Του Δημήτρη Τόλια,
Μια συνήθης δημοσκοπική τακτική για την «χαρτογράφηση» του εκλογικού σώματος είναι η αυτό-τοποθέτηση του ερωτώμενου σε μια πενταβάθμια, επταβάθμια, ή ακόμη και εννιαβάθμια κλίμακα αριστεράς-δεξιάς. Ένα ζήτημα που απασχολεί μέχρι και σήμερα τους πολιτικούς επιστήμονες είναι η στάση όσων αυτό-τοποθετούνται στο «Κέντρο». Τι υποδηλώνει πρακτικά η στάση αυτή; Πως το άτομο δεν είναι πολιτικοποιημένο όποτε και δεν ταυτίζεται ούτε με την δεξιά ούτε και με την αριστερά; Είτε πράγματι είναι ένα πολιτικοποιημένο άτομο που ευσυνείδητα επιλέγει έναν τρίτο δρόμο, αποκλείοντας και την αριστερά και τη δεξιά;
Ας ξεκινήσουμε ανορθόδοξα από την δεύτερη περίπτωση. Πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι ενημερώνονται συχνά για την πολιτική και γνωρίζουν το Dna και τις ιδεολογίες των κομμάτων ταυτίζονται περισσότερο με τον κεντρώο χώρο. Ιδιαίτερα, σε χώρες που είτε στη δεξιά, είτε στην αριστερή ιδεολογία έχουν διεισδύσει πολιτισμικά-τοπικά στοιχεία και αντιλήψεις που διαβρώνουν την ουσία τους. Τα άτομα αυτά δεν εκφράζονται από αριστερές ή δεξιές ιδεολογίες και συνεπώς επιλεγούν συνειδητά έναν τρίτο χώρο, απαλλαγμένο από ακραία στοιχεία και ιστορικούς ανταγωνισμούς. Θεμελιώδης αρχή αυτού του χώρου είναι ο κλασσικός φιλελευθερισμός.
Το ερώτημα που ανακύπτει ωστόσο είναι αν σε περιόδους υψηλών πολιτικών και κοινωνικών διακυβεύσεων τα άτομα αυτά έλκονται προς κάποιον από τους δύο πόλους, εκδηλώνοντας ουσιαστικά μια υπολανθάνουσα πολιτική ταυτότητα ή αν παραμένουν σταθεροί και ανεπηρέαστοι στο μέσον.
Στην πρώτη περίπτωση, το κέντρο εμφανίζεται απλώς ως μια «αίθουσα αναμονής», στην οποία συνωστίζονται πολίτες αναποφάσιστοι με χαμηλό ενδιαφέρον για την πολιτική. Είναι γεγονός πως ένα, διαρκώς αυξανόμενο, ποσοστό συμπολιτών μας δηλώνει πλήρη ή μερική άγνοια για τα πολιτικά γεγονότα και τις πολιτικές διαδικασίες. Επομένως, ένας τρόπος να αμυνθούν στην επιθετικότητα των διακυβεύσεων είναι η πολιτική μετριοπάθεια. Η πολιτική των «ίσων αποστάσεων» είναι μια παθητική πολιτική επιλογή όσων αδυνατούν να υποστηρίξουν με επιχειρήματα και τεκμήρια μια ιδεολογική αντίληψη είτε αριστερή είτε δεξιά, καθώς δεν έχουν γνώση και ενημέρωση.
Ωστόσο, η παραπάνω ερμηνεία αφορά την αυτό-τοποθέτηση των ατόμων, δηλαδή την «υποκειμενική» τους ταυτότητα. Είναι πιθανόν, τα άτομα δίχως πολιτικό ενδιαφέρον να δηλώνουν κεντρώα ή δίχως ιδεολογική ταυτότητα, αλλά στην πραγματικότητα οι απόψεις τους πάνω σε καθημερινά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα να συγκλίνουν με κάποιο ιδεολογικό ρεύμα. Συνεπώς, κάνουμε λόγο για την ύπαρξη μιας υπολανθάνουσας ιδεολογικής ταυτότητας των ατόμων, την οποία δεν είναι σε θέση, από ελλιπή ενημέρωση και γνώση, να διαπιστώσουν. Η ταυτότητα αυτή ονομάζεται «αντικειμενική ιδεολογική ταυτότητα».
Συμπερασματικά, υφίσταται μια σύγχυση όταν ερμηνεύουμε τα ποσοστά των συμπολιτών μας που αυτό-τοποθετούνται στον κέντρο της κλίμακας. Είναι κεντρώοι φιλελεύθεροι πολίτες ή άτομα αποπολιτικοποιημένα με λανθάνουσες ωστόσο ιδεολογικές ταυτότητες; Και κυρίως πως θα συμπεριφερθούν στις επερχόμενες ελληνικές εκλογές, οι οποίες θα χαρακτηρισθούν από παραταξιακή-ιδεολογική ταύτιση;
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει φοιτήσει και για ένα έτος στο ίδιο τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι λάτρης της πολιτικής ιστορικής ανάλυσης και έρευνας. Ασχολείται με την ανίχνευση της διαδικασίας διάδοσης και τις επιδράσεις των πολιτικών ιδεών στην κοινωνία τόσο στο παρελθόν όσο και φυσικά στο σήμερα.
