Του Κωνσταντίνου Γιαρέντη,
Την τελευταία φορά είχαμε μείνει σε μία διχασμένη βουλή, σε ένα πολιτικό χάος. Ο νεαρός αυτός Βισμαρκ, μετά την διάλυση (και ανασυγκρότηση) της Δίαιτας της Φρανκφούρτης αποσύρθηκε από την πολιτική για να ενταχθεί στο – συντηρητικό – συμβούλιο του βασιλιά. Ήταν πραγματικά ένας αριστοκράτης συντηρητικός που πίστευε στον θεσμό της μοναρχίας και απεχθανόταν τον συνταγματισμό όσο τίποτε άλλο. Το 1861, όμως, ο βασιλιάς Φρειδερίκος Γουλιέλμος υπέστη βαρύ εγκεφαλικό και ο αδελφός του, Γουλιέλμος στέφθηκε στη θέση του. Ο Γουλιέλμος έδραμε να ξεφορτωθεί τον Bismark, στέλνοντάς τον στην Ρωσία.
Ένας χρόνος πέρασε για να ανακληθεί ο Bismark στην Πρωσία, ένας χρόνος αγωνίας και ανασφάλειας, με τους δαίμονές του να τον κυριεύουν. Παρόλα αυτά, ο Γουλιέλμος, το 1862 τον ανακάλεσε για να αναλάβει την αρχηγεία του κράτους. Μπορεί να αναρωτηθείτε γιατί. Λοιπόν, είναι που κανένας άλλος δεν ήθελε να αναλάβει την καγκελαρία ενός κράτους που ήταν στο χείλος του γκρεμού. Έτσι, ο νεαρός ακραίος συντηρητικός έγινε ο σοφός, μετρημένος πολιτικός με έναν σκοπό. Να ενώσει τον γερμανικό λαό υπό μια κυριαρχία, την Πρωσία.
Τα αποφασιστικά βήματα για την ολοκλήρωση του γερμανικού ονείρου έγιναν επί καγκελαρίας Bismark. Για να χτίσει, όμως, αυτή την Γερμανία, χρειάζεται τρεις πολέμους με την Δανία, την Αυστρία και την Γαλλία. Ο πρώτος, εναντίον της Δανίας, γίνεται έχοντας με το μέρος του τους Αυστριακούς, για τα γερμανόφωνα δουκάτα του Σλέσβιχ, Χόλσταϊν & Λάουενμπουργκ (1864). Στον πόλεμο πήρε με το μέρος του την Αυστρία, αφού ο Καγκελάριος έπεισε τον Φραγκίσκο – Γουλιέλμο της Αυστρίας για τα κέρδη που θα είχε με την συμμετοχή του. Οι ενωμένες δυνάμεις νικούν τους Δανούς και, ως αποτέλεσμα, τα δουκάτα του Σλέσβιχ και του Λάουενμπουργκ περνάνε σε πρωσική ενώ το Χόλσταϊν σε αυστριακή κατοχή. Η πρώτη φάση του σχεδίου έχει πετύχει και συνέχεια έχει η Αυστρία.
Για να μπορέσει, όμως να κηρύξει τον πόλεμο στην Αυστρία πρέπει να διασφαλίσει την ουδετερότητα των Γάλλων και των Ρώσων. Σε μία συνάντησή του με τον Ναπολέοντα Γ’, ο Βισμαρκ υπόσχεται ότι μετά τον πόλεμο θα παραχωρήσει τη Βενετία στην Γαλλία για να τη δώσει με την σειρά της εκείνη στην Ιταλία και να επιτευχθεί η πλήρης ενοποίηση του ιταλικού έθνους. Έτσι, ο Ναπολέων, τυφλωμένος από το πάθος του για την «Ευρώπη των εθνών» συμφωνεί. Την ρωσική ουδετερότητα την εξασφάλισε διαφορετικά. Το 1863 οι Πολωνοί εξεγείρονται για δεύτερη φορά και μόνο η Πρωσία στήριξε τον Τσάρο, με αντάλλαγμα την στήριξή του προς αυτόν. Πλέον, αποφασίζει να έρθει κατά μέτωπο σύγκρουση με τους Αυστριακούς, για να επιβάλει την πρωσική ηγεμονία στα γερμανικά κρατίδια. Το μόνο που λείπει είναι μια αφορμή, η οποία έρχεται μετά από τις αντιδράσεις των κατοίκων του Χόλσταϊν για ελλιπή διοίκηση της περιοχής. Η κατάσταση εκτραχύνεται γρήγορα και ο Καγκελάριος κηρύττει τον πόλεμο στην Αυτοκρατορία (1866).
Ο πόλεμος διαρκεί επτά βδομάδες και η τελευταία μάχη λαμβάνει χώρα στην Σάντοβα. Η Αυστρία ηττάται κατά κράτος και η ειρήνη υπογράφεται στην Πράγα. Η γερμανική συνομοσπονδία διαλύεται, το Χόλσταϊν παραχωρείται στην Πρωσία, Η Βενετία, όπως είχε υποσχεθεί ο Βισμαρκ, περνάει στην Γαλλία (και απευθείας στην Ιταλία) ενώ προσαρτώνται περαιτέρω κράτη αυξάνοντας τον πληθυσμό κατά 4 εκατομμύρια και τα υπόλοιπα γερμανικά κρατίδια, πλην των νότιων που τελούσαν υπό την γαλλική εγγύηση, σχηματίζουν την βορειογερμανική συνομοσπονδία.
Σειρά έχει η Γαλλία. Στη συνάντησή του με το Ναπολέοντα, ο Καγκελάριος συμφώνησε την εξαγορά του Λουξεμβούργου, εδάφη που είχε υποσχεθεί και στην Βαυαρία. Όταν, μετά τον πόλεμο με την Αυστρία, ο Ναπολέων απαίτησε την παραχώρηση των εδαφών που του είχε υποσχεθεί, ο Βίσμαρκ παρερμήνευσε το αίτημά του ως προσβολή εναντίον όλου του γερμανικού έθνους και κήρυξε πόλεμο (1870). Η έπαρση, όμως, με την οποία οι Γάλλοι πήγαν στον πόλεμο, δεν ήταν αρκετή. Ο πόλεμος, χάρη στις αναβαθμίσεις στον εξοπλισμό και τις μεταρρυθμίσεις που έκανε στο στράτευμα ο στρατηγός φον Μόλτκε, έγερνε προς το μέρος του συνασπισμένου γερμανικού έθνους. Στο Σεντάν οι Γάλλοι ηττώνται ολοκληρωτικά και ο Βίσμαρκ στέφει στο παλάτι των Βερσαλλιών, στην αίθουσα των κατόπτρων, τον Γουλιέλμο Α’ Kaiser της Γερμανική Αυτοκρατορίας. Στην συνθήκη ειρήνης, στην Γερμανία προσαρτώνται τα τελευταία κομμάτια Γερμανών, η Αλσατία και η Λωρραίνη.
Η Γερμανία είναι πλέον ένα κράτος και ο ηπειρωτικός κυρίαρχος. Η Ευρώπη, πλέον, είναι η Ευρώπη του Bismark. Η Γαλλία εισέρχεται σε μία νέα φάση, αυτή του γαλλικού ρεβανσισμού, τον Μπουλανζισμό, θεωρία -εμμονή ίσως- που θα διαμόρφωνε την εξωτερική και εσωτερική πολιτική της για τις επόμενες δεκαετίες μέχρι την κορύφωσή της, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ενοποίηση της Γερμανίας είναι ένα γεγονός που πολλοί σήμερα αγνοούν. Υποθετικά μιλώντας, χωρίς την ενωμένη Γερμανία, δεν θα είχαμε Αυστροουγγαρία. Χωρίς Αυστροουγγαρία Α’ Παγκόσμιο. Χωρίς Α’ Παγκόσμιο Χίτλερ, φεβρουαριανή επανάσταση, ανεξάρτητη Πολωνία κ.λπ. Ίσως, χωρίς το Zollverein, που αναφέραμε στο προηγούμενο μέρος, δεν θα είχαμε καν την ιδέα της τελωνειακής ένωσης να έδινε τις βάσεις για την Ευρωπαϊκή τελωνειακή ένωση, και σίγουρα δεν θα είχαμε το βιομηχανικό τιτάνα που θα τροφοδοτούσε την Ευρώπη με αγαθά για τους επόμενους αιώνες. Εν τέλει, η ενοποίηση της Γερμανίας παραμένει από τα πιο σημαντικά γεγονότα της Ευρωπαϊκής Ιστορίας που θα άλλαζε του ρου της για πάντα και o Bismark ο πολιτικός που θα διαμόρφωνε την Ευρώπη για τον επόμενο αιώνα, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του σε εκείνη την ομιλία του στην Βουλή λέγοντας ότι τα μεγάλα σύγχρονα ζητήματα δεν θα διευθετηθούν με ομιλίες & αποφάσεις της πλειοψηφίας, αλλά με σίδερο και αίμα.
Πηγές:
– Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848, Hobsbawm J. Eric
– Ιστορία της Ευρώπης (Δεύτερος τόμος): Η ευρωπαϊκή συμφωνία και η Ευρώπη των Εθνών (1815-1919), Berstein Serge, Milza Pierre
