Του Ανδρέα Παπαϊωσήφ,
Η 25η Ιανουαρίου 2019, μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια ιστορική ημέρα για την Ελλάδα και την περιοχή των Βαλκανίων γενικότερα, καθώς ήταν η ημέρα επικύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Η Ελληνική Βουλή με 153 ψήφους υπέρ, 146 κατά και 1 παρών αποδέχθηκε την Συμφωνία ως νόμο του Ελληνικού κράτους. Μέρος των δηλώσεων του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα αμέσως μετά την επικύρωση της Συμφωνίας αναφέρουν πως: “Σήμερα είναι μια μέρα ιστορική. Η Ελλάδα θωρακίζει σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της, την κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής Μακεδονίας” και “Η Βόρεια Μακεδονία που σήμερα γεννήθηκε, θα είναι μια φίλη χώρα. Σύμμαχος και συμπαραστάτης της Ελλάδας στις προσπάθειές της για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τη συν ανάπτυξη στη περιοχή”.
Σωστή ή λανθασμένη, θετική ή επιβλαβής, είναι συνετό να ενστερνιστεί κανείς πως όντως μέσα από τις διαπραγματεύσεις Αθήνας και Σκοπίων καθώς και από την υπογραφή και επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών λύθηκε ένα διακρατικό ζήτημα πολλών δεκαετιών. Το τι μέλλει γενέσθαι όμως για την Ελλάδα σχετικά με το μέλλον της Συμφωνίας είναι σαφώς ένα ζήτημα που εγείρει τεράστιας και εις βάθος συζητήσεις. Όμως αυτό είναι ένα θέμα που δεν θα αναφερθώ σε αυτό το άρθρο…
Είναι άκρως ενδιαφέρον όμως να αναφερθώ στο πώς αντέδρασε η διεθνής κοινότητα την επομένη του τέλους του «Μακεδονικού ζητήματος» και να σχολιάσω το πρόσημο των αντιδράσεων. Κατά γενική ομολογία, πλήθος κρατών και οργανισμών αποδέχθηκαν, στήριξαν και χαιρέτησαν ως θετική την Συμφωνία. Ενδεικτικά χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία , οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία έσπευσαν να δημοσιεύσουν δηλώσεις ακραίων επευφημιών στους ηγέτες των δύο Βαλκανικών κρατών σχετικά με την πολιτική και διαπραγματευτική τους ικανότητα, την ταχύτητα επίλυσης του ζητήματος επί των ημερών τους, την ειρήνη, πρόοδο και σταθερότητα που φέρνει η συμφωνία αυτή. Επίσης τόνισαν την σπουδαιότητα της επικύρωσης καθώς πλέον η Π.Γ.Δ.Μ (προσεχώς Δημοκρατία της Βορείου Μακεδονίας) θα μπορέσει πλέον να ξεκινήσει της ενταξιακές διαπραγματεύσεις της για εισχώρηση στην Βόρειο Ατλαντική Συμμαχία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Βαλκανική αντίδραση ήταν επίσης θετική, καθώς όλα τα κράτη της περιοχής σχολίασαν πως η Συμφωνία θα προσδώσει σταθερότητα στην χερσόνησο του Αίμου.
Στην “αντίπερα όχθη” όμως, σφοδρότατες και επικριτικές ήταν οι αντιδράσεις – δηλώσεις του “συνήθη υπόπτου”, της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ήδη επί των ημερών ψήφισης της Συμφωνίας των Πρεσπών στην γειτονική χώρα, η Ρωσία μέσω της πρεσβείας στα Σκόπια, είχε εκδώσει ανακοίνωση λέγοντας πως “Η Ρωσία αναγνώρισε την Δημοκρατία της Μακεδονίας υπό το Συνταγματικό της όνομα πριν 26 χρόνια και δεν αλλάζει την θέση της” κάνοντας λόγο για παραβίαση κάθε κανόνα, όσον αφορά την διαδικασία της ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο της Π.Γ.Δ.Μ.
Πέραν των δηλώσεων όμως, θα πρέπει να δοθεί φως στο πλαίσιο που δημιουργείται στους διεθνείς συσχετισμούς που αποφέρει η Συμφωνία. Είναι δεδομένο πως σχεδόν όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και οι ΗΠΑ έσπευσαν να χαιρετήσουν την Συμφωνία, καθώς πλέον είναι περισσότερο από ποτέ δυνατόν το κρατίδιο της Π.Γ.Δ.Μ να ενταχθεί ως κράτος – μέλος του Ν.Α.Τ.Ο. και στην συνέχεια να γίνει το νέο μέλος της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Η διαδικασία – ένταξη αυτή θα αποφέρει περισσότερη ασφάλεια, ενότητα, σχέσεις καλής γειτνίασης και νέες οικονομικές προοπτικές τόσο στην περιοχή των Βαλκανίων, διότι η Συμφωνία αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει γνώμονα επίλυσης και άλλων ζητημάτων μεταξύ των κρατών βόρεια της Ελλάδας όσο και στην περιοχή της Ανατολική Ευρώπης δυνητικά, κυρίως διότι Ε.Ε. και Ν.Α.Τ.Ο. θα μπορέσουν να αναπτύξουν περισσότερο την παρουσία τους σε ένα εύθραυστο σημείο της ηπείρου, αλλά επίσης θα μπορέσουν να περιορίσουν ακόμα περισσότερο την Ρωσική εμπλοκή στα Βαλκάνια.
Από την πλευρά της η Ρωσία, βλέποντας πως η επιρροή της μειώνεται σε μια περιοχή που παραδοσιακά αποτελεί έναν άξονα εξωτερικής πολιτικής προς την Ευρώπη, ήταν επόμενο να κατηγορήσει για ακόμη μια φορά το αντίπαλο δέος ΗΠΑ. Ουσιαστικά, η Μόσχα χαρακτηρίζει αυτή την συμφωνία ως αποτέλεσμα πιέσεων και μεθοδεύσεων των Δυτικών δυνάμεων, όχι προς επίτευξη προόδου και ευημερίας, αλλά ως προώθηση δικών τους θέλω στην περιοχή. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο πως κατηγόρησε ανοιχτά τις ΗΠΑ πως εκβίασαν, χρημάτισαν και μεθόδευσαν διαδικασίες στο εσωτερικό των Σκοπίων, ώστε να ψηφιστεί γοργά και αναίμακτα η Συμφωνία. Επίσης, δυσμενώς έκριναν τις κινήσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης επάνω στο ζήτημα δηλώνοντας πως η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δε σεβάστηκε την πλειοψηφία των Ελλήνων μην ανάγοντας το ζήτημα σε δημοψήφισμα.
Μετά από όλα αυτά τα γεγονότα, μένει να δούμε εάν θα υπάρξει μια νέα αντιπαλότητα στα Βαλκάνια από εξωγενείς παράγοντες για την άσκηση επιρροής στην περιοχή, που προς το παρόν φαίνεται να υπερισχύουν οι Δυτικές δυνάμεις. Για την χώρα μας, τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν και θα προκύψουν μελλοντικά όσον αφορά την επίλυση του Μακεδονικού θα μας δείξουν εάν η Ελλάδα όντως είχε μια διπλωματική και διεθνή νίκη ή εάν για ακόμη μια φορά υπέκυψε σε εξωτερικές πιέσεις και συμφέροντα…
