Του Πάνου Ιορδανίδη,
Οι ραγδαίες μεταβολές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια σε διεθνές επίπεδο δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστη την παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Η μεταστροφή που λαμβάνει μέρος, φέρνει στο προσκήνιο την Ασία, καθιστώντας την περιοχή κομβική για τις διεθνείς εξελίξεις. Και είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο οικονομικός ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας δεν είναι ο μοναδικός καταλύτης.
Το ισχυρό πλήγμα που δέχθηκαν οι ινδικές παραστρατιωτικές δυνάμεις στο Κασμίρ από τους ισλαμιστές της Τζάις-ε-Μοχάμεντ του Πακιστάν πριν από μερικές βδομάδες έμελλε να πυροδοτήσει μια σειρά από ανησυχητικές εξελίξεις. Οι αεροπορικές επιδρομές της Ινδίας σε πακιστανικό έδαφος κατά των τρομοκρατών, καθώς και η ανταπάντηση του Πακιστάν με την κατάρριψη του ινδικού τζετ και την αιχμαλωσία Ινδού πιλότου αναζωπύρωσαν για τα καλά την σύγκρουση Ινδίας-Πακιστάν στο Κασμίρ.
Μια από τις μακροβιότερες εν εξελίξει συγκρούσεις στον κόσμο, αποτέλεσμα του βρετανικού «διαίρει και βασίλευε», ξεκίνησε το 1947 όταν η Ινδία και το Πακιστάν κέρδισαν την ανεξαρτησία τους. Η διαμάχη για το στάτους της περιοχής του Κασμίρ έχει περάσει από πολλές φάσεις έκτοτε και έχει ξεφύγει προ πολλού από τον έλεγχο των βρετανικών συμφερόντων.
Οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί, οι εστίες ισλαμιστικής ριζοσπαστικοποίησης και τρομοκρατίας και, προπαντός, η κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής από την Ινδία και το Πακιστάν (οι οποίες χώρες δεν υπάγονται στην «Συνθήκη μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων») καθιστούν τη σύγκρουση στο Κασμίρ ιδιαιτέρως επικίνδυνη για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Η επαναφορά των εχθροπραξιών φέρνει στην ευρύτερη περιοχή μια νέα αποσταθεροποίηση την στιγμή που η Ινδία στο οικονομικό κομμάτι κοιτάει προς τις ΗΠΑ ενώ στο στρατιωτικό προς τη Ρωσία, πάντα στο βωμό της εξισορρόπησης δυνάμεων με την Κίνα.
Η πολυαναμενόμενη δεύτερη συνάντηση των ηγετών των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και της Β. Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, έλαβε μέρος στην πρωτεύουσα του Βιετνάμ, το Ανόι. Για μια συνάντηση που προλογιζόταν πολύ καιρό και με τα βλέμματα της παγκόσμιας κοινότητας στραμμένα προς αυτήν, η μη κατάληξή της σε μια συμφωνία την καθιστά αποτυχημένη και το μέλλον της κορεατικής αποπυρηνικοποίησης βρίσκεται στο κενό.
Το αγκάθι στις διαπραγματεύσεις επήλθε από την αδυναμία των δύο πλευρών να προβούν σε ολοκληρωτικές ενέργειες. Για την αμερικάνικη πλευρά, η Β. Κορέα έπρεπε να προχωρήσει σε πλήρη αποπυρηνικοποίηση. Για την βορειοκορεατική πλευρά, οι ΗΠΑ έπρεπε να άρουν πλήρως τις κυρώσεις. Και οι δύο πλευρές πρότειναν μερική ικανοποίηση των άνωθεν αιτημάτων, πράγμα που οδήγησε την συνάντηση σε «ναυάγιο».
Όπως πολύ σωστά επισημαίνει πρώην διπλωμάτης της Ν. Κορέας στο Αλ Τζαζίρα, «οι συμφωνίες γίνονται πολύ πριν τις συναντήσεις ούτως ώστε να αποφευχθεί μια τέτοια εξέλιξη». Οι αδυναμία των δύο πλευρών να καταλήξουν σε μια συμφωνία βάζει στον πάγο μια καθόλα θετική δυναμική για την ευρύτερη περιοχή. Μπορεί ο Αμερικανός πρόεδρος δίνει προτεραιότητα στις εγχώριες αναταραχές, όμως για τον αστάθμητο παράγοντα Κιμ Γιονγκ Ουν ανοίγεται ο δρόμος νέων πυρηνικών δοκιμών. Η διασάλευση της διαφαινόμενης σταθερότητας στην Κορεατική Χερσόνησο θα δημιουργήσει νέες αναταραχές με μια Κίνα έτοιμη να τις εκμεταλλευτεί και μια Ιαπωνία που συνεχώς αυξάνει την στρατιωτική της δύναμη για να εξισορροπήσει την κινεζική.
Αν στα παραπάνω ζητήματα αθροίσουμε τις εντάσεις στη Νότια Κινεζική Θάλασσα και τους πολιτικο-οικονομικούς ανταγωνισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, τότε τονίζεται έντονα η σημασία των ασιατικών εξελίξεων για τη διεθνή σκηνή. Για την ώρα, οι συμμαχίες και οι εστίες έντασης βρίσκονται σε ένα πιο πρώιμο επίπεδο για να διακρίνονται πλήρως οι εναρμονίσεις και οι συγκρούσεις συμφερόντων. Το σίγουρο είναι πως η περιοχή θα μας απασχολήσει πολύ τα επόμενα χρόνια και στην παρούσα φάση βλέπουμε μόνο κάποια σημάδια προς αυτήν την κατεύθυνση.
Απόφοιτος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι λάτρης της διεθνούς πολιτικής τόσο σαν ακαδημαϊκό, όσο και σαν δημοσιογραφικό αντικείμενο. Έχει ασκηθεί σε πολιτικές διευθύνσεις του ΥΠΕΞ και δραστηριοποιείται ενεργά στον χώρο του εθελοντισμού σε ΜΚΟ, ακαδημαϊκά συνέδρια και εκπαιδευτικές προσομοιώσεις.
