19.9 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΙστορίαΟι Τουρκομάνοι διεισδύουν στο Βυζάντιο

Οι Τουρκομάνοι διεισδύουν στο Βυζάντιο


Της Μαριλίζας Τεμπλαλέξη,

Σημερινή Τουρκία. Μία χώρα με εξαιρετικά σημαντική γεωπολιτική σημασία και μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Αυτοί είναι κάποιοι από τους παράγοντες, για τους οποίους εύλογα ασκεί επιρροή όχι μόνο σε ανατολικοευρωπαϊκό, αλλά σε παγκόσμιας κλίμακας επίπεδο. Αδιαμφισβήτητα, η γνώση ζωτικής σημασίας στοιχείων, σχετικά με το ποια ήταν τα αρχικά στάδια “δόμησής” της, μόνο ωφέλιμα μπορούν να αποβούν. Και όταν αναφερόμαστε στην προοδευτική δημιουργία της εννοούμε τα θεμέλια, που την οδήγησαν να αποτελέσει μία περιφερειακή δύναμη. Πιο συγκεκριμένα, αναφερόμαστε σε χαρακτηριστικά όπως την προέλευση των προγόνων της, τον τόπο διαμονής τους, τις σταδιακές μετακινήσεις τους κλπ. Βέβαια, ο πιθανός ισχυρισμός της δυνατότητας καταγραφής όλων των οπτικών ενός πολυδιάστατου θέματος, θα αποτελούσε σφάλμα. Ωστόσο, θα γίνει προσπάθεια αναφοράς κάποιων σημαντικών απόψεων, αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα, τις διατυπωμένες ιδεολογικές θέσεις και την πορεία προς τα αρχικά βήματα τουρκοποίησης μέρους της βυζαντινής αυτοκρατορίας γενικότερα, και της Μικράς Ασίας ειδικότερα.

Αρκεί λοιπόν, να αναζητήσουμε την προέλευση των πρώτων τουρκόφωνων φυλών, που εμφανίζονται από τον 4ο αιώνα, προερχόμενοι από την Ασιατική ήπειρο. Συναπαρτίζονταν από δύο φυλετικές ομάδες, εκ των οποίων η πρώτη διέμενε στο κεντροανατολικό τμήμα (ουραλο-αλταϊκή γλωσσική προέλευση) και το κεντροδυτικό (φίννο-ουγγρική), που περιελάμβανε, κατά κύριο λόγο, άτομα Ουγγρικής και Κομανικής (ή Κομάνικης) καταγωγής. Πρόγονοι των φυλετικών αυτών ομαδοποιήσεων υπήρξαν οι Ογούζοι Τούρκοι, που προέκυψαν από την συνένωση τουρανικών φυλών και προέρχονταν από τις χώρες που εμπερικλείουν οι λίμνες Κασπία και Αράλη.

Συνιστούσαν φυλές νομαδικού χαρακτήρα, και στο σύνολό τους απαρτίζονταν από γεωργικούς, κτηνοτροφικούς πληθυσμούς και πολεμιστές. Μετακινούνταν τμηματικά, κατευθυνόμενοι προς το νότιο μέρος της Περσίας, του σημερινού δηλαδή Ιράν και της Μεσοποταμίας, την περιοχή στην οποία εκτείνεται το σημερινό Ιράκ. Τον ηγετικό ρόλο της φυλής κατείχε ο φύλαρχος. Στις περιοχές όπου μετανάστευαν, κυριαρχούσε το χαλιφάτο των Αββασιδών, με αρχηγό τον Χαλίφη και παράλληλη ύπαρξη Σουλτάνου σε θέση εξουσίας, με διαφορετική όμως, κατανομή αρμοδιοτήτων και εξουσιών.

Ο Σουλτάνος ερχόταν πολλές φορές, σε αντιπαράθεση με τον εκάστοτε φύλαρχο, εξ ου και ο λόγος για τον οποίο ανέθεταν στους φυλάρχους να βρίσκονται στα σύνορα, ώστε να είναι πιο εύκολο να πραγματοποιούν επιδρομές ληστρικού χαρακτήρα στην βυζαντινή αυτοκρατορία, ενεργώντας εν πάση περιπτώσει, με κυρίαρχο γνώμονα την συσσώρευση πλούτου.

Αν και έχουν προηγηθεί βαρυσήμαντα για την μετέπειτα πορεία της βυζαντινής αυτοκρατορίας γεγονότα(τρανταχτό παράδειγμα η μάχη του Νταντανκάν), είναι κοινά αποδεκτός ο πρωτευούσης σημασίας ρόλος που διαδραμάτισε η δεινή ήττα των Βυζαντινών στρατευμάτων από τα αντίστοιχα Σελτζουκικά Τουρκικά, εγγύς της λίμνης Βαν. Κατά πολλούς ιστορικούς, η μάχη του Μαντζικέρτ, στη σημερινή τουρκική περιοχή Μαλαζγκίρτ, στις 26 Αυγούστου 1071, σηματοδοτεί το τέλος της βυζαντινής αυτοκρατορίας και την σταδιακή μετάβαση στην τουρκική κυριαρχία. Είναι εύλογο να αναλογιστούμε μερικά από τα βασικά αίτια που οδήγησαν στην ήττα και παρεπόμενη απώλεια του εδάφους, εφόσον ο 11ος αιώνας συνιστά μία παρακμιακή χρονική περίοδο για τα αυτοκρατορικά εδάφη, αφού ο θεματικός στρατός έχει στο μεγαλύτερο μέρος του αντικατασταθεί από μισθοφόρους πολεμιστές και οι εσωτερικές διαμάχες επιδρούσαν αρνητικά στην αποτελεσματική διοίκηση.

Αυτά βέβαια, αποτελούν μόνο ένα απειροελάχιστο μέρος της εξεύρεσης μιας επαρκούς εξήγησης, σχετικά με τους παράγοντες που οδήγησαν την Βυζαντινή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία “από τον διαμελισμό έως τη τελική αποσύνθεση”, αυτή όμως η διαδικασία είναι και το μέσο για να ανακαλούμε μνήμες και να διατηρούμε “ ζωντανό” τον λησμονημένο μεσαιωνικό πολιτισμό.

Βιβλιογραφία

Harris J. Βυζάντιο, ένας άγνωστος κόσμος.(Γ.Μπαρουξής.Μεταφρ.)
Moravcsik, G. Byzantinoturcica.
Βερέμης, Θ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ.

 

Μαριλίζα Τεμπλαλέξη

Γεννηθείσα το 1998 στην Αθήνα, σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει παρευρεθεί σε σημαντικό αριθμό συνεδρίων, που αφορούν το αντικείμενο σπουδών της. Στο OffLine Post συνεισφέρει αρθρογραφώντας στην κατηγορία της Ιστορίας.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μαριλίζα Τεμπλαλέξη
Μαριλίζα Τεμπλαλέξη
Γεννηθείσα το 1998 στην Αθήνα, σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει παρευρεθεί σε σημαντικό αριθμό συνεδρίων, που αφορούν το αντικείμενο σπουδών της. Στο OffLine Post συνεισφέρει αρθρογραφώντας στην κατηγορία της Ιστορίας.