεδιαλύνει ποιοι είναι οι ιδιοκτήτες και ποια οικόπεδα και αγροτεμάχια είναι αγνώστου ιδιοκτήτη, με αποτέλεσμα αυτά να περιέλθουν στο Δημόσιο. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι πάνω από 170.000 ακίνητα, σε περιοχές, όπου έχουν οριστικοποιηθεί οι πρώτες εγγραφές, έχουν περιέλθει στο Δημόσιο. Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης αμελήσει να δηλώσει το ακίνητό του στο κτηματολόγιο μέχρι την τελική προθεσμία, θα ξεκινήσει για αυτόν ο «κυκεώνας» των δικαστικών διεκδικήσεων, μέσω των οποίων μπορεί να λάβει μόνο χρηματική αποζημίωση, και όχι το ακίνητό του! Είναι δυνατή η διόρθωση της αρχικής εγγραφής μέσα σε προθεσμία 7 ετών από την έναρξη λειτουργίας του Κτηματολογικού γραφείου στη συγκεκριμένη περιοχή, όπως ορίζει ο νόμος, ενώ για τις κτηματογραφημένες περιοχές πριν το 2006, η προθεσμία ήταν διπλάσια, ήτοι 14 χρόνια. Επομένως, αντιλαμβανόμαστε ότι είναι ζωτικής σημασίας η έγκαιρη και εμπρόθεσμη δήλωση των ακινήτων.
Οι κυριότερες δυσκολίες, που πρέπει να αντιμετωπιστούν, είναι οι εξής: 1. η ανυπαρξία έγγραφων τίτλων, 2. η αδυναμία εντοπισμού των ακινήτων, αφού πολλά αγροτεμάχια δεν έχουν λάβει αριθμό, καθώς και 3. το γεγονός ότι πολλοί ιδιοκτήτες έχουν ακίνητα σε περισσότερες από μία περιοχές. Επίσης, αρκετές ιδιοκτησίες δεν έχουν σημαντική αξία συγκριτικά με τις αστικές περιοχές των προηγούμενων προγραμμάτων κτηματογράφησης, με αποτέλεσμα ορισμένοι ιδιοκτήτες να προτιμούν να μην τις δηλώσουν.
Ως προς τα τέλη κτηματογράφησης, το πάγιο είναι 35 ευρώ για κάθε δικαίωμα, με εξαίρεση τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, θέσεις στάθμευσης), που αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες σε γεωτεμάχια, όπου έχει γίνει σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, όπου το πάγιο είναι 20 ευρώ για κάθε δικαίωμα. Επισημαίνεται ότι σε μη αστικές περιοχές κάθε προκαποδιστριακού ΟΤΑ, το ανώτατο όριο χρέωσης παγίου είναι τα δύο δικαιώματα επί αγροτικών περιοχών, ανεξάρτητα από το πόσα αγροτεμάχια θα δηλωθούν.
Η υποβολή τοπογραφικού διαγράμματος είναι απαραίτητη εφόσον:
• αυτό αναφέρεται ή προσαρτάται στο συμβόλαιο
• γίνεται επίκληση της χρησικτησίας, ως αιτίας κτήσης του ακινήτου
• έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια για το ακίνητο
• έχει ήδη συνταχθεί τοπογραφικό για οποιαδήποτε άλλη χρήση (π.χ. για τακτοποίηση αυθαιρέτου, εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, πράξη τακτοποίησης, διορθωτική πράξης εφαρμογής κλπ).
Στην περίπτωση που δεν υπάρχει τοπογραφικό, δίνεται η δυνατότητα εντοπισμού του ακινήτου μέσω της «Υπηρεσίας Θέασης Ορθοφωτογραφιών», μέσω του ιστότοπου www.ktimatologio.gr.
Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι είναι απαραίτητο να προσκομίσουν όλους τους τίτλους και τα συμβόλαια που είναι στο όνομά τους και αφορούν τα εν λόγω ακίνητα, αντίγραφο της ταυτότητάς τους και αποδεικτικό του Α.Φ.Μ. τους. Κάθε περίπτωση είναι ιδιάζουσα και κρίνεται ad hoc, αλλά στην προσπάθεια να γίνει μία κατηγοριοποίηση, μπορούμε να πούμε ότι διακρίνονται σε δικαιώματα που αφορούν διηρημένες ιδιοκτησίες, χρησικτησία, κληρονομία με διαθήκη και χωρίς διαθήκη, πραγματικές και προσωπικές δουλείες, εμπράγματες ασφάλειες (προσημειώσεις και υποθήκες), κατασχέσεις, εγγραπτέες αγωγές και μισθώσεις.
Ενδεικτικά, τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα, σε περίπτωση που δεν έχει γίνει αποδοχή κληρονομίας, αλλά υπάρχει διαθήκη είναι: 1.ληξιαρχική πράξη θανάτου, 2.αντίγραφο πρακτικού δημοσιεύσεως, 3.πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης άλλης διαθήκης, 4.πιστοποιητικό περί μη αποποίησης της κληρονομίας. Ενώ, αν δεν υπάρχει διαθήκη, πρέπει να συνυποβληθούν ο τίτλος θανόντος, η ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης, καθώς και πιστοποιητικό περί μη αποποίησης κληρονομίας. Βέβαια, στην πράξη αποδεικνύεται ότι αν τα ποσοστά κυριότητας δεν είναι ξεκαθαρισμένα, είναι μονόδρομος η αποδοχή κληρονομίας και στην παραπάνω περίπτωση. Δυστυχώς, ο φόρτος εργασίας των συμβολαιογράφων κάνει ακόμη πιο βραδυκίνητη τη δήλωση στο κτηματολόγιο.
Τέλος, για να αποδειχθεί η έκτακτη χρησικτησία, αν δεν υπάρχει δικαστική απόφαση, θα πρέπει να προσκομιστούν δύο έγγραφα, εκ των οποίων το ένα θα πρέπει να είναι το Ε9 (που να περιλαμβάνει το δηλούμενο ακίνητο) και το άλλο υποχρεωτικά να καλύπτει την 20ετία, π.χ. υποθήκη, προσύμφωνο, συμβόλαιο όμορου ιδιοκτήτη, που αναφέρει τον δηλούντα ως κύριο, μισθωτήριο, αποδείξεις ΔΕΗ,ΟΤΕ προς τον δηλούντα κ.α.
Καταληκτικά, η δήλωση στο κτηματολόγιο μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά, μέσω του πληροφοριακού συστήματος ηλεκτρονικής κτηματογράφησης, στην προσπάθεια μηχανογράφησης του ανωτέρου εγχειρήματος.
Πηγές
- www.ktimatologio.gr
- Δ. Παπαστερίου, Κτηματολογικό Δίκαιο
Σπούδασε Νομική του ΔΠΘ. Είναι ασκούμενη δικηγόρος και παράλληλα φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό «Δίκαιο και Πληροφορική» στο ΠΑ.ΜΑΚ., το οποίο αφορά τα προσωπικά δεδομένα και το ηλεκτρονικό έγκλημα. Είναι μέλος στην ELSA Komotini συμμετέχοντας σε summer schools, σεμινάρια και institutional visits σε ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα σε Βρυξέλλες και Χάγη. Επιπλέον, είναι εθελόντρια στην ΜΚΟ Ένωση Κυριών Δράμας «Σπίτι Ανοιχτής Φιλοξενίας».
